By MS 4. yüzyıla ilişkin Maya sunağının üzerindeki çizimler arkeologları hayrete düşürdü, 1.700 yıllık savaş sonunda aydınlanıyor.
Amerikalı arkeologlar, Guatemala’daki Tikal Maya yerleşiminde yer alan bir sunağı tahlil ederek kıymetli bulgulara ulaştı. Yapılan incelemelerde, Maya Krallığı ile Meksika’nın Teotihuacan kenti ortasında süregelen düşmanlığa işaret eden deliller ortaya çıkarıldı.
ABD’deki Brown Üniversitesi’nden arkeologların MS 4. yüzyıla ilişkin bir Maya sunağı üzerinde yaptığı incelemede Tikal kentinin dışında gömülü halde bulunan sunaktaki çizimler, uzmanları hayrete düşürdü.
Üzerinde tüy başlık takan bir figürü tasvir eden çizimlerin, rüzgar ilahını temsil edebileceği düşünülüyor. Fakat Antiquity mecmuasında yayımlanan bir çalışmaya nazaran, bu çizimler Maya sanatına değil, Meksika’nın Teotihuacan kentine ilişkin tarz özelliklerini taşıyor. Bu çarpıcı keşif, Maya Krallığı ile Teotihuacan ortasında önemli siyasi huzursuzluk ve nüfuz çatışmalarına işaret eden direkt temaslar sunuyor.
İlişkilerin 300’lü yıllarda başladığı düşünüyordu, fakat mesela daha karmaşık
Tikal, bir vakitler Maya uygarlığının merkezi olan bu bölge, günümüzde Guatemala’nın kuzeyinde bir ulusal park olarak biliniyor. Teotihuacan’dan güçlü başkanların, kendi kentlerindeki ritüel objelerin kopyalarını yaratmak için Tikal’e geldikleri ve burada iz bıraktıkları artık doğrulanmış durumda.
Bu çarpıcı keşfi çalışmanın başyazarlarından Stephen Houston, Eurekalert’te “Teotihuacan, Tikal’de açıkça iz bırakmıştır” kelamlarıyla lisana getiriyor.
Uzun yıllar tarihçiler, Teotihuacan ile Tikal ortasındaki ticari ilgilerin lakin 300’lü yıllarda başladığını düşünüyordu. Lakin sorun bundan çok daha karmaşık. 1960’lı yıllarda Tikal’de keşfedilen yazıtlar, 378 yılında Tikal hükümdarının tahttan indirilmesinin kıssasını içeriyor. Yazıtlarda, hükümdarın öldürüldüğü ve yerine Teotihuacan tarafından desteklenen bir önderin geçtiği belirtiliyor.
Guatemala’da yer altından çıkarılan bu Maya sunağı, iki halk ortasındaki 4. yüzyıla ilişkin siyasi gerginliklerin çarpıcı bir göstergesi olarak bedellendiriliyor.
Sunak darbe devrinde inşa edildi
Arkeologlar, sunağın darbe periyodunda inşa edildiğini düşünüyor. Sunağın içerisinde canlı diri gömülmüş bir çocuk figürü bulundu. Tikal’da ender görülen bu uygulamanın, Teotihuacan’da yaygın olduğu biliniyor.
Maya uygarlığında binalar ekseriyetle yıkılıp tekrar inşa edilirdi; lakin bu sunak ve kale, gömülerek bahtına terk edilmiş. Çalışmanın ortak müellifi Andrew Scherer, bu durumun Teotihuacan’a karşı duyulan kızgınlığı yansıttığını şu sözlerle tabir ediyor: “Her şeyi oraya gömdüler ve üzerine hiçbir şey inşa etmediler. Halbuki daha sonra kıymeti olabilirdi. Bölgeye adeta bir anıt yahut radyoaktif bir alan üzere davrandılar.”
Bu siyasi tansiyon, Tikal krallığının büyümesini engellemedi. Teotihuacan darbesinden sonra bölge, 10. yüzyılın başında ortadan kaybolana kadar Maya uygarlığının merkezi olmaya devam etti.
