By Cumhurbaşkanı Erdoğan, Avrupa Siyasi Topluluğu Altıncı Doruğu’na katılmak üzere gittiği Arnavutluk’un başşehri Tiran’dan dönüşünde uçakta gündeme ait değerlendirmelerde bulundu, gazetecilerin sorularını cevapladı.
Arnavutluk’un mesken sahipliğinde düzenlenen Avrupa Siyasi Topluluğunun 6. doruğuna katılmak üzere Tiran’a yaptıkları ziyareti tamamladıklarını belirten Erdoğan, Dorukta 50’ye yakın devlet ve hükümet başkanı ve uluslararası kuruluş temsilcisi ile birlikte “Yeni bir dünyada, yeni Avrupa” temasıyla Avrupa’nın karşı karşıya olduğu sınamaları ele aldıklarını kaydetti.
Avrupa’nın ekonomik ve askeri güvenliği, rekabetçiliğin korunması ve göç üzere ortak sınamalar ve bunlara mukabelede bulunmak üzere iş birliği prosedürlerinin değerlendirildiğini belirten Erdoğan, “Avrupa Siyasi Topluluğunun 2022 yılında Prag’da yapılan birinci doruğu ile geçtiğimiz yıl Kasım ayında Budapeşte’de düzenlenen 5. doruğuna de iştirak etmiştim. Her iki tepe toplantısında da bölgesel ve global bağlamda karşı karşıya kaldığımız sıkıntıları ve tahlil yollarını aktarmıştım. Tiran Tepesinde de Türkiye’nin Avrupa’nın güvenliği, refahı ve istikrarı için kilit rolünün altını çizdim. Rusya-Ukrayna savaşının sona ermesi için son günlerde sürdürdüğümüz temaslara dair bilgi paylaştım. Avrupa’da barış ve istikrarın yine tesisi için, yapılması gerekenlerin ve ülkemizle iş birliğinin ehemmiyetini bir sefer daha vurguladım. Avrupa Güvenlik Mimarisi ve Savunma Sanayii alanındaki düzenekleri yine ele aldığımız bu günlerde, Türkiye’nin Avrupa’nın geleceğindeki vazgeçilmez rolünü söz ettim.” diye konuştu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle devam etti:
“Tüm bu alanlarda daha derin iş birliğinin önündeki siyasi mahzurların ve ön yargılı tavırların artık geride bırakılması vakti gelmiştir. Aksi takdirde Avrupa’nın çok muhtaçlık duyduğu dönüşümü yakalaması mümkün olmayacak ve rekabet gücü her manada çok daha azalacaktır. Amerikan Lideri Sayın Donald Trump, Rusya Devlet Lideri Sayın Vladimir Putin ve Ukrayna Devlet Lideri Sayın Volodimir Zelenskiy ile Ukrayna’da barışın bir an evvel tesisi gayesiyle yürüttüğümüz hassas sürece, Avrupa Birliği dahil ilgili tüm tarafların dayanağını bekliyoruz. Yaptığım hitapta ve ikili temaslarda Gazze’de yaşanan insanlık dramı ve Batı Şeria’ya yönelik taarruzlar karşısında Avrupa’nın sessiz kalma lüksü olmadığını tekrar vurguladım. Netanyahu hükümeti üzerindeki baskının artırılması için eldeki tüm araçları kullanmaya devam edeceğiz.
Suriye’nin terörden temizlenmesi, yaptırımların kaldırılarak yine inşa faaliyetlerine başlanması için, Avrupa’nın da sorumluluk alması gereklidir. ABD Lideri Sayın Trump’ın Suriye’ye yönelik yaptırımların kaldırılması kararını bu bağlamda çok değerli ve manalı buluyorum. Dostum Trump’ın kararının, Avrupa Birliği başta olmak üzere ilgili tüm taraflara örnek olmasını temenni ediyorum. Bu kanılarla ziyaretimizin ve istişarelerimizin hayırlara vesile olmasını diliyorum.
“FESİH KARARININ EKSİKSİZ BİÇİMDE UYGULANMASI ŞART”
(Terör örgütü PKK’nın fesih ve silah bırakma kararı) Terörsüz Türkiye’nin en son amacı belirlidir. Silahları gömmek. Terör örgütünün silahlarını büsbütün bırakması, fesih kararının eksiksiz biçimde uygulanması, illegalitenin terk edilmesi kaide. Alınan kararların tatbikini çok yakından takip edeceğiz. Şehitlerimizin manevi anısına, şehit yakını ve gazilerimizin haklarına halel getirmeden terörsüz Türkiye’ye kavuşacağız.
“GÜNEYDOĞU’DA, DOĞU’DA HALAYLAR ÇEKİLDİ”
Terörün, Türkiye’nin gündeminden büsbütün çıkmasıyla birlikte yesyeni bir devrin kapısı aralanacaktır. Bakın, terör belası yıllarca bu ülkenin ayağına vurulmuş bir prangaydı. Süratimizi azaltan, ayaklarımızı bağlayan zincirleri kırmaya başladık. Terör örgütünün, bulunduğu bölgeleri terk etmesiyle Güneydoğu’da, Doğu’da halaylar niçin çekildi? Bütün bu halayların bir manası vardı. Artık Doğu’ya, Güneydoğu’ya huzur geldi diye benim vatandaşım orada halaylar çekti. Bölgeye gelen bu huzuru, bu refahı Tayyip Erdoğan kendi için istemiyor, ülkesi için istiyor, bölgesi için istiyor. Şunu bir sefer çok uygun bilmemiz lazım. Bütünüyle bu bölgede ekonomik ayağa kalkış, bu huzur iklimiyle bir arada olacak. Benim Doğu’daki, Güneydoğu’daki halkımın hayatı çok daha farklı bir hale gelecek. Hem ticari hayat canlanacak hem de benim vatandaşım caddelerde, sokaklarda nefes alacak. Yaylalar canlanacak, ayağa kalkacak. Çobanlarımız yaylada sürüsüyle birlikte inançlı formda hayat sürdürebilecek. Ülkemin dört bir yanında da artık huzur, tam manasıyla hissedilecek. Birkaç cılız ses çıkıyor, vatandaşımız sürece sahip çıktıkça bu sesler de kesilecek. Beklentimiz, terör defterinin bir daha açılmamak üzere kapanmasıdır.
“BAĞDAT VE ERBİL İDARESİNİN BU SÜREÇTE NASIL YER ALACAĞINA AİT PLANLAMALAR VAR”
Bundan sonra örgütün feshi ve silahların teslimi ile ilgili çalışmaların nasıl yapılacağı, devletimizin güvenlik ünitelerinin takibindedir. Hudutlarımız dışındaki teröristlerin silahlarının ne halde teslim edileceği ile ilgili komşularımızdaki muhataplarıyla da görüşmeler yürütülüyor. Bağdat ve Erbil idaresinin bu süreçte nasıl yer alacağına ait planlamalar var. Silahların teslimi ve örgütün büsbütün tasfiyesi gerçekleştiğinde ise birlik ve beraberliğimizi güçlendiren adımlarla terörün büsbütün Türkiye gündeminden çıkışı sağlanacaktır. Annelerin, babaların yüreklerine su serpilecektir. Şiddetin büsbütün devreden çıkması, sivil siyasetin güçlenmesini beraberinde getirecek. Türkiye’nin amaçlarına daha kolay ulaşması mümkün olacaktır. Bu adım, tıpkı vakitte Irak ve Suriye’nin de huzuruna, kalkınmasına, istikrarına hizmet edecektir. Biz halihazırda Suriye idaresi ile çok düzgün bağlara sahibiz. Suriye Cumhurbaşkanı Sayın Ahmed Şara iki kere Türkiye’ye geldi. Son derece verimli görüşmelerimiz oldu. Sorduğunuz soruyla ilgili birinci etapta Dışişleri Bakanımız Hakan Fidan, İstihbarat Liderimiz İbrahim Kalın ve Savunma Bakanımız Yaşar Güler görüşmeler yaptılar. Temaslarımız sürüyor. İnşallah umduklarımıza vasıl olacağız.
Milletin içinde olmadığı, milletin işlevsel olmadığı bir zafer düşünülebilir mi? Şu anda benim en doğudan en batıya, en kuzeyden en güneye vatandaşım bu işin içinde. Millet bu işin içinde. Bu kararlılıkta milletimin çok çok büyük hisseleri var. Allah milletimden razı olsun. Daima birlikte bu gelişmeleri, bu oluşumu paylaşıyoruz ve paylaşmaya da devam edeceğiz. Gerçekten bu sürecin içerisinde şayet büyük bir heyecanla, büyük bir coşkuyla Doğu, Güneydoğu halay çekebiliyorsa, Hakkari’ye kadar, Iğdır’a kadar bu halaylar çekiliyorsa, demek ki artık bu iş onların ciğerlerinden geliyor. Bu heyecanı, bu coşkuyu işte caddelerdeki halaylarla lisana getiriyorlar. Teröre karşı milletimizin tamamı dimdik durdu.
Terörle uğraşta elde ettiğimiz muvaffakiyetler yalnızca devlet siyasetleriyle olmadı; milletimizin kararlılığı ve dayanışmasıyla da oldu. Bu gayretin sonucu bizi terörsüz Türkiye’yi inşa sürecine getirdi. Hasebiyle bu sonuç, milletin tamamının başarısıdır. Bu başarıda hiçbir ayrıma, hiçbir istisnaya yer yoktur. Terörle uğraştaki başarımızda, Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da terör örgütüne karşı devletinin yanında yer alan bölge insanımızın hissesi vardır. Karadeniz’e teröristlerin girmesine mahzur olan insanımızın hissesi vardır. Kimi periyotlar çabucak her gün şehit cenazelerinin kalktığı İç Anadolu insanımızın hissesi vardır. İktisada katkısıyla savunma endüstrimizin gelişmesini sağlayan Marmara’nın, Ege’nin, Akdeniz’in hissesi vardır. Milletimizin başarısı derken 86 milyonun ortak kararlılığıyla elde edilen bir muvaffakiyetten kelam ediyorum. Malazgirt ruhuyla geleceğimizi daima birlikte inşa ediyoruz ve edeceğiz. Gençlerimiz, çocuklarımız terörün gölgesinde değil; özgür, huzurlu ve inançlı bir ortamda yaşamalıdır. İktidar ve ittifak olarak tek dileğimiz, onlara huzurlu ve inançlı bir Türkiye; inançlı ve müreffeh bir bölge bırakmaktır.
“LOZAN” TARTIŞMALARI
Ben hiçbir konuşmamda bu gelişmelerin Lozan’la münasebetinin olup olmadığına dair en ufak bir tabir kullanmadım. Sizler duydunuz mu benden? Ne millete seslenişlerde bu türlü bir beyanım oldu, ne dar kapsamlı toplantılarda bu tıp bir açıklama yaptım. Bu türlü bir şey düşünmedik. Bunun Terörsüz Türkiye ile yakından uzaktan alakası yok. Bunlar maalesef duymuyorlar, uyduruyorlar. Bu gelişmeler karşısında Doğu ve Güneydoğu’daki halkımın yaklaşımını çok önemsiyorum. Onlar da zati Diyarbakır’da gereken yanıtı verdi. Bizim muhatabımız milletimizdir, bölgedeki kardeşlerimizdir. Bizim ne dediğimiz, neyi desteklediğimiz, neyi öncelediğimizi de milletimiz çok uygun bilir. Bizim gündemimizde, terörün büsbütün devre dışı, saf dışı bırakılması var. Terör örgütünün kendini feshetmesi, silahı bırakması var. Bunun eksiksiz, meselesiz ve yol kazası yaşanmadan gerçekleşmesine odaklanıyoruz. Devletimizin birliği, bütünlüğü, üniter yapısı, rejimi, bayrağı, resmi lisanı üzere hususların tartışmaya açılmasına istek göstermeyiz. Kimsenin tereddüdü olmasın, devletimiz, hükümetimiz gündemine hakimdir. Cumhur İttifakı tam bir dayanışma içindedir.
“BARIŞ MÜZAKERELERİ BAŞLAMALI, BU FIRSAT KAÇMAMALI”
(İstanbul’daki barış görüşmeleri) Burada etkin pozisyonda olan başkanlar kimlerdir diye baktığımız vakit, Sayın Putin burada önemli bir başat aktör. Sayın Trump da aynı formda baş aktör. Sayın Zelenskiy de aynı durumda. Biz bunların hepsine davetimizi yaptık. İstanbul’da iki ülkenin heyetlerini bir ortaya getirmemiz 24 Şubat 2022’de başlayan savaşın sona ermesi ve bölgede barışın tesisi için son derece değerli. Biz başından beri savaşın sona ermesi için ağır bir gayret sarf ediyoruz. Bu tepe de çabalarımızın nihayetinde barışın kapılarını açacak kıymetli bir adım olarak planlandı. Türkiye olarak adil ve kalıcı barış için çaba gösteriyoruz. Yalnızca “savaş bitsin” demekle kalmıyor, bunun için prosedür öneriyor, yer hazırlıyor, davetler yapıyoruz. Öncelikle savaşın sona ermesi için silahların susması, diplomasinin konuşması lazımdır. Barış müzakereleri başlamalı, bu fırsat kaçırılmamalıdır. Bu savaşın çatışmalarla, silahlarla bir sonuca ulaşması mümkün değildir. Barış görüşmelerinden kesin bir sonuç almak en büyük isteğimiz. Münasebetiyle biz bu savaşın nihayete ermesi için arabuluculuk rolümüzü sürdürmeye kararlıyız. Taraflar ortasında diyalog kanallarının açık tutulması ve müzakerelerin devam etmesi için her türlü çabayı göstereceğiz.
“Gazze’deki İsrail saldırganlığı durdurulmalı”
Biz şu anda Kızılay’ımızla, kendi altyapımızla Gazze’ye her türlü besin yardımını yapıyoruz, yapmaya devam ediyoruz. 7’den 70’e o çoluk çocuk, bayan, erkek Gazzelilerin ellerinde tencere, tava ile nasıl yemek sırasına girdiklerini görüyorsunuz. Orada adeta açlığa mahkum edilen bir millet var ve bunlara yönelik neler yapıldığını görüyoruz, görüyorsunuz. Elimizden gelen her şeyi yapıyoruz ve bölgeye yönelik besin yardımını yapmış durumdayız. Sağ olsun Kızılay’ımız orada çok önemli bir vazife icra ediyor. Ellerinde önemli ölçüde konserve kavurma var. Bu konservelerle Kızılay o yoksul fukaranın, aç açıkta kalmış olanların imdadına yetişmenin uğraşında. İşte Kurban Bayramı geliyor. Kurban Bayramı ile birlikte de tekrar inşallah bölgeye gerek et olarak, gerek kurban olarak yardımlarımızı ulaştırmanın çabası içindeyiz. Birebir formda yeniden konserve çeşidi yardımlarla oralara ulaşmanın çabası içerisinde olacağız. Gazze bu noktada hakikaten çok mağdur, çok yoksun. Allah yardımcıları olsun.
Gazze’nin bir gün bile kaybedecek vakti yok. Bunu her platformda lisana getiriyoruz. Biz görüştüğümüz her başkana, her muhatabımıza bunu anlatıyoruz. Gazze’deki İsrail saldırganlığı durdurulmalı. Bunun için elimizden geleni yapıyoruz. Bölgede kalıcı barışın yolu iki devletli tahlilden geçer. 1967 hudutlarında, başşehri Doğu Kudüs olan, coğrafik bütünlüğü haiz Filistin devletinin kurulması en faal yoldur. Daha fazla yıkımla, bombayla, mevtle varılacak bir yer yok. İsrail vatandaşlarının güvenliğini, her gün onlarca Gazzeli çocuğu, bayanı, pakı katlederek sağlayamaz. Bu cinnet halini ne kadar erken terk ederlerse, herkes için o kadar güzel olur.
“İki komşu ortasında tansiyon olmasın istiyoruz”
(Hindistan ile Pakistan ortasındaki gerginlik) Bu hususla ilgili de elimizden gelen çabası gösteriyoruz. Hakikaten bu son gelişmelerde biz Pakistan Başbakanı Şahbaz Şerif ile her türlü görüşmeleri yaptık. Ne yapabiliriz? Biz size nasıl yardımcı olabiliriz? Bunları kendileriyle konuşarak planladık. Ona nazaran adımlarımızı attık. Hamdolsun belirli bir yere de iş geldi. Sonunda barıştılar. Sükunet ortamı neyse ki sağlandı. Tansiyonun yine tırmanmaması için problemlerin itidalli bir biçimde ele alınması tarafları tahlile yaklaştırabilir. Türkiye olarak memleketler arası kuruluşların da dahil olduğu, insan haklarını temel alan bir yaklaşımla sorunun tahlile kavuşmasını dilek ediyoruz. Taraflardan talep gelmesi halinde biz olağan ki üzerimize düşeni yaparız. Biz barış istiyoruz, iki komşu ortasında tansiyon olmasın istiyoruz.
Türkiye-ABD iştiraki hayati değere sahip
(ABD’den Türkiye’ye 300 milyon doları aşan füze satışına onay) CAATSA’da şunu rahatlıkla söyleyebiliriz, bir yumuşama var. ABD Lideri Sayın Donald Trump ile ve Türkiye’ye yeni atanan ABD Büyükelçisi Tom Barrack’ı kabulümüzde kendisiyle bunları görüştük, konuştuk. O denli zannediyorum ki CAATSA sürecini de çok daha hızlı aşacağız. Bizim iki büyük müttefik NATO üyesi olarak ortamızda savunma alanında hiçbir kısıtlama, mani olamaması lazım. Alınan karar, bu bakımdan çok isabetli bir karardır. Stratejik iştirakimizin ruhuna karşıt olan tüm pürüzlerin kaldırılması, en büyük beklentimiz. Bu tarafta atılan her olumlu adım bizim için değerli. Devamının geleceğine de inanıyorum.
Dostum Trump’ın vazifeye gelmesiyle birlikte bu hususlarda daha açık, daha yapan, daha samimi bir irtibata kavuştuk. Savunma sanayiinden ekonomik münasebetlere, bölgesel güvenlikten global meselelere kadar Amerika Birleşik Devletleri ile ortak çıkarlarımız var. İş birliğimizi her vakit olduğu üzere karşılıklı hürmet ve anlayış temelinde devam ettireceğiz. Bölgemizde ve dünyada istikrarın tesisi için Türkiye-ABD iştiraki hayati değere sahip. Bu doğrultuda, yapan ve sonuç odaklı bir diyalog tabanı oluşturmanın çabasındayız.”
Ayrıntılar geliyor…
