By ABD Başkanı Donald Trump 20 Ocak’ta vazifeye gelmesinden sonra daha evvelden uygulamayı taahhüt ettiği ek gümrük tarifelerini yürürlüğe koydu.
İlk olarak Çin, Kanada ve Meksika’ya ek gümrük tarifeleri getiren ABD idaresi, 12 Mart’ta ABD’nin tüm ülkelerden yaptığı çelik ve alüminyum ithalatına istisnasız uygulanacak tarifeleri yürürlüğe soktu.
Trump’ın son olarak, yerli üretimin artırılması gayesiyle ithal araba ve kamyonlara yüzde 25 gümrük vergisi uygulanmasına yönelik kararnameyi imzalaması, dünya otomotiv pazarında kaygıları artırdı.
İngiltere ve Avustralya üzere ülkelerin istisna oluşturmak üzere teşebbüsleri sonuçsuz kalırken Avrupa Birliği (AB), Çin ve Kanada bu adıma karşılık verileceğini duyurdu.
Almanya Başbakanı Olaf Scholz, yaptığı açıklamada, AB’nin, ABD Başkanı Trump’ın ek gümrük tarifeleri karşısında “zayıf” olmadığını ve Washington’a “tek vücut” olarak cevap vermeye hazır olduğunu bildirdi.
Tarifelerle karşı karşıya kalan ülkelerin Trump’ın tarifelerine misilleme tedbirlerle karşılık vereceklerini açıklaması global piyasalarda ticaret savaşına ait kaygıları artırıyor.
“TİCARET SAVAŞININ KAPISINI ARALIYOR”
Konuya ait AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Bahçeşehir Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Rahmi İncekara, Trump ile birlikte ABD’nin İkinci Dünya Savaşı sonrası global hür ticareti ve düşük gümrük vergilerini teşvik etme siyasetinden geri çekilmeye başladığını söyledi.
İncekara, Trump ile ABD’nin müdafaacı ticaret siyasetine geçmesine yönelik gelişmeler piyasaların odağında yer aldığına işaret ederek, yeni tarife adımlarının global çapta risk algısının yüksek kalmasına neden olduğunu lisana getirdi.
Trump’ın ülkesinin en kıymetli üç ticaret ortağı olan Çin, Kanada ve Meksika’ya yönelik gümrük vergileri getirmesinin global bir ticaret savaşının kapısını araladığını söz eden İncekara, şöyle devam etti:
“Kanada, Çin ve Meksika, ABD’nin toplam mal ithalatının yüzde 40’ından fazlasını gerçekleştiren en büyük 3 ülke. Gümrük tarifelerinden en çok etkilenen üç ülke misillemeyle karşılık vereceklerini duyurup ABD mallarına yönelik yeni tarifeler de açıkladı. Yeni önlemler ve karşı önlemler, yılda yaklaşık 2,2 trilyon dolarlık ticari malları etkilemekte. Meksika ve Kanada, eserlerine yönelik gümrük vergilerinin Kuzey Amerika iktisadı üzerinde çok daha önemli tesirleri olabileceği belirterek, ABD’deki araba, makine, güç üreticilerinin ve ziraî eser işleyicilerinin bu ülkelerden eserlere gereksinimi olduğunu duyurdu. Çin ise Trump’ın ithal tüm eserlere gümrük tarifesi oranını yüzde 20’ye çıkarma kararına karşı, bu ülkeden ithal belli tarım ve besin eserlerine ek gümrük vergisi getirerek ABD’li şirketlere yaptırımları açıkladı.”
İncekara, Trump’ın gümrük vergilerini ABD iktisadını güçlendirmek ve istihdam oluşturmak için kullanmak istediğini kaydederek, bu kapsamda şirketleri ülkesinde üretim tesisi kurmaya çağırdığını ve bu durumda gümrük vergisi uygulanmayacağını söylediğini hatırlattı.
“VERGİLER YÜKSEK ENFLASYON VE FAİZİ KUVVETLENDİRİYOR”
İncekara, Trump’ın sık sık gümrük vergilerinin ABD’deki iş imkanlarını koruduğunu söylediğini, hatta vergi gelirini artırarak, ülke iktisadını büyüttüğünü savunduğuna vurgu yaptı.
Ancak Trump’ın birinci başkanlık periyodunda uyguladığı gümrük vergilerinin sonucunda ABD iktisadının büyüme suratında kayda bedel bir artış olmadığını lisana getiren İncekara şöyle devam etti:
“Gümrük vergilerinin savunucularından biri olan Trump, bu vergilerin yabancı ülkeler tarafından ödendiği konusunda ısrar etse de gümrük vergilerini ithalatçılar,Amerikan şirketleri ödüyor. Bu durum şirketlerin maliyetlerinin daha fazla artmasına neden olurken müşterilerine daha yüksek fiyatlar biçiminde yansıtılıyor. Hasebiyle gümrük vergilerinin faturası çoklukla tüketicilere kesiliyor. Yüksek enflasyon ve yüksek faiz sarmalını kuvvetlendiriyor. Bu tabloda, gümrük vergileri, ABD’de enflasyonu artırması ve ABD Merkez Bankası’nın faiz indirim sürecini yavaşlatabileceği gerçeğini gözler önüne seriyor.”
İncekara, global büyümenin zayıf, istikrarsız ve kırılgan ilerlediği, ticaret tansiyonlarının enflasyonist riskleri canlı tuttuğu, buna karşılık faizlerin yüksek seyrettiği bir iklim beklentisinin ön plana çıktığını belirtti.
Uluslararası bilgilere dikkati çeken İncekara, “Küresel ticaret siyaseti meçhullüğü endeksi, gümrük tarifelerinin tesiriyle Şubat 2025’te tüm vakitlerin en yüksek düzeyine çıktı. Endeks, 1960’tan beri ticaret siyaseti belirsizliğindeki dalgalanmaları ölçüyor, değerli jeopolitik ve ekonomik olaylar sırasında kayda paha değişimleri gösteriyor. En yüksek artış, 2024 ABD seçimlerini takiben, 2025’te yenilenen yüksek ABD gümrük vergisi tehditleri ve tırmanan ticari tansiyonların global ekonomik korkuları artırmasıyla gerçekleşti.” halinde konuştu.
İncekara, ABD’nin AB’ye gümrük vergisi uygulamasının Avrupa iktisadını yavaşlamasına sebep olacağının altını çizerek, “Geniş kapsamlı uygulanacak yüzde 10 gümrük vergisinin iki yıl içinde AB iktisadının yüzde 0,3’ünü silebileceği iddia ediliyor.” dedi.
