By CHP Kayseri Milletvekili Aşkın Genç, Türkiye’de tarımda kullanılan kimyasal pestisit ölçüsündeki tehlikeli artışı ve bu durumun halk sıhhatine ve ihracata tesirlerini TBMM gündemine taşıdı.
Genç, Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’nın yanıtlaması istemiyle yazılı soru önergesi sundu.
Genç’in önergesine nazaran, Tarım ve Orman Bakanlığı verileri 2013 yılında 39,4 bin ton olan yıllık pestisit tüketiminin 2022 yılında 55 bin tonu geçtiğini ortaya koyuyor. Bu, son on yılda yüzde 40’lık bir artış manasına geliyor. Aynı süreçte Avrupa Birliği ülkelerinde pestisit kullanımı yüzde 20 azalırken, Türkiye’nin aykırı tarafta bir eğilim göstermesi dikkat çekiyor.
Yoğun pestisit kullanımının besin güvenliği açısından risk yarattığını belirten Genç, Türkiye’nin 2021 ve 2022 yıllarında Avrupa Birliği Besin ve Yem için Süratli Alarm Sistemi (RASFF) bilgilerine nazaran en çok pestisit kalıntısı bildirimi yapılan ülke olduğunu vurguladı.
2022 yılında bildirilen 557 pestisit ihbarının tamamının Türkiye menşeli olduğu kaydedildi. Genç, ihracat eserlerinde yıllardır yasaklı olan birtakım kimyasalların hâlâ tespit edilmesinin, kontrol ve uygulama eksikliğini ortaya koyduğunu tabir etti.
Önergede, Türkiye’de tarımın büyük ölçüde kimyasal girdilere bağımlı olduğuna da dikkat çekildi.
PESTİSİT TEMELLİ ÜRETİM YÜZDE 98’E KARŞILIK GELİYOR
Tarım alanlarının yalnızca yüzde 1,7’sinde organik ve âlâ tarım uygulamaları yürütülürken, yüzde 98’den fazlasının hâlâ pestisit temelli üretime dayandığı belirtildi.
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın Entegre Ziyanlı İdaresi (IPM) ve biyolojik uğraş projelerinin kapsadığı alanın ise toplam tarım alanının yalnızca yüzde 2’si seviyesinde kaldığı kaydedildi.
Genç, pestisit kalıntısı nedeniyle AB tarafından geri çevrilen eserlerin akıbetine ait kamuoyunda önemli soru işaretleri bulunduğunu belirterek, bu eserlerin hakikaten imha edilip edilmediğini ya da iç piyasaya sunulup sunulmadığını sorguladı.
Pestisitlerin insan sıhhati üzerindeki tesirlerinin bilimsel olarak kanıtlandığını, buna karşın Türkiye’de bu hususta yapılmış kâfi epidemiyolojik araştırma bulunmadığını söz eden Genç, Bakanlığın bu alandaki sorumluluklarını yerine getirip getirmediğini de gündeme taşıdı.
“GERİ ÇEVRİLEN ESERLER İÇ PİYASAYA SUNULUYOR MU?”
Genç, Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’nın yanıtlaması istemiyle şu soruları yöneltti:
“Türkiye’de son 3 yılda kullanılan pestisit ölçüsü ve çeşitleri nedir? Yıllar prestijiyle toplam kaç ton pestisit kullanılmıştır? En çok kullanılan birinci 5 pestisit hangileridir?
Bakanlığınızca pestisitlerin insan sıhhatine tesirleri konusunda rastgele bir bilimsel araştırma yapılmış mıdır? Tarım bölgelerinde kanser, nörolojik hastalıklar üzere bilgileri içeren bir çalışma var mıdır?
Hasat öncesi ve satış noktalarındaki pestisit kontrolleri kâfi midir? Son 3 yılda kaç besin numunesinde limit aşımı tespit edilmiştir? En çok sorun yaşanan eser kümeleri hangileridir?
AB RASFF sisteminde Türkiye’nin en fazla bildirim yapılan ülke olmasının sebepleri nelerdir? Geri çevrilen pestisitli eserler iç piyasaya sunulmakta mıdır?
Türkiye’de AB’de yasaklı olup hâlâ kullanılan pestisit etken hususları hangileridir? Son 3 yılda kaç husus yasaklanmış ya da kısıtlanmıştır? Bunlara dair bir takvim var mıdır?
Biyolojik ve biyoteknik çaba formüllerinin yaygınlaştırılması için ne tıp çalışmalar yapılmaktadır? Bu uygulamalar ne kadarlık bir alanda geçerlidir ve önümüzdeki 5 yıla ait maksatlar nelerdir?
2021–2024 periyodunda biyolojik çaba takviyeleri için ne kadar bütçe ayrılmıştır?
Türkiye’nin pestisit bağımlılığını azaltmak üzere 2025–2030 devrini kapsayan bir ulusal aksiyon planı mevcut mudur? Bu kapsamda çiftçilere verilen dayanak ve eğitimler nelerdir?”
