By Bulgaristan’daki şenlik ve bayramlar, kültürel kimliği yaşatmasının yanı sıra dünyanın dört bir yanından gelen turistlere de eşsiz tecrübe sunuyor.
Baba Marta (Marta Nine) Bayramı
Pagan kökenli olduğu kestirim edilen, 7. yüzyıla dayandığına inanılan ve 1 Mart’ta kutlanan Baba Marta (Marta Nine) Bayramı’nda Bulgarlar, birbirlerine kırmızı ve beyaz iplerle hazırlanan takı ve süslemeler armağan ediyor.
Marteniçka ismi verilen kırmızı ve beyaz ipten yapılan süsler, kuzey yarımkürede ilkbahar ekinoksu olan 21 Mart’a yahut birinci leylek görülene kadar takılıyor.
Mart sonuna gerçek beşerler, takılarını çiçek açan meyve ağaçlarına asıyor.
Efsaneye nazaran birinci marteniçkanın, Bulgar Hanı Asparuh’un eşi Ahinora tarafından yapıldığına inanılıyor. Ahinora, eşini beklerken kırmızı ve beyaz ipten bir halka yaparak, bunu bir kırlangıcın bacağına bağlar. Hedefi, eşi Asparuh’a sıhhat ve sevgi bildirisi göndermektir.
Kukerlandiya Festivali
Yambol’da kış mevsiminden çıkılıp ilkbahara girilen devirde klâsik olarak düzenlenen Kukerlandiya Şenliği’nin, pagan geleneğine dayandığı düşünülüyor.
Festivalde korkutucu maskeler takan ve hayvan postlarıyla kaplanmış kıyafetler giyen göstericilerin, üzerlerindeki çanların gürültüsüyle hem doğayı uyandırdığına hem de makus ruhları kovduğuna inanılıyor.
Kukeri olarak isimlendirilen göstericiler, şenlik boyunca farklı dans figürleri ve şovlar ile Bulgarların gündelik hayatlarını anlatmayı amaçlıyor.
Gül Bayramı
Kazanlık kenti bölgesinde klâsik olarak 1903’ten bu yana kutlanan Gül Bayramı, her yıl haziranın birinci haftasında düzenleniyor.
Festival boyunca “Gül Vadisi” olarak anılan Ovoshtnik ve Rozovo köylerinde, sabahın erken saatinde gül toplama merasimleri yapılıyor.
Üç gün süren şenliğin birinci günü Kazanlık kentinin günü olarak kutlanıyor ve “Gül Güzeli” seçiliyor.
Koprivshtitsa Ulusal Halk Sanatları Şenliği
UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirası Listesi’nde yer alan Koprivshtitsa Şenliği, Bulgar halk kültürü ve klâsik sanatları açısından en değerli aktiflik olarak kabul ediliyor.
Şenlik, Bulgaristan’ın farklı bölgelerinden gelen halk sanatkarlarını bir ortaya getirerek Bulgar halk kültürünü ve folklorunu tanıtmayı amaçlıyor.
1965’ten bu yana her 5 yılda bir düzenlenen aktiflikte, ülkenin her bölgesine ilişkin klâsik müzik performansları ve dans şovları sergileniyor.
Rojen Ulusal Folklor Şenliği
Rodop dağlarının Rojen çayırlarında 1898’den bu yana düzenlenen Rojen Ulusal Folklor Şenliği, her yıl yüzlerce gaydacının katıldığı geçit merasimiyle başlıyor.
Geleneksel müzik ve dansların sergilendiği 3 günlük şenlik, tüm iştirakçilerin el ele tutuşup horo (halk oyunu) oynamasıyla son buluyor.
“Bulgaristan’daki şenlikler, esaslı geçmişe sahip” vurgusu
Uluslararası Klâsik Sanatlar Akademisi Üyesi ve Dünya Folklor Oscarı sahibi akademisyen Krum Georgiev, Bulgaristan’daki bayram, şenlik ve geleneklerin tarihçesini ve manalarını, Eski Zağra (Stara Zagora) meydanında düzenlediği Memleketler arası Maskeli Oyunlar Şenliği sonrası anlattı.
Georgiev, Bulgaristan’daki şenliklerin esaslı geçmişe sahip olduğunu ve klâsik olarak panayır yahut şenlik olarak adlandırıldıklarını lisana getirdi.
Bulgaristan’daki en eski şenliğin Gramatikovo köyünde düzenlendiğini aktaran Georgiev, bu şenlikten sonra bu tıp kutlama ve panayırların giderek yaygınlaştığını söyledi.
Georgiev, bir vakitler en ünlü panayırın Uzundzhovo köyünde yapıldığını, en ünlü olmasının sebebinin de köyün İstanbul, Belgrad, Budapeşte ve Viyana’ya giden yolların kesiştiği noktada bulunmasından kaynaklandığını aktardı.
Yambol’daki Kukerlandiya Şenliği’nin kurucularından olan Georgiev, birinci maskeli Kukeri şenliğinin 1960’lı yıllarda Pernik kentinde düzenlendiğini kaydetti.
Georgiev, Kukeri geleneğinin geçmişinin Roma İmparatorluğu öncesine kadar gittiğini, misal maskeli şenliklerin Yunanistan, Makedonya, Sırbistan, Bosna-Hersek, Hırvatistan, Slovenya, Macaristan, İtalya, İsviçre ve Fransa’da da yapıldığını anlattı.
Öte yandan, Bulgaristan’daki halk kültürünün bölgesel çeşitliliğini tam manasıyla sergileyen şenliğin Koprivshtitsa Şenliği olduğunu aktaran Georgiev, Rojen Şenliği’nin ise Rodop bölgesinin folklorunu yansıttığını lisana getirdi.
