By *** Okuyacağınız haber The Guardian’ın Avrupa muhabiri Jon Henley’in kaleme aldığı yazıdan derlenmiştir.
İsveç… Sakin, tabiat ile iç içe bir ülke. Ortalama bir Avrupa ülkesiyle kıyaslandığında ‘pek bir şey yaşanmayan’ İsveç… Eşsiz tabiatının en hoş örneklerinden olan İskandinav ırmağı, eriyen karların hala kıyılarını kapladığı, bakir ladin ve çam ormanlarında huzur içinde kıvrılıyor. Bu bahar ise son altı yıldır her bahar olduğu üzere, birçok insan o hoşluğun ekrandaki yansımasına yapışıp kalacak.
“Den stora älgvandringen” yani Büyük Geyik Göçü’ne konut sahipliği yapan ülkede heyecanlı bekleyiş sürüyor. Zira birinci defa 2019 yılında kamu yayıncısı SVT’nin isteğe bağlı platformunda yayınlandığında, göçü yaklaşık bir milyon kişi izledi. Geçen yıl ise bu sayı 9 milyonu aştı.
DÜNYANIN DURUMUNU DÜŞÜNÜNCE…
Peki bu yıl ne olacak? Kim bilir? Dünyanın durumu göz önüne alındığında, birkaç yüz geyiğin yaz meralarına ulaşmak için İsveç’in kuzeyindeki Ångerman Irmağı’nı dikkatlice geçtiği üç haftalık, 7/24 canlı yayın, izleyicilerin muhtaçlık duyduğu şey olabilir.
Programın bu yılki kısmı, olağandan daha sıcak olan bahar havası nedeniyle salı günü (tam bir hafta erken) başladı. Global ısınmanın açtığı derin yaralar kameramanların daha erken işe başlamasına, bulut sisteminin daha erken kurulmasına ve mesainin uzamasına neden oldu. Üretimci Stefan Edlund SVT’ye şunları söyledi;
– Etrafta çok sayıda geyik var. Bizi bekliyorlar. Ahenk sağlamak zorunda kaldık. Fakat sorun değil.
Stockholm’ün 600 km kuzeyindeki Umeå’da yer alan bir denetim odasında çalışan 15 kişilik grup, 20 bin metrelik kablolarının birçoklarını döşedi, 30’dan fazla uzaktan görüntü ve gece görüş kamerasını yerleştirdi. Bu güzel bir şey zira dizinin hayranları ziyadesiyle hazır.
‘UYKU MU? UNUT GİTSİN!’
62 yaşındaki Ulla Malmgren, program boyunca kahve ve evvelden pişirilmiş yemekler stokladığını, bu sayede tek bir anı bile kaçırmadığını söyledi:
-Uyku mu? Unut gitsin. Ben uyumuyorum.
76 binden fazla izleyicisi olan bir Facebook kümesinde yer alan Malmgren, Associated Press’e “yaklaşık bir milyon kişinin” izlediğini ve “hepsinin birebir şeyi söylediğini” söyledi: “Hadi! Evet, yapabilirsin!”
Başka bir hayran, 20 yaşındaki William Garp Liljefors, program devam ederken bir defasında derse geç kaldığının söyledi:
-İzlerken kendimi rahat hissediyorum lakin birebir vakitte ‘Aman, bir geyik var. Oradan da ya bir geyik çıkarsa? Tuvalete gidemem!’ diyorum…
İLHAM KAYNAĞI ANDY WARHOL
Yayın ve başarısı, kimilerine nazaran öncülüğünü merhum ABD’li pop sanatkarı Andy Warhol’un yaptığı ve 1964 imali Sleep sinemasında şair John Giorno’nun beş saat 20 dakika uyuduğunu gösterdiği “yavaş televizyon” için büyüyen bir eğilimin kesimi.
Daha yakın vakitte, konsept Norveçli yayıncı NRK’nın evvelden kaydedilmiş Bergen Demiryolu’yla başladı. Bergen’den Oslo’ya yedi saatlik bir tren seyahatini dakika dakika gösteren arşiv imajlar, çizginin 182 tünelinde geçerken geçen vakti canlandırıyordu.
Norveç nüfusunun yaklaşık yüzde 20’si bu görüntüyü en az bir kere izledi. İki yıl sonra, beş buçuk milyonluk ülke nüfusunun yaklaşık yarısı izledi. Bergen’den Kirkenes’e 134 saatlik bir deniz seyahatinin NRK’da yayınlanması da – bu sefer canlı ve kesintisiz – misal bir başarıyı yakaladı.
O vakitten bu yana yayıncı platform yılda en az bir yavaş TV programı yayınladı, bunlar ortasında 18 saatlik akıntıya karşı yüzen somonların manzaraları, 12 saatlik kışlık odun yanması, anayasa hakkında 24 saatlik akademik dersler ve 12 saatlik bir örgü maratonu yer alıyor.
YAVAŞ YAYINLAR YAYILIYOR
İspanya, Portekiz, Fransa, İngiltere, Avustralya ve öteki yerlerdeki yayıncılar da bu yolu izledi. Hollanda’nın Utrecht kentinde, su altı kamerasından yapılan canlı yayın, izleyicilerin sanal bir kapı ziline basmasına ve yumurtlayan balıkları bir kilit kapısından geçirmesine imkan tanıyor.
Yavaş TV, bir şeyi, kurgu ve düzenleme yoluyla hızlandırmak yerine, deneyimlendiği oranda gösteriyor. Medya uzmanlarına nazaran, çekiciliği tam da sahnelenmiş tansiyon ve dramanın rahatlatıcı yokluğunda yatıyor.
İsveç’teki Jönköping Üniversitesi’nde medya ve bağlantı profesörü olan Annette Hill şunları kaydetti:
-Garip bir formda, sürükleyici hale geliyor zira felaket niteliğinde hiçbir şey olmuyor, mükemmel bir şekilde hiçbir şey olmuyor. Fakat dakika dakika çok hoş bir şeyler yaşanıyor.
Oslo Üniversitesi’nde medya çalışmaları profesörü olan Espen Ytreberg ise şöyle dedi:
-Yavaş TV’yi medyanın olağan çılgın temposundan açılan bir cins pencere yahut ‘kaçış vanası’ olarak görüyorum. Televizyonun bu kadar değerli olması gerektiğini ne vakit kabul ettik? Yükselmiş, meşgul, ağır anlar, yüzünüze tokat üzere vuran bir tesir mi? Bundan 10 yıl evvel CBS ile yaptığım bir röportajda televizyon yayıncılığında bu tokatların norm haline geldiğini söylemiştim.
KAÇ GEYİK IRMAĞI GEÇECEK?
Elbette, İsveç’te de ortada sırada bir şeyler oluyor. SVT, Büyük Geyik Göçü’nde birinci geyik göründüğü an izleyicilere bir ikaz göndererek yayına başladı. Merak edilen şey ise bu yıl geniş ve tehlikeli ırmağı kaç geyik geçebilecek ve kaçı görüntülenebilecek? Bir ekran sayacı çalıştı bile.
Geçtiğimiz yıl, program kameraları 87 geyiğin inançlı bir halde karşıya geçtiğini kaydetti. Kimileri zorluklarla karşılaşıyor. Fakat, elbet ki izleyiciler birden fazla vakit gökyüzüne, suya ve ağaçlara bakıyor. Tahminen bir yahut iki ördeğe. Durun, şu çalıların gerisinde kıpırdayan şey bir geyik olabilir mi?
*** The Guardian
*** Jon Henley
