By Bursa Uludağ Üniversitesi (BUÜ) Ziraat Fakültesi Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü ve Ziraat Mühendisleri Odası Bursa Şube Lideri Dr. Fevzi Çakmak, zirai dondan etkilenen bilhassa ceviz, kiraz, kayısı ve nektarin üreticilerinin ziyan gören bitkileri tedavi etmeleri gerektiğini belirtti.
Çakmak, AA muhabirine, Bursa’nın ziraî katma bedel istikametinden 6’ncı büyük kent olduğunu söyledi.
Çakmak, 366 bin hektarlık alanda bilhassa ihracata dayalı zerzevat ve meyvelerin yetiştirildiğini tabir ederek, bu katma bedelli eserlerin korunması gerektiğine dikkati çekti.
Türkiye’yi tesiri altına alan soğuk hava ve zirai don nedeniyle alana inerek araştırma yaptıklarını anlatan Çakmak, çalışmalar sonucunda Bursa Ovası’ndaki kimi ziraî eserlerde ziyan oluştuğunu gördüklerini kaydetti.
Çakmak, Bursa Ovası’nın alçak bölümlerinde yüzde 30, yüksek bölümlerde ise yüzde 100’e varan ziyanların oluştuğunu lisana getirerek, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Şu an için zeytin ve incirde fazla bir ziyan görünmüyor lakin şeftali, nektarin, kiraz üzere eserlerde daha çok ziyan var. Bu bölgemiz coğrafik işaretli olan sebzelerin ağır olduğu bölge. Çok şükür ki sebzelerin daha tarlaya dikim vakti şimdi gelmedi. 15 gün sonra bu afet olsaydı sebzelerde de önemli oranlarda ziyan meydana gelebilecekti. En azından sebzelerimizde, domates, biber, patlıcan, enginar üzere eserlerimizde ziyan, tarlaya dikim devrinde olmadığı için oluşmadı.”
Çiftçinin Tarım ve Orman Bakanlığının ilgili kurumlarına başvurarak ziyan tespit çalışması başlatması gerektiğini vurgulayan Çakmak, Bursa’da bilhassa ihraç edilen kimi meyvelerin ziyan gördüğünü belirterek, “Ziraat odalarıyla daima istişare halindeyiz. Sahayı dolaşıyoruz. Bilhassa ihracata dayalı eserlerde ziyan meydana geldi. İhraç yapılan eserlerin ihracat ölçülerinde azalmalar meydana gelecek.” dedi.
Çiftçilere tekliflerde bulundu
Çakmak, üreticinin ziyan gören tarım eserlerini tedavi edici tedbirler alması gerektiğini anlatarak, şöyle devam etti:
“Çiftçilerimizin ziyan gören ağaçlarda tedavi edici, su kaybını giderici tedbirler alması gerekiyor. Toprağı doyurarak, onların suyunu tekrar alması, ziyan gören kısımların budanarak bitkinin süratli biçimde kendini toparlayıcı besin destekleriyle tekrar eski formuna kavuşması için de gerekli tedbirler alınmalı. Çiftçinin yanındayız. Çiftçi varsa biz varız. Çiftçi varsa bu ülke insanı doyacaktır. O yüzden aslında sorun yalnızca çiftçinin sorunu değil, hepimizin meselesidir. Tüketicimizin de sıkıntısıdır. Toplumumuzun da çiftçiye bu gözle bakması gerekiyor. Çiftçinin oluşan bu ziyanına toplumumuzun da sahip çıkması gerekiyor.
Fiili olarak sulama yaparak bitkinin suyu topraktan alması sağlanmalı. Toprak kuruysa sulama yaparak kâfi ölçüde bitkinin muhtaçlığı olan suyun karşılanması gerekiyor. Değerli olan tarladaki bitkinin alabileceği suyu oluşturmak. Çeşitli sulama yollarıyla bu süreç yapılabilir. Mevcutta kullanılan yağmurlama sistemi, damla sulama sistemi üzere usullerle bitkinin suya olan muhtaçlığının karşılanması gerekir.”
Bitkinin su istemesinden fazla don nedeniyle kaybettiği suyu ona ulaştırmak gerektiğinin altını çizen Çakmak, şunları kaydetti:
“Meyve ağaçlarının çabucak hemen hepsi sulu tarım yapılan bitkilerden oluşuyor. Meyve ağaçlarının bu mantıkla sulanması gerekiyor. Ceviz, kiraz, kayısı, nektarin üzere ağaçlarda zirai don nedeniyle ağır su kaybı yaşandı. Bu çeşit eserlere su desteği yapılması gerekiyor. Meydana gelen zirai don olayını insan bünyesi üzere düşünebiliriz. Hasta düşen bir kişi hekimin verdiği ilaçları vaktinde kullanarak eski sıhhatine daha erken kavuşabiliyor. Zirai dondan ziyan gören bir ağacın da kâfi ölçüde su, gübre ve budama üzere süreçleri yaparak tekrar verimli hale getirilebilir.”
