By Bankacılık sisteminde faiz değişimlerinin yaratabileceği riskleri evvelden tespit etmek ve yönetmek hedefiyle, BDDK tarafından hazırlanan “Bankacılık Hesaplarından Kaynaklanan Faiz Oranı Riskinin Standart Yaklaşımla Ölçülmesine ve Kıymetlendirilmesine Ait Yönetmelik”, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Söz konusu yönetmelikle birlikte, bankaların bilançolarında ve bilanço dışı kalemlerinde yer alan faiz oranına hassas durumlarının nasıl değerlendirileceği ve risk hesaplamalarının hangi metotla yapılacağı netleştirildi.
Yönetmeliğin emeli; bankacılık hesaplarında bulunan faal ve pasif kalemlerden kaynaklanan faiz oranı risklerinin, belirlenen standart yaklaşımlar çerçevesinde ölçülmesini ve izlenmesini sağlamak olarak belirlendi.
Yapılan düzenlemeye nazaran, faiz oranı riski standart rasyosu hesaplanırken, katılma hesaplarından kaynaklanan konumlar BDDK tarafından belirlenen oranlar dahilinde dikkate alınacak. Ekonomik bedel değişiminde ise faize hassas çekirdek sermayeden hariç tutulan varlıklar ve pay senedi yatırımları dışındaki tüm bilanço kalemleri ile gelecekteki nakit akışları hesaba katılacak.
Yeni sistem kapsamında bankalar, ekonomik paha değişimlerini 6 farklı faiz şoku senaryosu üzerinden her raporlama devrinde başka farklı tahlil edecek. Bu hesaplamalar, muhakkak para üniteleri ve faizle kontaklı emtialar için farklı ayrı yapılacak.
Ayrıca, bu konumlar üç sınıfa ayrılarak (tam uyumlu, uyumlu olmayan, az uyumlu) standartlaştırma seviyeleri belirlenecek. Faiz oranına hassas tüm nakit akışları, ilişkin oldukları para ünitesine nazaran ilgili vade dilimlerine yerleştirilirken, faiz marjları da hesaplamaya dahil edilecek.
Öte yandan, faiz oranı opsiyonları içeren eserlerin ekonomik bedeli üzerindeki tesirleri de dikkate alınacak. Bu cins finansal araçlara, 8’inci husus kapsamında belirlenen ek hesaplamalar uygulanarak risk değerlendirmesi yapılacak.
Yönetmeliğe nazaran, faiz oranı riski standart rasyosunun hesaplanmasında bankacılık hesaplarında yer alan konumlardan katılma hesabı kaynaklı olanlar, BDDK tarafından belirlenen halde yüzde 15 oranında hesaba katılacak. Bu oran, faiz hassaslığı daha düşük olan iştirak hesaplarının risk ölçümüne hudutlu yansıtılması emeli taşıyor.
BDDK’NIN EMELİ NE?
Yönetmelik, bankaların bilançolarında yer alan kalemlerden kaynaklanan faiz oranı riskini (yani faiz oranlarındaki değişimlerden ötürü oluşabilecek ziyan riskini) ölçmek ve pahalandırmak için standart bir metot getiriyor.
FAİZ ORANI RİSKİ NEDİR?
Bir bankanın faiz oranları değiştiğinde ziyan etme riskidir. Örneğin:
Banka uzun vadeli sabit faizli kredi verdiyse ve faizler yükselirse, yeni fonlama maliyeti artar
BU YÖNETMELİK NE GETİRİYOR?
Faiz riski standart rasyosu hesaplanacak:
Bankaların, bilanço içi (kredi, mevduat gibi) ve bilanço dışı (vadeli süreçler gibi) durumları dikkate alınarak bu risk için makul bir hesaplama yapılacak.
Özellikle iştirak bankacılığı için birtakım oranlar Heyet tarafından belirlenecek.
Ekonomik bedel değişimi hesaplanacak:
Bankanın faize hassas tüm varlık ve yükümlülüklerinin gelecekteki nakit akışları dikkate alınarak, faiz oranı şoklarına (örneğin birdenbire faiz yüzde 3 artarsa gibi) nasıl reaksiyon vereceği tahlil edilecek.
Faize hassas kalemler ayrıntılı formda sınıflandırılacak:
Tam uyumlu, kısmen uyumlu yahut az uyumlu.
6 farklı faiz şoku senaryosu kullanılacak:
Farklı senaryolar altında riskin nasıl değişeceği her raporlama devrinde farklı başka hesaplanacak.
Opsiyonlar da dâhil edilecek:
Faiz oranına hassas otomatik düzenekler (örneğin değişken faizli kredilerdeki sonlar, erken ödeme opsiyonları vs.) hesaplamaya dahil edilecek.
Sonuç olarak bu yönetmelik, bankaların faiz oranı değişimlerinden nasıl etkilenebileceğini daha şeffaf ve standart bir formda ölçmesini sağlayacak. Böylelikle sistemik risklerin azaltılması, bankaların daha sağlam bir yapıda faaliyet göstermesi hedefleniyor.
