By Dopamin, gençlerin dijital dünyasında kıymetli bir rol oynuyor.
Nörobiyolojik, duygusal ve teknolojik açıdan bu etkiyi anlamak, gençlerin bu dünyada nasıl daha sağlıklı bir formda hareket edebileceklerini bulmanın anahtarı.
Kısa görüntüler, TikTok, Instagram ve YouTube üzere platformlarda gençlerin en çok tercih ettiği içerikler haline gelirken, bunun nedeni nörobiyolojik bakış açısıyla açıklandı.
Amerikan Psikoloji Derneği’ne (APA) nazaran ergen beyni, anında ödüllere hassaslık konusunda dönüşüm geçiriyor. Bu da, gençlerin kısa görüntüleri izledikçe beynin ödül merkezlerinin tetiklenmesiyle sonuçlanıyor.
Beynin ödül merkezini amaç alıyor
Sinirbilimci Sandra Aamodt, “Kısa ve dikkat cazip içerikler, beynin ödül merkezlerini şeker yahut görüntü oyunlarına misal formda harekete geçiriyor” diyor. Bu süreç, gençlerin daha fazla içerik arayarak bir geri bildirim döngüsüne girmelerine yol açıyor.
Aamodt’un kitabında dijital dünyanın çok tüketimiyle ilgili dikkat çeken iki temel bahis bulunuyor:
Ekran Müddetinin Aşırılığı: Teknolojinin büsbütün şeytanlaştırılmaması gerektiği vurgulansa da, çok ekran mühletinin çocukların hür oyun, toplumsal etkileşim ve uyku üzere kıymetli alanlarda kısıtlamalar yaratabileceği ve bunun gelişim üzerindeki olumsuz tesirleri tartışılıyor.
Uykunun Değeri: Güzel bir gece uykusu, yalnızca hafızayı güçlendirmekle kalmaz, birebir vakitte duygusal düzenleme ve beyin gelişimi için de hayati değere sahiptir.
Birkaç saniye içinde ruh hallerini değiştirebilir
TikTok ve YouTube Shorts üzere platformların algoritmaları, kullanıcıların izleme mühletini en üst seviyeye çıkarmak için tasarlanmış. Bu algoritmalar, her kullanıcının ne tıp içeriklerden hoşlandığını süratle öğrenir ve onlara daima misal görüntüler sunarak etkileşimi artırır. Davranışsal teknoloji uzmanı Nir Eyal, “Bu, etkileşim için tasarlanmış, son derece şahsileştirilmiş bir deneyim” diyor. Eyal, dijital alışkanlıkların duygusal bir muhtaçlığı karşıladığını, bilhassa can zahmeti, yalnızlık ve güvensizlik üzere olumsuz hisleri hafiflettiğini belirtiyor.
Instagram, TikTok ve WhatsApp üzere uygulamalar, bu şahsileştirilmiş model sayesinde büyük muvaffakiyetler elde etti. Bu platformlar, kullanıcı davranışını göz önünde bulundurarak tasarlanıyor ve davranışsal psikoloji unsurlarıyla destekleniyor.
Kısa görüntüler birebir vakitte birçok genç için günlük gerilimin bir kaçış yolu. Gençler, birkaç saniye içinde ruh hallerini değiştirebilir, gülebilir yahut öbür bir dünyaya geçebilirler. Common Sense Media’nin yaptığı araştırmalara nazaran, gençlerin %60’ından fazlası kısa görüntüler izlemelerinin sebebini “fişini çekmek” yahut “kendini daha düzgün hissetmek” olarak açıklıyor.
Bu cins içeriklerin tüketilmesi, başlı başına olumsuz bir durum olmasa da denetimsiz tüketimi, gençlerin konsantrasyonunu, uyku kalitesini ve toplumsal marifetlerini olumsuz etkileyebilir. APA, ekran mühletine hudut koyulmasını, çevrimdışı aktivitelerin teşvik edilmesini ve gençlerle toplumsal medya kullanımı konusunda açık ve dürüst bir irtibat kurulmasını öneriyor. Bu formda, gençlerin dijital dünyada daha sağlıklı bir istikrar kurması sağlanabilir.
