By İşten kendi isteğiyle ayrılan personelin kıdem tazminatı alabilmesi için sadece haklı bir münasebete değil, birebir vakitte bu gerekçeyi yanlışsız söz etmesine de muhtaçlık var. Aksi halde, haklıyken haksız duruma düşebilir.
Kıdem tazminatı, personelin en kıymetli teminatlarından biri. Lakin kendi isteğiyle işten ayrılan bir emekçinin bu hakkı elde edebilmesi, istifasını nasıl gerekçelendirdiğiyle direkt kontaklı.
Habertürk müellifi Ahmet Kıvanç, haklı fesih durumlarında çalışanın dikkat etmesi gereken kritik detayları kaleme aldı. Yazıya nazaran; “kişisel sebepler” gibi yuvarlak sözlerle yapılan istifalar, emekçiyi tazminat hakkından yoksun bırakabiliyor. Üstelik ihbar tazminatı ödeme riski de doğabiliyor.
Ahmet Kıvanç’ın Habertürk’te yazdığı köşe yazısında şu açıklamalarda bulundu:
Haklı sebeple işten ayrılan emekçiler kıdem tazminatı alabilirler. Kanuna nazaran, personelin haklı fesih yapabileceği haller şöyle:
“– Yapılan iş, işin niteliğinden doğan sebeple emekçinin sıhhati yahut yaşayışı için tehlikeli olursa.
– Emekçinin daima olarak yakından ve direkt buluştuğu patron ya da öteki bir emekçi bulaşıcı hastalığa yahut çalışanın işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa.
– Patron iş mukavelesi yapılırken temelli noktalardan biri hakkında gerçeğe uygun olmayan bilgi verirse, yanlış vasıflar yahut kurallar göstererek emekçiyi yanıltırsa.
– Patron çalışanın yahut aile fertlerinden birinin erdem ve namusuna dokunacak formda kelamlar söyler, davranışlarda bulunursa yahut personele cinsel tacizde bulunursa.
– Emekçi diğer bir personel yahut üçüncü bireyler tarafından işyerinde cinsel tacize uğrarsa ve bu durumu patrona bildirmesine karşın gerekli tedbirler alınmazsa.
– Fiyat vaktinde ve eksiksiz ödenmezse.
– Personelin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla mühletle işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa.”
HAKLI İKEN HAKSIZ DURUMA DÜŞMEYİN
İşçi kelam konusu hallerde, ihbar mühletini beklemeden iş akdini derhal feshedebilir. Patron, bu münasebetle iş akdini fesheden personele kıdem tazminatını ödemek zorundadır.
İşçi açısından en yaygın haklı fesih sebebi fiyatının müddetinde ve eksiksiz ödenmemesi oluyor. Bayram tatilindeki yahut fazla çalışma fiyatının ödenmemesi de bu kapsamda yer alır.
İşçinin alınterinin karşılığı fiyat kanun tarafından garanti altına alınmıştır. Emekçinin fiyatını tam ödemeyen, müddetinde ödemeyen patron ceremesini çeker. Personel bu münasebet ile işten ayrıldığında patron kıdem tazminatını ödemese bile dava açtığında kazanır.
Ancak, işten ayrılırken türel yardım almayan personeller birçok vakit haklı iken haksız duruma düşebiliyor. Fiyatı ödenmediği için haklı bir sebebi var iken patrona verdiği yazıda “Kişisel sebeplerle işten ayrılıyorum”, “Gördüğüm gerek üzerine işi bırakıyorum” halinde tabirlere yer verebiliyorlar. Emekçi istifa yazısında bu tıp sözlere yer verdiğinde hem kıdem tazminatı hakkını kaybeder hem de patrona ihbar tazminatı ödemek zorunda kalabilir.
HAKLI FESİHTE 6 GÜNLÜK MÜHLETE DİKKAT
İşçinin derhal fesih hakkını, fesih sebebini öğrendiği günden başlayarak 6 iş günü içinde yapması gerekir. Personel geç öğrenirse derhal fesih hakkı fiilin gerçekleştiği tarihten itibaren bir yıl sonra ortadan kalkar. Fiyatın vaktinde ödenmemesi durumu devam ediyorsa 6 günlük hak düşürücü mühlet işlemez. Altı gün içinde fesih hakkını kullanan emekçi ihbar mühletine uymadığı gerekçesiyle ihbar tazminatı ödemez.
İŞÇİ HANGİ DURUMLARDA KIDEM TAZMİNATI ALABİLİR?
İşçi olağanda kıdem tazminatını emekli olduğunda, erkek emekçi askerlik sebebiyle işten ayrıldığında, bayan emekçi evlendikten sonra bir yıl içinde işten çıktığında alabilir. Haklı sebeple istifa dışında kendi isteğiyle işten ayrılan personelin kıdem tazminatı alabilmesinin bir öteki yolu da işe giriş tarihine nazaran değişen yaş dışındaki emeklilik şartlarını yerine getirmesidir.
