ABD Adalet Bakanlığı, Google’ın reklam imparatorluğunu parçalamak istiyor

ABD Adalet Bakanlığı (DOJ), teknoloji devi Google’a karşı açtığı antitröst davasında değerli bir eşiği daha geçti. Mahkeme, şirketin dijital reklam teknolojileri alanında rekabete ziyan verdiğine hükmetmişti. Artık ise gözler eylül ayında başlayacak olan ikinci evre duruşmalarına çevrildi. DOJ’un amacı net: Google’ın reklam teknolojisi işinin iki temel bileşeninin satılması yoluyla şirketin bu alandaki inhisar gücünün kırılması.

DOJ, parçalamak istiyor

Google her ne kadar kamuoyunda hâlâ bir arama motoru şirketi olarak algılansa da, gerçekte dünyanın en büyük dijital reklamcısı pozisyonunda. DOJ da bu nedenle Google’ın reklam teknolojileri altyapısına odaklanan bir davayla şirketin en karlı iş kolunu amaç almış durumda.

Mahkeme daha evvel aldığı kararda, Google’ın reklam ağı şirketlerini (örneğin DoubleClick) satın almasının rekabete ziyan verdiğine dair kâfi delil olmadığını belirtmişti. Lakin tıpkı karar, Google’ın reklam borsası (ad exchange) ve yayıncı reklam sunucusu (publisher isim server) alanındaki hakimiyetini hukuka alışılmamış bulmuştu.

DOJ’un yeni talepleri, Google’ın reklam teknolojilerinin merkezindeki iki bileşenin elden çıkarılmasını öngörüyor. Bunlardan birincisi, reklam alanlarının alınıp satıldığı global bir açık artırma pazarı olan reklam borsası. Başkası ise, yayıncıların kendi sitelerinde reklam gösterimini yönettikleri sunucu hizmeti.

Bu parçalama planı evreli ilerleyecek. Birinci basamakta Google’ın, reklam teklif datalarının gerçek vakitli bir kısmını üçüncü taraflara açık hale getirmesi isteniyor. Google ise bu cins bir sistemin şu anda mevcut olmadığını ve sıfırdan geliştirilip açık kaynak haline getirilmesinin uygulanabilir olmadığını savunuyor.

Google uzlaşmacı bir halla karşı çıkıyor

Google, DOJ’un taleplerini hukuksal desteği olmayan ve pazara ziyan verecek aşırılıklar olarak nitelendiriyor. Şirketin düzenleyici bağlardan sorumlu lider yardımcısı Lee-Anne Mulholland, yaptığı açıklamada, “Adalet Bakanlığı’nın reklam teknolojisi araçlarımızı elden çıkarmaya zorlayan ek teklifleri, Mahkeme’nin bulgularının çok ötesine geçiyor, hukukta hiçbir desteği yok ve yayıncılara ve reklamverenlere ziyan verecek” dedi.

Şirket, ayrıyeten satılması istenen sistemlerin büyüklüğüne de dikkat çekiyor. Danışmanlar, Google’ın reklam teknolojileri kolunun bedelini 95 milyar dolara kadar çıkarıyor. Bu büyüklükte bir operasyonun satılması ve yönetilmesinin neredeyse imkânsız olacağı düşünülüyor.

Google, bu davayı da temyize götürmeyi planlıyor. Fakat öncesinde, mahkemenin belirleyeceği “çözüm süreci”nin tamamlanması gerekiyor. Mevcut durumda tahlil sürecinin olumlu sonuçlanması pek mümkün görünmüyor. Şirket, birtakım bilgi paylaşım taahhütleri ve rekabete karşıt fiyatlandırma uygulamalarını sonlandırmayı teklif etti. Ayrıyeten, geçmişte kaldırılmış olan “son teklif hakkı” üzere uygulamaları tekrar getirmeyeceğine dair kelam verdi.

Kıyamet üzere bir sonbahar

Google için önümüzdeki yaz görece sakin geçse de sonbahar epey sıcak olacak. Çünkü arama, reklam ve platformlar konusundaki üç rekabet davası da bu periyotta olacak. Arama motoru alanındaki tahlillerle ilgili kararın ağustos ayında, reklam teknolojileri davasının ise 22 Eylül’de başlaması planlanıyor. Buna ek olarak şirketin Play Store’daki rekabet davası da 2025’in sonlarına hakikat gündeme gelecek.