By Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Şam temasları kapsamında ziyaret ettiği Kasiyun Dağı’nda yaptığı değerlendirmede, Suriye ile Türkiye ortasındaki ticari bağların süratle geliştirileceğini söz ederek, “Yabancı yatırımların çekilmesi noktasında da Yatırımların Teşviki ve Korunması Mutabakatı’nı yine müzakere etme konusunda iki taraf arasında görüş birliği vardı, İkili Vergilendirmenin Önlenmesi Muahedesi’ni müzakere etme konusunda da Suriye’de biz de onlar da hazır olduğumuzu karşılıklı beyan ettik” dedi.
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Suriye’nin başşehri Şam’a düzenlediği iki günlük resmi ziyareti kapsamında Kasiyun Dağı’nı ziyaret etti. Kasiyun Dağı’ndan Şam görüntüsünü izleyen Bakan Bolat, burada basın mensuplarına Suriye temaslarını kıymetlendirerek, “Komşumuz ve ortak tarihimiz olan Suriye’de 2011-2024 yılları ortasında çok kanlı bir iç savaş yaşandı. 60 yıla yakın bir mühlet Baas diktatörlüğünün yönettiği Suriye’de halk ve direnişçiler 8 Aralık günü özgürlüklerine kavuştular ve bir halk ihtilali yaşandı” sözlerini kullandı.
Halk ihtilalinin akabinde idareye gelen direnişçilerin ulusal birlik hükümeti kurduğunu ve 29 Mart’ta vazifeye başlayan hükümetin ülkede bir geçiş sürecini birlikte yönetmek, Suriye’nin tekrar istikrara kavuşması, ulusal birliğini müdafaası, iktisadını tekrar ayağa kaldırması konusunda kararlı bir halde çalışmalara başladığını söz eden Bakan Bolat, açıklamasını şu formda sürdürdü:
“Türkiye Cumhuriyeti hükümeti, devleti ve halkı olarak ebediyen halkın hürriyet arayışının yanında yer aldık. Bu hususta Türkiye olarak çok önemli bir göçe maruz kaldık ve Suriyeli kardeşlerimiz katliamdan kaçarken onların sığındığı yegane en büyük ülke biz olduk. Konut sahipliğimizi ve Ensar olma gereğini Türk halkı sonuna kadar yerine getirdi. Artık daha büyük bir uğraş var, Suriye’de devleti, milleti tekrar kuruyorlar, ekonomilerini tekrar ayağa kaldırmaya çalışıyorlar. Ortadan geçen 14 yılda Suriye’nin ulusal gelirleri yarı yarıya düştü, ticareti aşağı üst beşte teğe düşmüştü lakin çok süratli bir toparlanma sürecine girmeye başladılar. Biz de Türkiye Cumhuriyeti hükümeti olarak Suriye’deki yeni idarenin bizden istediği takviyeler konusunda yardımcı olmaya uğraş ediyoruz. Zira, Suriye’nin istikrarı, güçlenmesi ve birliği Türkiye’nin de istikrarı, Türkiye’nin de güçlü olması, terör meselesini ortadan kaldırmamız, göç meselesini büyük ölçüde ortadan kaldırmamız, Körfez’e, Orta Doğu’ya direkt karayolu ile rahatça ulaşabilmemiz, karşılıklı ticaretimizin artması demek.”
“İç savaşın bitmesinden sonra birinci Şam ziyaretimizi gerçekleştirdik”
Bakan Bolat, Suriye’nin istediği dayanak konusunda, bilgilendirme, yönlendirme üzere hususlar başta olmak üzere karşılıklı iş birliği çalışmalarının devam ettiğini kelamlarına ekledi. Şam’daki temaslarının çerçevesi ve içeriği hakkında bilgi veren Bolat, “Resmi ve özel bölüm olarak karma bir heyetle Şam’a ayak bastık. İç savaşın bitmesinden sonra birinci Şam ziyaretimizi gerçekleştirdik. Planlandığı biçimde Suriye Ekonomi ve Sanayi Bakanı ve kurmaylarını, Ulaştırma Bakanı ve kurmaylarını, ardından Maliye Bakanı ve kurmaylarını ilgili bakanlıklarda ziyaret edip görüşmeler yaptık. Hem ikili hem heyetler ortası görüşmelerimiz oldu. Özel dal mensupları da bu görüşmelere katıldılar, beklentilerini ortaya koydular, başlarındaki soruların karşılıklarını aradılar. Çok verimli, dolu dolu bir gün geçirdik. Günümüzün son durağında Suriye Kara ve Deniz Limanları Genel Yönetimi Müdürü Kuteybe Ahmed Bedevi’yle de gümrüklerimiz, gümrük vergileri, geçişler, transit geçişlerin yine başlatılması, nakliyeciliğin kolaylaştırılması üzere mevzu başlıklarını ele aldık” ifadelerini kullandı.
Ticaret Bakanı Bolat, Suriye’de gerçekleştirdiği görüşmelerinin son derece verimli geçtiğini vurgulayarak, “Suriye hükümet yetkililerinin hepsi de her keresinde Türk hükümetine, Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’a ve Türk halkına şükranlarını söylediler, ‘Türkiye, kardeş, dost, komşu bir ülke olarak ebediyen yanımızda yer aldı, Suriye halkının hürriyet çabasını destekledi, ihtilalin gerçekleştiği 8 Aralık’tan sonra da bu dayanaklarına devam ediyor. Teşekkürlerini tabir ettiler. Türkiye bizim için her vakit öncelikli ülke konumunda’ dediler” sözlerini kullandı.
Bakan Bolat, Suriye hükümet yetkililerinin ayrıyeten gerek ticaretin artması gerek ortak yatırımlar, altyapının güzelleştirilmesi, güçten ulaştırmaya, kara ve deniz yollarından demiryollarına varıncaya kadar her alanda Türkiye ile iş birliği yapmak istediklerini tabir ettiklerini bildirerek, Türkiye’nin yönlendirmesini ve dayanağını beklediklerini söylediklerinden bahsetti.
“Yatırımların Teşviki ve Korunması Muahedesi’ni tekrar müzakere etme konusunda iki taraf arasında görüş birliği var”
Bakan Bolat, Suriyeli Bakanlarla yapılan görüşmelerde çeşitli anlayışlarda mutabakata varıldığını lisana getirerek, açıklamalarını şu formda sürdürdü:
“Yeni devirde Türkiye olarak Suriye ile kapsamlı bir Ekonomik Paydaşlık Mutabakatı müzakere etmek istediğimizi ve bu müzakerelere hazır olduğumuzu tabir ettik. İki ülke ortasında gümrük vergilerinin tedricen düşürülmesi, ortak yatırımların teşvik edilmesi ve kalkınmanın özel bölüm öncülüğünde olması, Suriye’deki hasar görmüş sanayi bölgelerinin yine rehabilitasyonu, altyapı konusunda ulaştırma alanında tamire-onarıma muhtaçlık duyan yerlerin tespiti, yeni projelerin artık planlanmaya başlanması, havayolu, deniz yolu, demiryolu ve karayolu ulaşımında Türkiye ile Suriye ortasındaki ulaşım ağlarının tekrar tesisi, güç konusunda Suriye’nin gereksinim duyduğu eksikliklerin giderilmesi, bu mevzuda iki ülke ortasında yapılacak ortak çalışmalar, iş birliği başlıklarını ele aldık. Yabancı yatırımların çekilmesi noktasında da Yatırımların Teşviki ve Korunması Muahedesi’ni yine müzakere etme konusunda iki taraf arasında görüş birliği vardı, İkili Vergilendirmenin Önlenmesi Mutabakatı’nı müzakere etme konusunda da Suriye’de biz de onlar da hazır olduğumuzu karşılıklı beyan ettik. ‘Ekonomik kalkınmada, ticaretin artırılmasında Türkiye bizim için her vakit en öncelikli ülke pozisyonunda birinci sırada gelmektedir’ tabirini daima ortaya koydular.”
“Türkiye ile Suriye etle tırnak üzere iktisatta ortak güçlerini birleştirecek”
Bakan Bolat, Suriye özel bölüm mensuplarıyla Türkiye özel bölüm mensupları ortasında gerçekleşen toplantının da gelecek ismine çok ümit verici olduğunu kaydederek, “Artık Suriye’de 4 milyon kişi Türkçe konuşuyor. Burada Arapça konuşmaya dahi gereksinim duymadık, çabucak herkes Türkçe biliyor artık. Türkiye ile Suriye önümüzdeki süreçte etle tırnak üzere iktisatta ortak güçlerini birleştiren ve birlikte Doğu Akdeniz’de Orta Doğu’da ekonomik entegrasyon içinde olan iki dost-komşu ülke olarak ekonomilerini halklarının menfaatleri doğrultusunda daha da geliştirecekler” dedi.
Türkiye ve Suriye ortasında karşılıklı ziyaretlerin devam edeceğini ekonomik, ticari, toplumsal kültürel ve yatırım iş birliklerinin de çok süratli bir biçimde artacağına dikkat çeken Bakan Bolat, açıklamalarını şu biçimde tamamladı:
“Ekonomik iş birliğini kolaylaştırmak için en kısa müddette iki ülke ortasında kimi mutabakatların yapılması, yenilenmesi gerekiyor. Yatırımların Teşviki ve Korunması, İkili Vergilendirmenin Önlenmesi, bankacılık iş birliği, Türk bankalarının Suriye’de açılması, Ro-Ro seferlerinin başlaması, karayolu taşımacılığındaki gümrüklerdeki gecikmelerin ortadan kaldırılması, ulaşım alanında yapılacak mutabakatlarla Türk ve Suriyeli nakliyecilik şirketlerinin karşılıklı olarak seferlerinin başlaması üzere hususlarda çok süratli halde yol alacağız. Bunun yanında da özel kesim kuruluşları ortasında organize sanayi bölgeleri yapılması ve üretici kuruluşların ortak yatırımlara teşvik edilmesi üzere başlıklar var. Diaspora Suriyelilerin de ülkelerine dönmesi, ülkelerine sermaye getirmeleri, Avrupa’da ve öteki ülkelerde kazandıkları tasarruf ve sermayelerini kendi ülkelerinin kalkınmasına harcamaları kıymet taşıyor. İslam ülkelerinin artık Suriye’nin yine imarı için mutlak surette harekete geçmesi çok değerli. Bilhassa maddi gücü yüksek olan, iktisadı güçlü olan Körfez ülkelerinden, öbür İslam ülkelerinden de Suriye’ye yönelik yardımlara muhtaçlık var. Eğitimden, sıhhate, güçten alt yapıya, üst yapıya, ulaştırmaya, endüstriye, tarıma varıncaya kadar yapılacak çok işler var. Bu noktada en yakın ve en güçlü komşusu Türkiye olduğu için de bizim de Suriye’nin istikrarı ve birliği noktasında ülke olarak çok önemli bir beklentimiz var. Zira 14 yıl süren kanlı iç savaşın olumsuz tesirlerini mecburen yaşadık. İstikrarlı bir Suriye, güçlü ve istikrarlı bir Türkiye açısından da bir teminat olacak.” – ŞAM
