By TCMB Başkanı Fatih Karahan, “Sıkı para siyaseti duruşumuz enflasyonda kalıcı düşüş ve fiyat istikrarı sağlanana kadar sürecek. Fiyat istikrarı ve sürdürülebilir büyüme ve toplumsal refah artışı için ön şarttır. TCMB olarak dezenflasyon sürecinin devamını sağlayacak, enflasyonu belirlediğimiz orta maksatlarla uyumlu olacak biçimde düşürmek için kararlılıkla çalışmalarımızı sürdüreceğiz” dedi.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı (TCMB) Fatih Karahan, Belirsizlik Çağında Finansal Dönüşüm” temasıyla bu yıl birincisi düzenlene ‘Boğaziçi Üniversitesi Finans Tepesi 2025’ programına katıldı. Dorukta para siyaseti, bankacılık, yatırım dinamikleri, finansal teknolojiler ve dijital dönüşüm üzere başlıklarda çok sayıda üst seviye isim bir ortaya geldi.
Zirvede konuşan TCMB Başkanı Karahan, ‘Türkiye Ekonomisinde Para Siyaseti mesken Enflasyon Görünümü’ başlıklı sunumunu gerçekleştirdi. Karahan, “Son periyotta bilhassa global ticaret siyasetlerine ait gelişmeler hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde belirsizlikleri artırdı. 2024 yılı Haziran ayından bu yana dezenflasyon süreci devam ediyor. Geldiğimiz noktada enflasyonun ana eğilimi geriledi. Hizmet enflasyonundaki düşüş barizleşti. Mal enflasyonu da düşük düzeylerde seyrediyor. Uyguladığımız siyasetler sonucunda talepte oluşan dengelenme enflasyondaki düşüşe katkı verdi. Enflasyon beklentileri gerileme eğilimine girdi. Mart ayında finansal piyasalarda yaşanan hareketlilik karşısında proaktif halde gerekli önlemlerimi aldık. Önümüzdeki devirde de para siyasetinde kararlı duruşumuzu sürdüreceğiz. Dezenflasyonun devamını sağlayacak halde hareket edeceğiz” tabirlerini kullandı.
Küresel seviyede artan belirsizliklerin tüm ülkeleri çeşitli ekonomik kanallar yoluyla etkilediğini söyleyen Karahan, “Bu kanalların tesiri gelişmekte olan ülkelerde çok daha ağır ve derin oluyor. Bu ülkelerin finansal ve gerçek kırılganlıkları bunun temel nedeni. Belirsizlik ortamı karar alma süreçlerini bozar, ekonomik büyümenin beklemeye geçmesine yol açarak yatırımların ertelenmesine ve tüketimin daralmasına neden olur. Global talepteki daralma bilhassa ihracata dayalı ekonomilerde büyümeyi baskılar. Yatırımcılar daha inançlı limanlara yönelir, gelişmekte olan ülkelerin risk primleri artar hasebiyle borçlanma maliyetleri yükselir” diye konuştu.
Karahan, “Gelişmekte olan ülkelerdeki merkez bankaları, global finansal döngülerin giderek daha meçhul ve dalgalı hale geldiği bir ortamda, para siyaseti araçlarını çeşitlendirmeye yöneliyor. Bilhassa, 2008-2009 Global Finansal Krizi sonrasında, birçok merkez bankası faiz oranlarını ayarlamakla kalmamış, tıpkı vakitte makroihtiyati siyasetleri sıkılaştırıcı tarafta kullanarak finansal istikrarı desteklemiştir. Münasebetiyle, gelişmekte olan ülkelerde tek tip bir siyaset reaksiyonundan değil, ülkelere mahsus şartlara uyarlanmış çok araçlı ve esnek siyaset bileşimlerinden kelam etmek daha hakikat olacaktır. Biz de başka gelişmekte olan ülkeler üzere para siyaseti uygulamalarımızda temel aracımız olan siyaset faizini çeşitli makroihtiyati siyasetlerle güçlendiriyoruz” biçiminde konuştu.
“Mevduata yönelik düzenlemeler ile TL mevduatın hissesini artırmayı ve KKM’yi kademeli olarak azaltmayı hedefliyoruz”
Sıkı mali duruşu desteklemek üzere kullanılan araçları üç ana kümede sıralayan Karahan, “Mevduata yönelik düzenlemeler ile TL mevduatın hissesini artırmayı ve KKM’yi kademeli olarak azaltmayı hedefliyoruz. Kredi büyümesine yönelik düzenlemeler ile kredi talebindeki dalgalanmaların önüne geçiyoruz. Üçüncü olarak da likiditeye ait adımlarımız ile sistemdeki fazla Türk lirası likiditeyi yönetiyoruz. Finansal piyasaların aktif işleyişinin sürmesi maksadıyla piyasa kuralları içinde tüm para siyaseti araçlarını, proaktif bir yaklaşımla, kararlılıkla kullanmaya devam edeceğiz. Bu çerçevede, likidite şartlarını yakından izlemeyi ve likidite idaresi araçlarını tesirli biçimde kullanmayı sürdüreceğiz” kelamlarını söz etti.
Türk lirası cinsi mevduatta artış olduğunu tabir eden Karahan, “KKM bakiyesindeki azalış, finansal istikrar üzerinde risk oluşturmadan ve Türk lirası cinsi mevduatı önceleyerek sağlandı. Son 12 ayda vadesi dolan KKM hesaplarından dövize geçiş oranı, yüzde 14,5 düzeyinde gerçekleşti. Son devirde görülen finansal oynaklıkların sistemdeki toplam TL hissesi üzerinde tesiri de sonlu oldu. Hakikaten Türk lirası mevduatın hissesi yüzde 58 ile tarihi ortalamasına yakın bir düzeyde ilerlerken, yatırım fonlarını da dahil ettiğimizde görünüm değişmemekte” diye konuştu.
“14 Mart – 2 Mayıs tarihleri ortasında oluşan döviz talebinin yüzde 70’i yurt dışı kaynaklı”
14 Mart – 2 Mayıs tarihleri ortasında oluşan döviz talebinin yüzde 70’i yurt dışı kaynaklı olurken yurt içi talep sonlu kaldı. Para siyaseti duruşumuz ve makroihtiyati çerçeve sayesinde mevduat faizlerinin düzeyi, TL’ye geçişi ve tasarrufları destekliyor. Mal talebine ait göstergeler yurt içi talebin ölçülü seyretmekle birlikte bir ölçü dirençli olduğunu gösteriyor. Bununla birlikte gerek kullandığımız altı göstergenin ortalaması gerekse iddia performansı görece uygun olan medyan enflasyona baktığımızda, bu göstergeler yıllıklandırılmış enflasyonun yüzde 30’un biraz üzerinde olduğunu ima ediyor. Bu da bize dezenflasyonun süreceğini gösteriyor” tabirlerini kullandı.
Gıda fiyatlarına yıllık olarak bakıldığında düşüş eğimi görüldüğünü belirten Karahan, “Yıllık olarak baktığımızda düşüş eğilimini sürdüren besin fiyatları, mart ayında ramazan ayının da tesiriyle yükselmesinin akabinde nisan ayında daha ölçülü bir artış kaydetti. Lakin, geçtiğimiz ay yurt genelinde gerçekleşen zirai don hadisesi önümüzdeki periyot için, başta meyve olmak üzere, işlenmemiş besin fiyatları üzerinde üst istikametli riskleri artırdı. Tüketici fiyatları üzerindeki maliyet kaynaklı baskılar hafiflemekte. Bu durumun muhakkak dallardan kaynaklanmayıp genele yayılması bizim açımızdan kıymetli bir gelişme” dedi.
“Sıkı para siyaseti duruşumuz enflasyonda kalıcı düşüş ve fiyat istikrarı sağlanana kadar sürecek”
Sıkı para siyasetinin süreceğini de söz eden Karahan, “Enflasyon beklentileri dezenflasyon patikamızın üzerinde seyretmeye devam ediyor. Bu görünüm para siyasetindeki sıkı ve kararlı duruşumuzu müdafaayı gerekli kılıyor. Öteki taraftan, belirsizliklerin geçmiş periyoda nazaran daha yüksek olduğunu da göz önünde bulundurarak ihtiyatlı ve sıkı bir para siyaseti duruşu sergiliyoruz. Sıkı para siyaseti duruşumuz enflasyonda kalıcı düşüş ve fiyat istikrarı sağlanana kadar da sürecek. Bir defa daha vurgulamak isterim ki, fiyat istikrarı; sürdürülebilir büyüme ve toplumsal refah artışı için ön şarttır. TCMB olarak dezenflasyon sürecinin devamını sağlayacak; enflasyonu, belirlediğimiz orta amaçlarla uyumlu olacak biçimde düşürmek için kararlılıkla çalışmalarımızı sürdüreceğiz” açıklamasında bulundu. – İSTANBUL
