By Dünyanın en tehlikeli tuz göllerinde yaşayan tek hücreli bir mikrop, baskı altında kaldığında bedeninin bir kısmını çok hücreli bir dokuya dönüştürme yeteneğiyle dikkat çekti.
sciencealert.com’da yer alan habere nazaran bu inanılmaz keşfi, Brandeis Üniversitesi patobiyoloğu Theopi Rados’un liderliğindeki memleketler arası bir grup gerçekleştirdi. Grup, “Klonal çok hücreliliğin ortaya çıkışı kritik bir evrimsel dönüm noktasıdır” sözüyle bulgunun kıymetini vurguladı.
Haloferax volcanii, bakterilere benzeyen lakin ökaryotlarla daha fazla ortak noktası olan arkea kümesinin bir üyesi.
Çok hücrelilik, ökaryotlarda yaygınken, bakterilerde az görülüyor ve bilindiği kadarıyla H. volcanii, bu sıçramayı yapan ikinci arkea olarak kayıtlara geçti.
Ölü Deniz ve Büyük Tuz Gölü üzere çok şartlarda hayatta kalan H. volcanii’nin, form değiştirme kabiliyetiyle bu ortamlara nasıl ahenk sağladığı araştırıldı.
Fiziksel basınca maruz bırakıldığında, mikrobun tek hücreli yapısı daha karmaşık ve çok hücreli bir forma dönüşüyor. Araştırmada, sırf 10 kPa basınca maruz kalan tek bir H. volcanii hücresinin yaklaşık iki buçuk saat içinde düzleştiği ve daha yüksek basınçta çok hücreli dokular oluşturduğu gözlemlendi.
Elde edilen çok hücreli yapıların fizikî özellikleri, hayvan hücrelerine benzeyen bir elastikiyet sergiliyor. Bu dokular, kama halinde düz hücreler ile daha uzun skutoid hücrelerden oluşuyor.
Skutoid hücreler, epitel dokularında bulunarak zar gerginliğini dengeleyen hücrelere emsal özellikler gösteriyor. Bu bulgu, skutoid hücrelerin evrimsel olarak düşündüğümüzden daha eski ve çok hücreliliğin temel ögelerinden biri olabileceğini ortaya koyuyor.
Araştırma takımından Alex Bisson, arkelerin esnek ve mekanik ihtarlara hassas hücre yapılarının, tabiatın kolay yapı taşlarından karmaşık özellikler oluşturma yeteneğini gözler önüne serdiğini belirtti. Çalışma, bilim dünyasında geniş yankı uyandırarak Cell Biology mecmuasında yayımlandı.
