By ABD Başkanı Donald Trump’ın tarifelerle ilgili bildirileri ve ülkelerden gelen misilleme açıklamaları, ticaret savaşlarının derinleşebileceğine dair telaşları canlı tutarken, dünyanın en büyük ikinci iktisadı olan Çin’den gelen ekonomik datalar de emtia piyasası üzerinde tesirli oldu.
Analistler, Çin’deki iç talepte görülen zayıflığın ülke iktisadı için değerli risklerden biri olarak öne çıktığını kaydederek, lokal idarelerin borç riskleri ve gayrimenkul kesimindeki düşüşün Çin’i olumsuz etkilemeyi sürdürdüğünü kaydetti.
Bunun yanı sıra Çin’in ihracatındaki artış, yılın birinci iki ayında ABD’nin ticari tarifeleri artırması ve ticaret savaşlarına ait tasaların tesiriyle yavaşladı. Ülkede, hükümetin bankaları şahsî tüketim kredileri vermeye teşvik edeceği ve iç tüketimi artırmaya yönelik adımlar atacağına yönelik haber akışı ise emtia piyasasının tarafı üzerinde olumlu bir tesire sahip oldu.
Çin’deki olumlu ekonomik datalar de emtia piyasasını olumlu etkiledi. Bu durum, artan ticaret savaşı nedeniyle zayıflayan talebe ait telaşların dengelenmesine yardımcı oldu. Global talep tasalarının ham petrol fiyatlarını olumsuz etkilerken, Çin’in ABD tarım eserlerinin ithalatını kısıtlaması nedeniyle tahıl fiyatları baskı altına girdi.
Analistler, globalleşmenin gerilemesi ve muhafazacı siyasetlerin öne çıkmasının enflasyonist baskıları artırabileceğini ve endüstriyel metaller, güç ve tarım eserlerine uzun vadeli talebi yükseltebileceğini kaydetti.
– Bedelli metaller sert yükseldi
ABD Başkanı Trump’ın tarife planlarına ait belirsizlik nedeniyle ekonomik büyümeye ait kaygılar inançlı liman olan altına talebi artırdı. Trump’ın siyasetleri ve jeopolitik tansiyonlar de gümüş fiyatlarını da üst istikametli etkiledi. Lider Trump’ın araba sanayisini “kurtaracaklarına” dair açıklaması ise paladyumda ve platin fiyatlarını destekledi.
Bu gelişmelerle, yılın birinci çeyreğinde ons bazında fiyatlar altında yüzde 19,1 gümüşte yüzde 18, platinde yüzde 10,2 paladyumda yüzde 8,2 arttı.
– Baz metallerde bakır fırtınası esti
Çin’de açıklanan makroekonomik dataların endüstriyel aktivitede güzelleşme olduğuna dair sinyaller vermesiyle baz metal fiyatları genel olarak olumlu etkiledi. Ülkede iktisada dayanak kapsamında ek teşvik tedbirleri beklentisi ve stratejik rezervlerin artırılmaya çalışılmasına yönelik atılan adımlar da fiyatlarda olumlu tesire sahip oldu.
Trump’ın Kongre’deki konuşması sırasında bakır ithalatına yüzde 25 oranında gümrük vergisi uygulanabileceğini belirtmesi bakır fiyatlarındaki yükselişe neden olan esas faktörler ortasında yer aldı.
Baz metallere bakıldığında ise tezgah üstü piyasada libre bazında fiyatlar bakırda yüzde 26, kurşunda yüzde 3,2, nikelde yüzde 3,6 artarken, alüminyumda yüzde 0,8, çinkoda yüzde 4,5 azaldı. Bakırın libresi, 5,33 dolarla rekor seviyeyi gördü.
– Güç tarafında Brent petrol negatif ayrıştı
Enerji tarafına bakıldığında ise yılın birinci çeyreğini Brent petrolün varil fiyatı yüzde 0,2, düşüşle New York Ticaret Borsası’nda süreç gören doğal gazın İngiliz Termal Ünitesi (MMBtu) cinsinden fiyatı ise yüzde 13,4 yükselişle tamamladı.
Brent petrol fiyatlardaki düşüşte Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı kimi üretici ülkelerden oluşan OPEC+ kümesinin üretimi artırma planının yanı sıra ABD’nin uygulamaya aldığı gümrük vergilerinin yol açtığı talep kaygıları tesirli oldu.
Uluslararası Güç Ajansının bu sene 600 bin varil arz fazlası öngörmesi ve Rusya’nın güç altyapılarına yönelik akınları 30 gün müddetle durdurmayı kabul etmesi de fiyatlardaki düşüşte kıymetli rol oynadı.
– Tarım kümesinde kahve ve soya fasulyesi olumlu ayrıştı
Chicago Ticaret Borsası’nda kile başına fiyatlar, buğdayda yüzde 2,6, mısırda yüzde 0,3, pirinçte yüzde 5,2 azalırken, soya fasulyesinde yüzde 0,4 arttı.
ABD’de faaliyet gösteren emtia borsası Intercontinental Exchange’de libre bazında fiyatlar, kahvede yüzde 18,8 artarken, şekerde yüzde 2 pamukta yüzde 2,3 azaldı. Kakaonun ton başına fiyatı ise yüzde 32,3 geriledi.
Kahvenin libre fiyatı, 4,2995 dolarla rekor seviyeyi gördü. Çin’in ABD’den ithal ettiği bir dizi tarım ve besin eserinin ithalat vergilerine artış getirmesiyle buğday, mısır, pirinç fiyatları düşerken, ülkenin mısır ithalatındaki düşüş talep tasalarını ortaya koydu.
– İnançlı liman özelliği gümüşten çok altında daha çok öne çıktı
Vadeli süreç ve emtia piyasaları uzmanı Zafer Ergezen, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, altının ons fiyatında bir müddettir güçlü seyir görüldüğünü belirterek, “2024’te de güçlü seyir vardı. Son devirde temmuz ayıyla başlayan, yükselen trend de aslında en değerli etkenler merkez bankalarının faiz indirimi yapacağı haberleri.” dedi.
Bunun yanında Rusya-Ukrayna Savaşı, Orta Doğu’daki gerginliklerin altının ons fiyatındaki yükselişte tesirli olduğunu bildiren Ergezen, Trump’ın lider seçilmesiyle birlikte bilhassa artan belirsizliğin altında ve değerli metallerin inançlı liman özelliğini ön plana çıkarttığını tabir etti.
Ergezen, gümüşün sanayi alanında daha fazla kullanıldığını belirterek, gümüşün nispeten geride kaldığını lisana getirdi.
– Bakırda Çin tesiri görüldü
Ergezen, bakırın Çin tarafından talep edilen ve tüketilen bir eser olduğunu belirtti.
Çin’in elektrikli araçlarda yaptığı atılımın da bakır talebine olumlu yansıdığını tabir eden Ergezen, şunları kaydetti:
“Yenilenebilir gücün çok fazla ön plana çıktığını gördük. Bu da keza yeniden bakır talebini arttıran unsurlardandı. Çin’in mahallî teşvikleri veriyor olması bilhassa otomotiv bölümünde elektrikli araçlarda yenilenebilir güçte bakır talebinin nispeten daha güçlü kalmasına yol açtı. Yurt dışı, yurt içi raporlara baktığımız vakit aslında genel olarak bakır talebinin yükseleceğine yönelik bir beklenti vardı. Yani yıllar itibariyle talebinin artacağı beklentisi olan az olan eserlerden bir tanesi. Bu türlü olunca da doğal olarak yükselişlerin bakır tarafında nispeten emtia piyasasına nazaran daha yüksek olduğunu gördük. Bundan sonraki devirde de şayet emtia tarafında endüstriyel metallerde üst istikametli bir seyri olacaksa bunun bakırın öncülük edeceğini söyleyebiliriz.”
