By Rusya’daki kurumlardan derlediği bilgilere nazaran, ülke bütçesi düşen güç fiyatları nedeniyle yılın birinci dört ayında 3,3 trilyon ruble (yaklaşık 40,7 milyar dolar) açık verdi.
Rusya Maliye Bakanlığı 2025’e ilişkin beklentisinde bütçe açığının Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’ya (GSYH) oranını yüzde 0,5’ten 1,7’ye çıkarırken, Rus rublesinin de bu yıl yabancı para üniteleri karşısında değerli oranda bedel kazanması bütçeyi zorluyor.
Rublenin bu yıl dolar karşısında yüzde 30’a yakın kıymet kazanması nedeniyle ihracattan elde edilen bütçe geliri zayıflarken, ülkenin ana ihracat kalemi petrol fiyatındaki düşüş, bütçe üzerindeki olumsuz etkiyi artırıyor.
Rusya Merkez Bankası’nın yıllık bazda yüzde 10 düzeyinde seyreden enflasyonu düşürebilmek için uyguladığı sıkı para siyaseti da ekonomiyi yavaşlatan bir diğer öge olarak öne çıkıyor.
PETROL FİYATLARINDAKİ DÜŞÜŞ
Yıla yaklaşık 75 dolar düzeyinde başlayan Brent petrolün varil fiyatı, ABD Başkanı Donald Trump’ın başlattığı tarife savaşlarının tesiriyle 60 doların altına kadar inmişti.
Fiyatlar, ABD ile Çin ortasında varılan ticaret mutabakatı sayesinde tekrar 65 dolar bandına çıkarken, global iktisattaki muhtemel sakinliğe yönelik telaşlar fiyatları aşağı taraflı baskılamaya devam ediyor.
Dünyanın en büyük petrol üreticilerinden Rusya’nın en değerli ekonomik gelir kaynağının fiyatında yaşanan bu düşüş, ülkedeki bütçe istikrarını olumsuz istikamette etkiliyor.
Yaptırımlar sebebiyle Ural petrolünü halihazırda Brent’e kıyasla varil başına yaklaşık 10 dolarlık bir iskontoyla satan Rusya’nın, savunma harcamalarını son üç yılda kıymetli oranda artırmasıyla artan mali yükü karşılamak için tedbirler alması bekleniyor.
Rusya Maliye Bakanı Anton Siluanov, 6 Mayıs’ta yaptığı açıklamada, düşen petrol ve doğal gaz gelirleri nedeniyle bütçe açığının artacağını belirterek, açığın kapatılması için bu yıl Ulusal Varlık Fonu’ndan 447 milyar ruble (yaklaşık 5,5 milyar dolar) harcanacağını söylemişti.
Ülkenin Ulusal Refah Fonu’ndaki rezervleri, nisanda bir evvelki aya nazaran yüzde 0,34 artarak 11,79 trilyon rubleye (yaklaşık 145,7 milyar dolar) çıkmıştı.
Analistler, ülkede muhtemel vergi artışlarının da gündeme gelebileceği konusunda ikazda bulunurken, ihracat gelirlerinin artması için devletin rubleyi devalüe etmek için adım atabileceğini belirtiyor.
Öte yandan, rublenin devalüe edilmesi halinde, uygulanan sıkı para siyasetinin daha da sertleştirilmesi ihtimali özel kesimi daha da zorlayabilir.
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, düşen petrol fiyatları ve Rusya’ya mümkün tesirlerine ait gazetecilere yaptığı değerlendirmede, “Petrol fiyatları, Rusya’nın ulusal çıkarlarına yönelik tavrını etkileyebilecek bir etken olamaz. Rusya’nın ulusal çıkarları petrol fiyatları dahil her şeyin önünde gelir.” sözlerini kullanmıştı.
RUSYA’DA ENFLASYONLA UĞRAŞ SÜRÜYOR
Rusya’da yaptırımlar ve düşen petrol fiyatlarının yanı sıra ekonomiyi etkileyen bir öteki öge ise Rusya Merkez Bankası’nın uyguladığı sıkı para siyaseti olarak ön plana çıkıyor.
Ülkede enflasyon oranı, savaşın başlamasından bu yana hedeflenen yüzde 4’ün üzerinde seyrederken, son olarak mart ayında yüzde 10’un da üzerine çıktı.
Savunma endüstrisinde süratle artan harcamalar, enflasyondaki artışın ve iktisattaki çok ısınmanın değerli bir sebebi olurken, bu alanda ve orduda artan işçi talebi de enflasyonun artmasına neden oluyor.
Şirketler, bünyelerinde artan istihdam açığını kapatabilmek için maaşlarda kıymetli artışlar yaptı.
Rusya Federal İstatistik Kurumu (Rosstat) datalarına nazaran, ülkedeki maaşlar nominal olarak yüzde 18 yükselmişti.
Rusya Merkez Bankası, 25 Nisan’da gerçekleştirdiği toplantıda, siyaset faizini rekor düzey yüzde 21’de sabit tutma kararı almıştı.
Analistler, Ukrayna ile varılabilecek muhtemel bir mutabakatın, kısa vadede olmasa da orta ve uzun vadede yaptırımların hafifletilmesiyle Rus iktisadında olumlu bir tesir yaratabileceğine işaret ediyor.
Savaşın uzaması halinde ise zorlukların daha da derinleşeceği görüşünde birleşen analistler, bilhassa Avrupa kanadında Rusya’ya karşı yeni kapsamlı yaptırımların hazırlandığı ve iktisatta yaşanan zahmetlerin daha da artacağı görüşünü paylaşıyor.
