By Aort yırtılması, bedenin en büyük atardamarı olan aortun iç katmalarından oluşan yırtıktır. Kalpten çıkan en büyük damardır. Ve hayati tehlike taşır. Bu yırtıktan ötürü kan, damar duvarı katmanları ortasından ilerleyerek damarın büsbütün yırtılmasına neden olur. Süratli müdahaleyle hasta hayata tutunabilir.
AORT DAMARI VE BEDENDEKİ NEDİR?
Aort damarı, kalpten çıkan ve tüm bedene oksijen açısından varlıklı kanı taşıyan, baston formundaki ana atardamardır. Kalbin sol karıncığından başlayarak göğüs boşluğu üzerinden geçer ve karın bölgesine kadar uzanır. Beyin, kaslar ve hayati organlar dahil olmak üzere tüm dokulara gerekli oksijenli kanı ulaştırmakla vazifelidir.
AORT YIRTILMASI NASIL GELİŞİR?
Aort yırtılması, aort duvarında bulunan iç katmanın yırtılması ile başlar. Bu yırtık bölgeden sızan kan, orta ve dış katmanları ayırarak damar boyunca ilerler. Bu durum, kan akışının yavaşlamasına ya da büsbütün durmasına neden olabilir. Aortun büsbütün yırtılması halinde ise iç kanama meydana gelir ve durum çok kısa müddette ölümcül olur.
Aort yırtılmasına yol açan temel nedenler:
Yüksek tansiyon (hipertansiyon)
Marfan sendromu ve öteki genetik bağ dokusu hastalıkları
Aort anevrizması (aortun genişlemesi)
Vaskülit üzere damar iltihapları
Travmatik yaralanmalar (trafik kazaları, yüksekten düşmeler)
Aort duvarında yaşla birlikte gelişen zayıflık
AORT YIRTILMASININ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Aort yırtılması ekseriyetle ani başlar ve şiddetli belirtilerle kendini gösterir. En sık rastlanan semptomlar ise şunlardır:
Göğüs ya da sırt bölgesinde bıçak saplanır üzere ani ve keskin ağrı
Bayılma, baş dönmesi ve şuur kaybı
Mide bulantısı ve şiddetli karın ağrısı
Nabzın zayıflaması
Vücudun bir kısmında hissizlik yahut güçsüzlük
Nefes darlığı ve konuşma zorluğu
Görme bozuklukları
AORT TANISI NASIL KONULUR?
Aort yırtılmasının tanısı vakitle yarışan bir süreçtir. Kalp krizi ya da felç ile benzeri belirtiler göstermesi nedeniyle, yanlışsız teşhis için görüntüleme sistemleri kullanılır:
BT yani Bilgisayarlı Tomografi süratli ve tesirli teşhis sağlar. Acil durumlarda birinci tercihlerden biridir. MR manyetik rezonans ise daha ayrtılı görüntüleme sunar. Lakin acil durumlar için yavaş olabilir. Transtorasik ekokardiyografi de kalp yapılarının ultrasonla incelenmesini sağlar. Göğüs röntgeni aortun genel durumu hakkında bilgi verir. Kan testleri durumun genel değerlendirilmesinde destekleyici rol oynar.
AORT YIRTILMASI NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Tedavi formu, yırtığın yerine ve hastanın genel sıhhat durumuna nazaran değişir. 2 temel tedavi vardır: Bunlardan biri ilaç tedavisi.
İlaç tedavisi: Yüksek tansiyonu ve kalp atış suratını denetim altına almak için kan basıncını düşürücü ilaçlar kullanılır. Ayrıyeten ağrı kesiciler de tedaviye eklenebilir.
Diğeri ise cerrahi müdahaledir. Kasıktan girilerek damar içerisine yerleştirilen stent ile hasarlı bölge desteklenir.Açık greft değişimi ise aortun hasar gören kısmı çıkarılır ve yerine yapay damar yerleştirilir.
AORT AMELİYATI NE KADAR SÜRER?
Açık ameliyat 2-6 saat ortası sürebilirken, endovasküler prosedürler ekseriyetle 2-4 saat içinde tamamlanır. Güzelleşme süreci ise 1 haftayı bulabilir. Tam düzgünleşme ise 2 ya da 3 ay sürer. Fakat Endovasküler sistemde bu müddet 1-1,5 aya kadar kısalabilir.
BAKIMI NASIL OLMALI?
Doktorun önerdiği ilaçlar nizamlı alınmalı, denetimler aksatılmamalı ve ömür biçimi sağlıklı tarafta değiştirilmelidir. Ağır antrenmanlardan kaçınılmalıdır.
AORT YIRTILMASI NASIL ÖNLENİR?
Aort yırtılması büsbütün önlenemeyebilir, fakat riskler azaltılabilir:
Yüksek tansiyon denetim altında tutulmalı
Sigara bırakılmalı
Düzenli idman yapılmalı
Beslenme alışkanlıkları düzenlenmeli
Doktor kontrolleri ihmal edilmemeli
Trafik kazalarına karşı emniyet kemeri kesinlikle kullanılmalı
