By Dünya yüzeyinin %70’inden fazlasını kapladığı için mavi gezegen olarak anılan okyanuslar, Japonya’da yapılan bir araştırmaya nazaran, milyonlarca yıl evvel siyanobakteriler ve fotosentezin evrimi nedeniyle yeşilmiş.
Nature mecmuasında yayımlanan çalışmada, gezegenin yüzeyinin 4,5 milyar yıllık jeolojik olaylarla kimyasal ve fizikî olarak değiştiği, birebir vakitte ömrün tesiriyle formlandığı belirtiliyor.
Dünya’nın ikinci büyük periyodu olan Arkeyan Çağı, gezegenin evrimi açısından kritik bir devirdir. Bu çağda, atmosfer ve okyanuslar oksijenden mahrumken, güneş ışığından güç üretebilen birinci organizmalar ortaya çıktı. Anaerobik fotosentez, yan eser olarak oksijen gazını üretmiş ve bu da kıymetli değişimlere yol açmıştır. Başlangıçta oksijen, deniz suyundaki demire bağlanırken, demir artık oksijeni nötrleştiremediğinde atmosferde gaz olarak birikmeye başlamıştır.
Bu süreç, “Büyük Oksidasyon Olayı” (GOE) olarak bilinir ve Dünya’da karmaşık hayatın önünü açmıştır. Bantlı demir oluşumları, bu periyodun izlerini taşıyan kıymetli kanıtlardır; oksijenin olmadığı ortamda oluşan demir yataklarının üzerine oksitlenmiş kırmızı demir katmanları birikmiştir.
Oksitlenmiş demir parçacıklarının birikmesiyle yüzey suyu yeşil renge döndü
Araştırmalar, Arkeyan devrinde su altı ışık spektrumunun, oksitlenmiş demirin bir tipi olan Fe(III)’ün yüksek konsantrasyonu nedeniyle büyük olasılıkla yeşil olduğunu ortaya koyuyor. Bilhassa Japonya’nın Iwo Jima volkanik adası etrafındaki yeşilimsi sular, bu teoriyi destekleyen bir örnek olarak dikkat çekiyor.
The Conversation, fotosentezle açığa çıkan oksijenin deniz suyunda oksitlenmiş demirin oluşumuna yol açtığını belirtiyor. Okyanus kimyasındaki değişimlerin ise son derece yavaş gerçekleştiği ve 1,5 milyar yıl üzere uzun bir periyoda yayılmış olabileceği tabir ediliyor.
Mor, kırmızı, kahverengi okyanuslar
Yoğun volkanik aktiviteler ve düşük atmosfer oksijen düzeyleri, kükürt ölçüsünü artırarak kıymetli değişimlere yol açabilir. Bu süreçte, mor kükürt bakterileri baskın hale gelirken, Güneş’in yaşlanmasının yüzey buharlaşması ve UV ışığını artırması, oksijensiz ortamlarda bu bakterilerin gelişimini dayanaklar.
Okyanuslar mor renge dönmese bile, kırmızı yahut kahverengiye dönüşebilir. Kızıl okyanuslar, tropikal iklimlerde karadaki kayaların kırmızı demir oksitlerini ırmaklar yahut rüzgarlar aracılığıyla denizlere taşımasıyla oluşabilir. Ayrıyeten, ‘kırmızı gelgitler’ olarak bilinen alg cinslerinin yüzeye hâkim olması da bu durumu tetikleyebilir.
