By Kırgızistanlı uzmanlar, memleketler arası platformlarında Orta Asya’daki su problemlerine dikkati çekmek için ortak uğraş edilmesi gerektiğine inandıklarını belirtti.
Orta Asya’da en değerli su kaynaklarının başında gelen İlah Dağı’ndaki buzullardan doğan çok sayıda ırmak ve gölde bulunan değer biçilemez pak ve tatlı su rezervleri bulunuyor.
Su kaynakları, her ülkede olduğu üzere Kırgızistan’da da sosyoekonomik sürdürülebilir kalkınmayı, besin ve güç güvenliği ile ekosisteminin korunmasını sağlıyor.
Son yıllarda çok sıcak hava dalgasıyla karşı karşıya kalan bu ülkelerde, kuraklığın ağırlaşmaya başladığı görülüyor.
Kırgızistan’da iklim değişikliğinin yıllık ziyanının ortalama 30-50 milyon dolar olduğu iddia ediliyor. Gelecekte, mevcut eğilimler devam ederse bu sayının 1 milyar dolara ulaşması mümkün.
Su kaynaklarının yetersizliği ve verimsiz kullanımı maddi ziyana yol açıyor
Kırgızistan Güvenlik Konseyi Başkanı Marat İmankulov, bilim insanlarının bulgu ve öngörülerine atıfta bulunarak Orta Asya ülkelerinin, su kaynaklarının yetersizliği ve verimsiz kullanımı nedeniyle su kaybı yaşadığını belirtti.
İmankulov, bu durumun bu türlü devam etmesinin ekonomik göstergelerde ve vatandaşların gelir seviyesinde olumsuz tesirleri olacağı değerlendirmesinde bulundu.
Tarımda kullanılan su kaynaklarına olan muhtaçlığın 2030 yılına kadar yüzde 30 artabileceği tarafında tespit ve öngörüler olduğunu aktaran İmankulov, su kıtlığı sonucunda güç bölümünde, besin ve sıhhi epidemiyolojik güvenliğin sağlanmasında durumun kaçınılmaz olarak daha da karmaşık hale gelebileceğini söyledi.
İmankulov, bölgenin su temini problemlerine ehil ve vaktinde bir tahlil bulunması gerektiğini söz etti.
“Uluslararası platformlarda birleşmemiz gerekiyor”
Kırgızistan Meclis Başkanlığına bağlı İklim Değişikliği Bağlamında Sürdürülebilir Kalkınma Konseyi Sekreterliği Başkanı Kulira Kubatova, su problemlerine dikkati çekmek için Orta Asya’daki ülkelerin memleketler arası platformlarda birleşmesi gerektiğini söyledi.
Bölge ülkelerinin su sorunu konusunda ortak hareket etmesi gerektiğini lisana getiren Kubatova, “Kazakistan her yıl Aral Gölü’nü kurtarmaktan bahsediyor, buzullardan bahsediyor, Özbekistan su kaynaklarından bahsediyor. Münasebetiyle sıkıntılarımızı birleştirmemiz ve tek bir Orta Asya bölgesi olarak milletlerarası platformlarda ortak bir cephe olarak hareket etmemiz, ortak sıkıntılarımıza dikkat çekmemiz gerekiyor.” sözünü kullandı.
“Bölgenin su sıkıntılarını çözme vakti geldi”
Memleketler arası Bağlantılar Uzmanı Baykadam Kuramayev, Kırgızistan ve Tacikistan hudut sıkıntılarını çözdükten sonra bu ülkelerin su meselelerini çözme ve ortak yararda buluşma vaktinin geldiğini söyledi.
Kuramayev, değişen iklim şartları nedeniyle su kaynaklarının daima azaldığını, suyun adil dağıtımı ve verimli kullanımı konusunun her geçen yıl daha da ehemmiyet kazandığını lisana getirdi.
Afganistan’ın Kuştepe Su Kanalı Projesi inşaatı tartışmaları beraberinde getiriyor
Güvenlik Uzmanı Nurlan Dosaliyev, memleketler arası uzmanlara nazaran, Afganistan’da Kuştepe Su Kanalı Projesi’nin hayata geçirilmesinin bölgedeki jeopolitik durumu daha da kötüleştirebileceğini ve Orta Asya ülkeleriyle Afganistan ortasında uyuşmazlıklara yol açabileceğini ileri sürdü.
Dosaliyev, bu durumun kuraklığın sonuçlarıyla uğraş için koordineli önlemlerin süratle geliştirilmesinin gerekliliğini ortaya koyduğunu belirterek, “5-6 yıl içinde Orta Asya’da iklim alanında geri dönüşü olmayan süreçler başlayabilir, 20-25 yıl içinde topraklarımız daima kuraklık nesline girebilir. İşte buna hazırlıklı olmanız gerekiyor. Bu ülkemize yaklaşan tehlikeli bir düşmandır. Birebir vakitte ülkemizin ve bölgedeki komşularımızın toprakları, yerlerinden edilen iklim mültecilerinin nüfuz alanına girebilir.” diye konuştu.
Ekonomilerin büyümesi bölgesel su kaynaklarının tüketimini artırıyor
Ülkede çeşitli alanlardaki uzmanları bir ortaya getiren Oy Ordo Uzman Girişimleri Merkezi Başkanı İgor Şestakov, bölgede ekonomik beklentilerin ve yatırımların artmasıyla bölgesel su kaynaklarının tüketiminin tetiklendiğini tabir etti.
Suyun adil dağıtımı konusunun tesirli devletlerarası işbirliğini gerekli kıldığını ve bunun da bölgesel güvenlik gündemini direkt etkilediğini söz eden Şestakov, bu alanda Orta Asya ülkelerinin su diplomasisi ve milletlerarası işbirliği hususlarına odaklanması gerektiğini kaydetti.
