By Halk Sıhhati Uzmanı Prof. Dr. Nur Baran Aksakal, son yıllarda global çapta azalan aşı itimadı ve artan aşı reddinin halk sıhhati açısından önemli riskler oluşturduğunu ve bu durumun bilimsel deliller yerine kulaktan dolma bilgilere dayanan ve toplumsal medyada süratle yayılan temelsiz savların tesiriyle daha da karmaşık hale gelmekte olduğunu vurguladı.
Prof. Dr. Aksakal, “Bağışıklama, bireyleri hastalıklara karşı korumak için bağışıklık sisteminin güçlendirilmesini sağlayan bir metot. Bağışıklama doğal ve kazanılmış olmak üzere ikiye ayrılıyor: Doğal bağışıklık, hastalık geçirildikten sonra gelişirken, kazanılmış bağışıklık aşılarla kazanılıyor. Aşılar, en yaygın kazanılmış bağışıklama metodudur ve bulaşıcı hastalıkların önlenmesinde hayati bir rol oynuyor” diye konuştu.
Özellikle çocukluk çağı aşılamalarında aşı tereddüdünün ve reddinin artması, toplum sıhhati üzerinde büyük tehdit oluşturduğunu belirten Prof. Dr. Aksakal, “Aşı reddinin artışı, yalnızca ferdi bir tercih olarak değerlendirilmemelidir. Bu durum toplum bağışıklığını zayıflatarak kızamık, boğmaca, üzere önlenebilir hastalıkların tekrar yayılmasına ve salgın riskinin artmasına neden olabiliyor. Geçmişte bu hastalıklar nedeniyle büyük kayıplar yaşanırken, aşılar sayesinde bu hastalıklar büyük ölçüde denetim altına alındı. Lakin, bilgi eksikliği, yanlış yönlendirmeler ve bilimsel olmayan kaynaklara duyulan itimadın artışı, aşılara olan inancı sarsmaktadır” dedi.
‘DOĞRU BAĞIŞIKLAMA PROGRAMLARI HER YIL MİLYONLARCA HAYAT KURTARIYOR’
Dünya Sıhhat Örgütü’ne nazaran, aşılama programlarının her yıl milyonlarca hayat kurtardığını belirten Prof. Dr. Aksakal, “Çocukluk çağı aşılamaları, kızamık, çocuk felci ve difteri üzere ölümcül hastalıkları büyük ölçüde ortadan kaldırdı. Gebelik devrinde uygulanan aşılar ise hem anne hem de bebeğin sıhhatini koruyarak, yeni doğan vefatlarını azaltmada kıymetli bir rol oynar. Yanlışsız bağışıklama programları sadece bireyleri değil, toplumun tamamını koruyarak salgın hastalıkların önüne geçiyor.
Halk sıhhatinin korunması ve mümkün salgınların önlenmesi için toplumun tüm kesitlerini kapsayan sıhhat okuryazarlığının artırılması, bilimsel gerçekler ışığında hakikat bilgilendirmenin sağlanması büyük ehemmiyet taşıyor. Bu doğrultuda, ülkemize özel bir yol haritası belirlenerek geniş kapsamlı bir kamuoyu bilinçlendirme kampanyası yürütülmelidir. Aşı konusunda bilgi eksikliğini gidermek ve artan aşı reddi hadiselerini denetim altına almak için bilim insanları, sıhhat otoriteleri, eğitim kurumları ve medya iş birliği içinde hareket etmeli; toplumda itimat ortamı oluşturacak şeffaf ve bilimsel irtibat stratejileri uygulanmalıdır” diye konuştu.
‘AŞILAR TOPLUM BAĞIŞIKLIĞINI DESTEKLEMEDE HAYATİ DEĞER TAŞIYOR’
Prof. Dr. Aksakal aşıların, bireyin enfeksiyonlara karşı korunmasını sağlamanın yanı sıra toplum bağışıklığını da desteklediğini, bilhassa bağışıklık sistemi zayıf olan bebekler, yaşlılar ve kronik hastalığı olan bireyler için aşıların hayati kıymet taşıdığını söyledi.
Prof. Dr. Aksakal, “Pandemiler ve salgın hastalıklarla gayrette en güçlü silahımız, toplumun aşılanmasını sağlayarak bulaşıcı hastalıkların yayılmasını durdurmaktır. Türkiye’de çocukluk çağı aşı takvimi, dünya standartlarında gelişmiş ve kapsamlı bir program. Sağlık Bakanlığı tarafından ücretsiz olarak sunulan bu program, bebeklik ve çocukluk devrinde bireyleri zatürreden hepatite, difteriden boğmaca aşılarına kadar birçok hastalığa karşı koruyarak toplum sıhhatini garanti altına alıyor.
Ancak, bu muvaffakiyetin sürdürülebilmesi için aşı reddinin kritik düzeylere ulaşmasını engelleyecek bilinçlendirme çalışmalarının güçlendirilmesi gerekmekte. Bilimsel gerçeklere dayalı hakikat bilgiye ulaşmak, sağlıklı bir toplumun temelidir. Aşılar hayat kurtarır, aşı reddi ise salgınlara kapı ortalar. Aşıların ferdî ve toplumsal sıhhat için vazgeçilmez olduğunu bir defa daha hatırlatıyor, toplumun her bölümünü aşı konusunda şuurlu olmaya davet ediyorum” dedi.
‘AŞILAR HAKKINDA ÇOKÇA YANLIŞ ALGI İLE KARŞILAŞIYORUZ’
Prof. Dr. Aksakal, “Toplumda en sık karşılaşılan yanlış algılardan biri, aşıların hastalıklara neden olduğu tarafındaki inanıştır. Halbuki aşılar hastalık yapmaz; bilakis bağışıklık sistemini eğiterek bedeni hastalıklara karşı hazır hale getirir. Birtakım aşılar büsbütün hastalığı engelleyemese de hastalığın seyrinin yükünü ve müddetinin azaltabilir ve ölümlerin önüne geçer. Bir başka yaygın yanılgı, aşıların uzun vadeli yan tesirlerinin bilinmediği tarafında.
Ancak aşılar, yıllar süren klinik araştırmalardan sonra onaylanır ve kullanıma sunulur. Tıpkı vakitte aşılar, dünya genelinde en sıkı kontrollerden geçen tıbbi eserler ortasındadır. Üretimden uygulamaya kadar birçok basamakta güvenlik testlerinden geçirilir. Bugüne kadar yapılan araştırmalar, aşıların hastalıkları önlemede son derece tesirli ve inançlı olduğunu gösteriyor. Çocuk felci üzere hastalıkların neredeyse büsbütün ortadan kalkması, aşıların muvaffakiyetini deliller niteliktedir” tabirlerin kullandı.
‘BAĞIŞIKLAMANIN GELECEĞİ: MRNA TEKNOLOJİSİ VE YENİ JENERASYON AŞILAR’
Prof. Dr. Aksakal, “En son aşı teknolojileri ortasında, mRNA aşılarının yanında hastalık yapan mikropların zararsız modüllerini kullanarak bağışıklık oluşturan protein aşıları, laboratuvarda özel hücrelerde üretilen aşılar, mikropların dış yüzündeki kesimlerden bağışıklık sistemine daha yeterli tanıtmak için tasarlanan gelişmiş aşılar, monoklonal antikorlar üzere hastalıklara karşı direkt gözetici antikorlar sağlayan tedaviler ve birden fazla hastalık yapan unsura karşı birebir anda müdafaa sağlayan çok taraflı aşılar bulunuyor. Bu yeni teknolojiler, çeşitli bulaşıcı hastalıklara karşı daha güçlü ve inançlı muhafaza sağlamayı hedefliyor” diye konuştu.
