By Sigortalı bir işte çalışmayan ya da eksik prim günü bulunan şahıslar, isteğe bağlı sigorta sistemiyle emeklilik hakkı elde edebiliyor. Bilhassa konut bayanları için büyük avantaj sağlayan bu sistem sayesinde, çalışma hayatı dışında kalan bireyler de toplumsal teminata kavuşabiliyor. Lakin bu yolda dikkat edilmesi gereken kimi kıymetli noktalar var.
Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın köşe yazısında ele aldığı isteğe bağlı sigorta sistemi, hem avantajları hem de dikkat edilmesi gereken ayrıntılarıyla gündeme geldi. Yazıya nazaran personel, memur ya da kendi ismine bağımsız çalışanlar zarurî sigortalı sayılıyor ve emeklilik için prim günü, sigortalılık müddeti ve yaş koşullarını yerine getirmeleri gerekiyor. Lakin bu kapsam dışında kalanlar, yani sigortalı bir işte çalışmayanlar, ayda 30 günden az çalışanlar yahut çalışmayı bırakıp prim günü eksik kalanlar da isteğe bağlı sigorta ile emekli olabiliyor.
İSTEĞE BAĞLI SİGORTA PRİMİ NASIL HESAPLANIYOR?
İsteğe bağlı sigorta primleri, sigortalının belirleyeceği yarar üzerinden, taban fiyatın 7,5 katına kadar olan meblağ aralığında ödeniyor. 2025 yılı prestijiyle en düşük prim meblağı aylık 8.321,76 TL olarak belirlenmiş durumda. Birden fazla kişi primi taban fiyat üzerinden ödüyor.
BİN 260 GÜN KURALINA DİKKAT
Öte yandan, 2008 yılından evvel isteğe bağlı sigorta primi ödeyenler 4/a (SSK) statüsünde değerlendiriliyordu. Lakin bu tarihten sonra yapılan ödemeler 4/b (BAĞ-KUR) statüsünde sayılıyor. Bu da daha fazla prim ve daha geç emeklilik manasına geliyor. Bu nedenle, SSK’dan emekli olmak isteyenlerin, son 7 yıllık hizmet müddetinde 1260 gün kuralına dikkat etmesi gerekiyor.
Ahmet Kıvanç’ın yazısında verdiği örneğe nazaran, birinci sigorta girişi 8 Eylül 1999 olan bir kişi, SSK statüsünde 3600 günle emekli olabilir. Fakat bu kişinin 1260 günden fazla müddetle isteğe bağlı sigorta primi ödemesi, BAĞ-KUR statüsünden emekli olmasına ve bu nedenle daha fazla gün tamamlamasına neden olabilir. Bu tıp durumlar, emeklilik sürecinin gecikmesine yol açabiliyor.
Ev hizmetlerinde çalışanlar ve part-time çalışanlar da isteğe bağlı sigorta primi ödeyerek 4/a kapsamında emeklilik hakkı kazanabiliyor. Bu bireyler, primlerini takip eden ayın 20’sine kadar yatırabiliyor. Fakat yurt dışında yaşayan vatandaşlar isteğe bağlı sigorta sisteminden faydalanamıyor. Türkiye’de ikamet etmek bu sistemden yararlanabilmenin ön kaidesi.
ARANAN KURALLAR:
Zorunlu sigortalı olmamak,
Ayda 30 günden az çalışmak yahut tam vakitli çalışmamak,
Kendi sigortalılığı nedeniyle emekli aylığı almamak,
18 yaşını doldurmuş olmak ve
Sosyal Güvenlik Kurumu’na müracaatta bulunmak.
İsteğe bağlı sigorta, sigortalı çalışması bulunmayan ya da eksik prim günü olanlar için kıymetli bir fırsat sunuyor. Lakin sistemin ayrıntıları ve statü farkları, emeklilik planlamasında belirleyici olabiliyor.
Özellikle son 7 yıl içinde hangi statüde prim ödendiği, kişinin hangi sistemden emekli olacağını etkiliyor. Bu nedenle müracaat yapmadan evvel uzman görüşü alınması ve hakikat planlama yapılması büyük kıymet taşıyor.
