By Mehtap Ö. ERTÜRK
Geçtiğimiz hafta faizler konusunda değerlendirmelerde bulunan AKP İktisat İşlerinden Sorumlu Genel Lider Yardımcısı Nihat Zeybekci, “Ben parayı faizler bu kadar yüksekken faize yatırırım. Faizler yüzde 30’un altına gelirse o vakit beşerler parasını üretime yatırır” kelamlarıyla dikkat çekmişti.
Nitekim Zeybekci’nin eleştirdiği bu faiz ortamı son 5 yıllık süreçte ‘nas deneyi’ ile başlayıp ‘U dönüşü ile rasyonele’ dönen AKP’nin iktisat siyasetlerinin yapıtı. Parası olanın ihya olduğu, dar gelirliye ise ekonomik krizin faturasının ödetildiği son 5 yılda, Türkiye gelir dağılımında dünyanın en eşitsiz ülkelerinden biri haline geldi.
19.7 TRILYONUN %0.7’Sİ
Bu eşitsizlik bankacılık bölümünün mevduat dağılımında da açıkça görülüyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) aylık datalarına nazaran hesabında 1 milyon lira yahut üzeri parası olan yurt içi yerleşik şahısların sayısı 2025 yılı Mart ayı prestijiyle 2 milyon 100 bin 154 oldu. Hesabında 1 milyon lira üzerinde paraya sahip mudi sayısı, üç ayda 271 bin 222 kişi arttı. Bu mudilerin toplam mevduatı da mart sonu prestijiyle 15 trilyon 304 milyar 568 milyon liraya ulaştı. Bu datalara nazaran milyonerler bankalardaki mevduatın yüzde 78’i, 2.1 milyon mudiye (toplam mudinin yüzde 1’i) ilişkin. Bankadaki parası 10 bin TL’yi bulmayan mudi sayısı ise 162 milyon 973 bin 185’e (toplam mudinin yüzde 89’u) ulaşıyor. Ve bu bireyler bankalardaki 19.7 trilyon liralık toplam mevduattan yalnızca yüzde 0.7 oranında (139.4 milyar TL) hisse alabiliyor. 2020’de milyonerlerin toplam mevduattan aldıkları hisse yüzde 55.37 iken 10 bin TL’ye kadar olan mevduatın hissesi yüzde 2.69 düzeyindeydi. Bu datalar son beş yılda gelir eşitliğindeki bozulmayı açıkça gösteriyor.
Faizi cebe koyan tüketimi tetikliyor
Ekonomist İris Cibre, x hesabından yaptığı paylaşımda bankalardaki toplam mevduatın yüzde 78’inin 2.1 milyon bireye ilişkin olduğuna dikkat çekerek, bu şahısların her ay 400 milyar TL faiz ödemesi aldığını, bunun da kişi başına 291.5 bin TL’ye denk geldiğini söyledi. Tüketim eserlerinde fiyat artışlarını körükleyen tüketici talebinin buradan kaynaklandığını söz eden Cibre, hür para piyasası fonlarda 162 bin yatırımcının 655 milyar TL tasarrufu olduğunu ve bu şahısların de her ay 26.2 milyar TL (kişibaşı 162 bin TL) getiri sağladıklarını belirtti.
