By AA muhabirinin derlediği bilgiye nazaran, ABD ve ticari partnerleri ortasındaki tarife restleşmeleri devam ederken, bu durum global ticaretin de seyri konusundaki belirsizliklere sebep oluyor.
ABD Başkanı Donald Trump’ın açıkladığı “karşılıklılık esaslı” tarifeler sonrasında Çin’in ABD’nin karşılıklı tarife artışına karşı kimi ender toprak elementlerinin ihracatını kısıtlaması ticaret savaşlarını kızıştırdı.
Çin Ticaret Bakanlığı, samaryum, gadolinyum, terbiyum, disprosyum, lütesyum, skandiyum, itriyum ve alaşımlarının olduğu 7 kategorideki orta ve ağır az metallerin 4 Nisan’dan itibaren ihracat denetim listesine alınacağını bildirmişti.
Bu kapsamda Çinli tedarikçiler, kelam konusu az toprak elementlerini lakin hükümet müsaadesiyle ihracat edebilecek. Öte yandan, Çin gümrük vazifelileri, içeriğinde kısıtlanan elementlerin bulunduğundan şüphelenilen sevkiyatlara el koyabilecek.
Küresel çip üretim tedarikini de zahmete girebilir
Ülkenin global arzının büyük kısmını sağladığı kelam konusu elementler, silah sistemlerinden yüksek performans motorlarına, nükleer reaktörlerden elektronik ve optik donanımlara, uzay araçlarından tıbbi görüntüleme makinelerine, batarya ve yakıt hücrelerinden yarı iletken ve muhteşem iletkenlere dek çok sayıda eserde kullanılıyor.
17 küme az toprak elementinin üretiminde büyük bir hisseye sahip olan Çin, ihracat kısıtlamasıyla bu alandaki global hakimiyetini ekonomik bir koza çevirme niyetini bir sefer ortaya koydu.
Ülkenin bu adımı, ABD’de Lider Donald Trump’ın karşılıklılık temelli tarifeler kapsamında Çin’e ek yüzde 34 gümrük tarifesi getireceğini açıklamasının akabinde geldi.
Çin, kimi az toprak elementlerinin ihracatını kısıtlayarak ticaret savaşlarında yeni bir cephe açarken, bu durum yüksek teknoloji eserlerinin global çaptaki tedarikini nasıl etkileyebileceğine dair soru işaretlerine neden oldu.
Samaryum, gadolinyum, terbiyum, disprosyum, lutesyum, skandiyum ve itriyum üzere kıymetli metaller savunma sanayii, elektronik ve yenilenebilir güç üzere dallarda kritik kıymete sahip bulunuyor.
Nadir metaller, savunma sanayii, elektronik ve yenilenebilir güç üzere dallarda kritik ehemmiyete sahip bulunurken, cep telefonu ve elektrikli araçlarda ağır olarak kullanılıyor.
Çin’in az toprak elementi ihracat kısıtlamalarının global çip üretim tedarikini de meşakkate sokabileceği varsayım ediliyor.
Öte yandan Çin, Lider Trump’ın yüzde 50 ek gümrük tarifesi getirme tehdidine karşı geri adım atmayacağını, haklarını ve çıkarlarını korumak için karalı önlemler alacağını bildirdi.
“Nadir metaller Çin için kıymetli bir koz niteliği taşıyor”
Asya Piyasaları Uzmanı Süleyman Mete Özbalaban, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, “Söz konusu ender metaller çok kıymetli bir husus ve hakikaten Çin için kıymetli bir koz niteliği taşıyor.” dedi.
Çin’in az metalleri son gelişmeler üzerine ABD, Japonya ve AB ülkelerine karşı kullanmaya başladığını söz eden Özbalaban, “Ancak, Çin bunu daha çok müzakerelerde koz olarak kullanmak istiyor üzere. Yani ihracatı büsbütün durdurup münasebetleri daha da zorlamak istemiyor. Bu bakımdan bahse mevzu ender metallerin ihracatına ihracat sınırlamaları getiriyor.” diye konuştu.
Özbalaban, bilhassa ABD ve Japonya’nın ender metaller konusunda alternatif tahliller bulmak için uğraştığını aktardı.
Nadir metallerin büyük kısmında Çin’in üretimdeki hissesi yüzde 50’yi geçtiğini lisana getiren Özbalaban, kelamlarına şöyle devam etti:
“2018 yılından beri yoğunluğu artarak devam eden ticaret savaşlarında Çin bu durumu ABD, Japonya ve AB’ye karşı bir silah olarak kullanmaya başladı. 2 Aralıkta ABD’nin Çin’e karşı yarı iletken bölümündeki denetim ve sınırlamaları genişletmesi üzerine, Çin 3 Aralık prestijiyle ABD2ye germanyum ve galyum ihracatını durdurdu. Bu ortada, galyum ihracatını Ağustos 2023’te bir sınırlama esasen getirilmişti. Eylül ayında ise antimon ihracatına sınırlama getirildi. Bunun sonucunda Çin’in antimon ihracatı ekim ayında yüzde 90 azaldı ve Rusya ile Hindistan hariç hiçbir ülkeye ihracat yapılmadı.”
Trump idaresinin Çin’e karşı getireceği ek vergilerin Çin’in ender metal silahını daha tesirli kullanmasına, bu metallerin ihracatını ABD dışındaki ülkeleri de kapsayacak biçimde büsbütün yasaklamasına neden olabileceğini aktaran Özbalaban, “ABD halihazırda galyum, germanyum ve grafitte Çin’e olan bağımlılığını 2024 yılında azaltmaya başladı. 2023 yılında ABD’nin ithalatında Çin’in hissesi yaklaşık olarak galyumda yüzde 18, germanyumda yüzde 38 ve grafitte yüzde 40 civarındayken 2024 yılında galyumda yüzde 9, germanyumda yüzde 32 ve grafitte yüzde 38 civarlarına indi.” tabirlerini kullandı.
