By
TÜRK Uygar Kanunu’nun yürürlüğe girişinin 100’üncü yılı yaklaşırken, kanunun temel prensiplerinin korunarak günümüze uyarlanmasının değerine değinen Avukat Ömer İlter, “Bu dönüm noktası bilhassa resmi nikahın zarurî hale getirilmesiyle aile kurumunun hukuksal temellere oturtulmasını sağladı. Bayanların ekonomik ve toplumsal omurdaki yerini güçlendirdi. Uygar Kanun’un ruhunu yaşatmak hepimizin görevi” dedi.
Avukat Ömer İlter, Türk Uygar Kanunu’nun yürürlüğe girişinin 100’üncü Yıldönümü yaklaşırken değerlendirmelerde bulundu. İsviçre Uygar Kanun’u temel alınarak temelleri 1926’da atılan yasanın, toplum hayatında kıymetli ıslahatlara öncülük ettiğini belirten İlter, “Medeni Kanun’un ikinci yüzyılına gelmeden yapay zeka takviyeli isimli süreçler, online duruşma sistemleri, ihtisaslaşmış aile mahkemeleri üzere somut adımların atılması elzemdir” diye konuştu.
‘BOŞANMA DAVALARI YÜZDE 11 ARTARAK 500 BİNE DAYANDI’
Adalet Bakanlığı’nın geçtiğimiz mart ayında yayımladığı 2024 yılına ilişkin resmi datalarına atıfta bulunan Avukat Ömer İlter, “Hukuk mahkemelerinde son 10 yılda yüzde 57,9 artarak açılan 5 milyonu aşkın belge içinde, aile hukukuna dair davalar kıymetli bir yer tutuyor. Yalnızca boşanma davası sayısı yüzde 11 yükselerek 460 bini aştı. Bu belgelerin yüzde 30’u ise hala karara bağlanmamış durumda. Boşanma davalarının ortalama 171 gün sürdüğü ülkemizde, bu mühletin Almanya’da 127 gün, İsviçre’de ise 120 gün olduğunu görüyoruz. Geciken adaletin taraflar üzerindeki ruhsal ve ekonomik tesirleri göz önünde bulundurulduğunda, sırf kanun metninin değil, yargılama yordamlarının ve dava süreçlerinin de çağdaş normlara nazaran yine yapılandırılması kaçınılmaz hale geliyor. Bu nedenle, Uygar Kanun’un ikinci yüzyılına hazırlanırken yapay zeka dayanaklı isimli süreçler, online duruşma sistemleri, ihtisaslaşmış aile mahkemeleri üzere somut adımların atılması elzemdir” sözlerini kullandı.
‘100 YILLIK BİRİKİMİ, HUKUK REFORMUYLA TAÇLANDIRMAMIZ GEREKİYOR’
İlter, “Tüm bu gelişim süreçlerinde Türk Uygar Kanunu’nun ruhunu ve toplumsal tertibi önceleyen yapısını korumak kural. Lakin bu ruhu, değişen aile yapıları, dijitalleşme, miras ve mal rejimi üzere alanlarda şimdiki gereksinimlere cevap verecek biçimde revize etmek gerekiyor. Örneğin, Almanya 2001’de yaptığı ıslahatla Bürgerliches Gesetzbuch (BGB) içindeki evlilik, boşanma ve velayet kararlarını cinsiyet eşitliği çerçevesinde tekrar düzenledi. İsviçre ise 2012’de ortak velayeti mecburî hale getirerek aile hukukunda çocuk merkezli bir paradigma değişimi gerçekleştirdi. Fransa da 2016’da Justice du XXIe siècleyasası ile birtakım boşanma süreçlerini noter onayına bağlayarak yargının üzerindeki yükü hafifletti. Türkiye’nin de bu 100 yıllık birikimi yalnızca anmakla kalmayıp, dinamik ve iştirakçi bir hukuk reformuyla taçlandırması gerektiğine inanıyorum” dedi.
‘ADALETİN ÜNİVERSAL BEDELLERİNİ YENİ JENERASYONLARA AKTARMAK İÇİN ÇOK ÇALIŞMALIYIZ’
Türk Uygar Kanunu’nun kabulünün üzerinden neredeyse 100 yıl geçmesine karşın, hukuk dünyasının günümüzdeki yerini ve gelecekteki vizyonunu tartışmaya devam ettiğini aktaran İlter, “Biz hukukçular olarak, Türk Uygar Kanunu’nun temel prensiplerini koruyarak hukukun gelişimini daima hale getirmeliyiz. Kanunun ruhunu yaşatmak ve topluma adaleti en faal halde sunabilmek hepimizin ortak sorumluluğu. Bu kanunun 100. yılını kutlarken, yeni jenerasyonlara adaletin kozmik bedellerini aktarmak için daha çok çalışmalıyız” diye konuştu.
‘BU KANUN TOPLUMSAL ADALETİN TESİSİNDE DEĞERLİ BİR ROL OYNUYOR’
Türk Medeni Kanunu şu anda, ferdî hak ve özgürlüklerin teminat altına alınmasında ülkemiz için hayati bir dönüm noktası olmayı sürdürdüğünü belirten İlter, “Özellikle aile hukuku, miras paylaşımı ve ekonomik özgürlükler alanlarında getirdiği yeniliklerle bireylerin ömür standartlarını yükseltiyor. Resmi nikah mecburiliği sayesinde, çok eşliliğin önüne geçiliyor ve bayanların toplumsal teminatı sağlanıyor. Öte yandan bu kanun, bayan ve erkeği eşit hak ve sorumluluklarla donatarak toplumsal adaletin tesisinde kıymetli bir rol oynamaya devam ediyor. Uygar Kanun’un temel gayelerinden biri, toplumun tüm bölümlerinin ülke iktisadına ve toplumsal hayata eşit kurallarda iştirakini mümkün kılmak. Bu da adalet ve eşitlik unsurlarının hayata geçirilmesi açısından vazgeçilmezliğini koruyor” tabirlerini kullandı.
‘MEDENİ KANUN’UN RUHUNU YAŞATMAK HEPİMİZİN GÖREVİ’
Türk Uygar Kanunu’nun kadın-erkek eşitliğini tüzel çerçeveye taşıyarak aile içindeki sorumlulukları belirlediğinin altını çizen Avukat Ömer İlter, şunları söyledi:
“Türkiye’de Uygar Kanun’un kabul edilmesiyle birlikte aile yapısı, miras düzenlemeleri ve bireylerin uygar hakları çağdaş normlara nazaran yine şekillendirildi. Bu değişim, toplumsal ilgilerin daha sistemli, adil ve inançlı bir yere oturmasını sağladı. Bu dönüm noktası bilhassa resmi nikahın mecburî hale getirilmesiyle aile kurumunun hukuksal temellere oturtulmasını sağladı. Bayanların ekonomik ve toplumsal omurdaki yerini güçlendirdi. Uygar Kanun’un ruhunu yaşatmak hepimizin vazifesi.”
