By Küresel piyasalarda geçen hafta tarife restleşmelerinin tesiriyle karışık bir seyir öne çıkarken, gelecek hafta gözler yurt içinde açıklanacak Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) faiz kararına çevrildi.
ABD’nin müdafaacı ticaret siyasetine yönelik gelişmeler piyasaların odağında kalmayı sürdürürken, ABD Başkanı Donald Trump’ın tarife adımları global çapta belirsizlik ögesi olmaya devam ediyor.
ABD tarifelerinin müzakerelerine yönelik birçok ülke, hafta içinde ABD tarafına heyetler göndereceğini açıklarken, bahse ait haber akışı hisse piyasalarında risk algısının bir nebze azalmasına yardımcı oldu.
Truth Social toplumsal medya hesabından paylaşımda bulunan Trump, ticaret, ticaret mahzurları, tarifeler, kur manipülasyonu ve mali olmayan tarifeler üzere bahislerde tahlil bulmak için 75’ten fazla ülkenin kendileriyle irtibata geçtiğini aktardı.
Trump, bu ülkelerin ABD’ye karşı hiçbir biçimde misillemede bulunmadığını belirterek, ek tarifelerin 90 gün müddetle durdurulmasını, bu müddette yüzde 10’luk temel tarife oranının uygulanmasını onayladığını kaydetti.
Donald Trump, Çin’e uyguladığı tarifeyi ise yüzde 125’e çıkardığını açıkladı. Böylelikle, Çin’e uygulanan toplam tarife oranı fentanil krizi hasebiyle uygulananlar dahil edildiğinde yüzde 145’e ulaştı.
Trump’ın, ABD’nin kimi ticaret ortaklarına yönelik tarifeleri 90 gün müddetle askıya almasına karşın, Çin ile “tarife düellosu”nu sürdürmesi, dünyanın en büyük iki iktisadı ortasındaki restleşmenin nereye varacağına dair soru işaretlerini derinleştiriyor.
Kabine toplantısı sonrası yaptığı açıklamada, Çin’in uzun mühlet gümrük tarifeleri münasebetiyle ABD’den çok faydalandığını öne süren Trump, “Çin ile ne olacağını göreceğiz, (onlarla) bir mutabakat yapabilmeyi çok isteriz.” dedi.
Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile direkt görüşme yapıp yapmayacağıyla ilgili soruya net karşılık vermeyen Trump, Pekin ile temasa her vakit açık olduklarının bildirisini verdi.
Makroekonomik bilgi tarafında ise ABD’nin tarife adımlarının ülkede enflasyonist baskıları canlandıracağına dair kaygılar hala devam ederken, ABD’de bu hafta açıklanan datalar enflasyonun sürat kesmeye devam ettiğini gösterdi.
Buna nazaran, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), martta aylık bazda yüzde 0,1 azalırken, yıllık bazda ise yüzde 2,4 ile beklentilerin altında gerçekleşti. Böylece, Mayıs 2020’den bu yana birinci defa TÜFE’de aylık bazda azalış görüldü. Değişken güç ve besin fiyatlarını içermeyen çekirdek TÜFE de martta aylık yüzde 0,1 ve yıllık 2,8 ile beklentilerin altında arttı.
ABD’de dün tüketici enflasyonunun yavaşladığını gösteren bilgiler sonrası üretici fiyatları da martta aylık bazda beklentilerin bilakis azalış kaydetti. Ülkede Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), martta aylık bazda yüzde 0,4 azalırken, yıllık bazda yüzde 2,7 ile beklentilerin altında arttı.
ABD federal hükümetinin bütçe açığı ise martta geçen yılın tıpkı ayına kıyasla yaklaşık yüzde 32 azalarak 161 milyar dolara geriledi.
Geçen hafta ayrıyeten ABD Merkez Bankasının (Fed) son toplantısına ait tutanaklar da yatırımcılar tarafından takip edilirken, Banka’nın tutanakları tarifelere ait telaşları ortaya koydu.
Tutanaklarda, Fed yetkililerinin, istihdam ve ekonomik büyümeye yönelik aşağı taraflı risklerin, enflasyona yönelik ise üst taraflı risklerin arttığı görüşünde olduğu aktarıldı.
Fed tutanaklarında, “Para siyasetinin görünümünü tartışırken yetkililer, bir dizi hükümet siyasetinin ekonomik görünüm üzerindeki net tesirine ait belirsizliğin yüksek olduğunu, ihtiyatlı bir yaklaşım benimsenmesini uygun kıldığını belirtti” sözü yer aldı.
ABD ENDEKSLERİ KARIŞIK BİR HAFTAYI GERİDE BIRAKTI
New York borsasında geçen hafta dalgalı bir seyir öne çıktı. Endekslerde geçen hafta sert düşüş ve yükselişler izlenirken haftalık bazda S&P 500 endeksi yüzde 5,70, Nasdaq endeksi yüzde 7,29 ve Dow Jones endeksi yüzde 4,95 bedel kazandı.
Tahvil piyasalarında ise satıcılı bir seyir hakim olurken, ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi yaklaşık 47 baz puanlık artışla yüzde 4,47’den kapandı.
Analistler, Çin ve Hong Kong’un elinde çok ölçüde ABD tahvili tuttuğunu kaydederek, iktisat etraflarında tahvil faizindeki hareketin Çin’in yüksek ölçülerde tahvil satımı yapmış olabileceğine yönelik kuşkuları artırdığını söyledi.
Altının ons fiyatı, inançlı liman talebiyle 3 bin 245 doları görerek rekor tazelemesinin akabinde haftalık yüzde 6,7 bedel karıyla cuma gününü 3 bin 240 dolardan tamamladı. Dolar endeksi ise haftalık bazda yüzde 2,8 düşüşle 100,1 puandan kapandı.
Tarifelerin global büyümeyi negatif tarafta etkileyeceğine yönelik kaygılar petrol fiyatlarını baskıladı. Brent petrolün varil fiyatı, geçen haftayı yüzde 2,2 azalışla 64,3 dolardan tamamladı.
Yeni haftada salı günü New York Fed sanayi endeksi, çarşamba günü sanayi üretimi, kapasite kullanım oranı ve ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell’ın konuşması, perşembe konut başlangıçları, inşaat müsaadeleri ve haftalık işsizlik maaşı müracaatları takip edilecek.
Cuma günü ise Paskalya Pazarı’ndan evvelki cumaya denk gelen Kutsal Cuma tatili nedeniyle piyasalar kapalı olacak.
AVRUPA BORSALARINDA SATIŞ VE ALIŞ GERÇEKLEŞTİ, DALGALI SEYRETTİ
Avrupa borsaları, ABD ile Avrupa Birliğinin (AB) karşılıklı tarife erteleme kararlarına rağmen belirsizlikler ve erteleme öncesi tesirli olan satış baskısının tesiriyle haftalık bazda negatif seyirle kapanırken, gelecek hafta gözler Avrupa Merkez Bankasının (ECB) faiz kararına çevrildi.
Geçen hafta başında ABD’nin karşılıklılık temelli tarifeleri sonrasında satış baskısının hakim olduğu Avrupa endekslerinde birinci misille adımından saatler sonra gelen ABD’nin tarife erteleme kararı endekslerdeki kayıpları kısmen telafi etti.
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen toplumsal medya hesabından, Trump’ın, Çin hariç başka ticaret ortakları için ek tarifeleri 90 gün mühletle durdurduğunu duyurmasının akabinde, paylaşımda bulundu.
Trump’ın, tarifeler konusundaki açıklamalarını dikkate aldıklarını ve müzakerelere bir baht vermek istediklerini vurgulayan von der Leyen, “Üye ülkelerimizin güçlü dayanağını gördüğümüz AB karşı tedbirlerinin kabulünü tamamlarken, bunları 90 gün mühletle askıya alacağız.” sözlerini kullandı.
Müzakerelerin tatmin edici sonuç ortaya çıkarmaması halinde karşı tedbirlerin devreye gireceğini bildiren von der Leyen, “Daha fazla karşı tedbir için hazırlık çalışmaları devam ediyor. Bütün seçenekler masada.” değerlendirmesinde bulundu.
Öte yandan, AB ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) hür ticaret mutabakatı müzakerelerine başlama kararı alması da piyasalarda olumlu karşılandı.
Bu gelişmelerin yanı sıra açıklamalarda bulunan ECB Başkanı Christine Lagarde, tarifeler konusundaki açıklamaları yakından takip ettiklerini, fiyat istikrarı ve finansal istikrarı sağlamak için ellerindeki bütün araçları kullanmaya hazır olduklarını söyledi.
Para siyaseti konusunda bu devir sessiz kalacağını belirten Lagarde, bununla birlikte tarifelerin ticaret üzerindeki muhtemel yahut mevcut tesirini hesaba katmaları gerekeceğini anlattı.
Ayrıca, gelecek hafta açıklanacak ECB’nin faiz kararının yakından takip edilirken, para piyasalarındaki fiyatlamalarda ECB’nin 3 temel siyaset faizinde 25’er baz puan indirime gideceği öngörülüyor.
Söz konusu gelişmelerle, haftalık bazda Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 2,34, İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 1,13 ve İtalya’da MIB 30 endeksi ise yüzde 1,79 ve Almanya’da DAX 40 endeksi yüzde 1,30 düştü.
Gelecek hafta açıklanacak data gündeminde salı Almanya ve Avro Bölgesi’nde Zew ekonomik itimat endeksi, çarşamba İngiltere ve Avro Bölgesi’nde enflasyon, perşembe Almanya’da ÜFE, ECB’nin faiz kararı ve ECB Başkanı Lagarde’ın basın toplantısı takip edilecek.
Cuma günü ise Kutsal Cuma tatili nedeniyle bölge endeksleri kapalı olacak.
ASYA BORSALARINDA TRUMP VE ÇİN ETKİSİ
Asya borsaları ise geçen hafta, Çin idaresi ve Trump’ın tarife restleşmelerinin gölgesinde negatif bir seyir izlendi.
ABD idaresinin Çin’e yönelik tarifeyi yüzde 125’e çıkarması sonrası uygulanan toplam ek tarife oranının yüzde 145’e yükseltmesi ABD ile Çin ortasındaki ticaret savaşlarının daha da derinleşebileceğine ait kaygıları artırmasına rağmen, Çin hükümetinin piyasalara yeni teşvikler uygulayacağına yönelik beklentiler Çin piyasalarında kayıpların daha fazla artmasının önüne geçti.
Analistler, ülkede mecburî karşılıklarda ve siyaset faizlerinde indirim olabileceğini, bu beklentilerin de Çin endekslerinde tesirli olduğunu söyledi.
Trump’ın Çin hariç öbür ülkelere tarifeleri erteleme kararının akabinde azalan resesyon kaygılarının Çin hisse piyasalarına da olumlu yansıdığını kaydeden analistler, Çin’in resesyon telaşlarına duyarlığının yüksek olduğunu aktardı.
Geçen hafta Çin Ticaret Bakanı Vang Vıntao, AB Komitesinin Ticaretten Sorumlu Üyesi Maros Sefcovic ve ASEAN periyot lideri Malezya’nın Yatırım, Ticaret ve Sanayi Bakanı Tengku Zafrul Aziz ile görüşmeler yaptı.
Bakanlıktan yapılan açıklamaya nazaran, Vang, AB Komitesi Üyesi Sefcovic ile yaptığı görüntü konferans görüşmesinde, elektrikli araçların fiyatlandırılmasına ait görüşmelerin derhal başlatılması ve araba kesiminde yatırım bağlarının güçlendirilmesi konusunda mutabakat sağladı.
Piyasaya erişim konusunda müzakereleri başlatmaya hazır olduklarını vurgulayan taraflar, dış ticaret açığının azaltılmasına yönelik diyaloğun sürdürülmesini desteklediklerini bildirdi.
Görüşmede, AB’nin, ABD’nin yaptığı tarife artışı sonrası bu ülkeye satılamayan Çin mallarının Avrupa’ya yöneltilmesi ve ucuz imalat eserlerinin kıta pazarlarını istila etme muhtemelliğine ait kaygılar de ele alındı.
Bununla birlikte, Japonya hükümeti, ABD Başkanı Donald Trump’ın misilleme yapmayan ülkeler için gümrük tarifelerini 90 gün müddetle durdurma kararını “olumlu bir gelişme” olarak kıymetlendirdi.
Bölgede bu hafta açıklanan bilgilere nazaran, Çin’de mart ayına ait TÜFE aylık bazda 0,4 azalışla varsayımlardan daha düşük açıklanırken, yıllık 0,1 düşüşle öngörülerin altında gerçekleşti. Birebir periyoda ait ÜFE de yıllık bazda yüzde 2,5 azalışla beklentilerin altında geldi.
Analistler, açıklanan enflasyon datalarının akabinde Çin iktisadında deflasyon sinyallerinin güçlendiğini kaydederek, ekonomik aktivitedeki yavaşlama ve iç talepteki düşüşün ülkenin ana ekonomik gündem hususlarından olmayı sürdürdüğünü belirtti.
Bu gelişmelerle geçen hafta Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 1,34, Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,58, Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 8,47 ve Çin’de Şanghay Bileşik endeksi yüzde 3,11 kıymet kaybetti.
14 Nisan ile başlayan haftada, pazartesi Japonya’da sanayi üretimi, çarşamba günü Çin’de büyüme ve sanayi üretimi, perşembe günü Japonya’da dış ticaret istikrarı, cuma günü Japonya’da enflasyon takip edilecek.
Ayrıca, cuma günü Hong Kong piyasaları tatil nedeniyle kapalı olacak.
YURT İÇİNDE MERKEZ BANKASI’NIN FAİZ KARARI TAKİP EDİLECEK
Yurt içinde geçen hafta yatay bir seyir öne çıktı. Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi haftayı yüzde 0,01 kıymet kazanarak 9.380,95 puandan tamamlarken, gelecek hafta ödemeler istikrarı ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) faiz kararı takip edilecek.
AA Finans’ın beklenti anketlerine katılan ekonomistler, nisan ayında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının siyaset faizini değiştirmeyerek yüzde 42,5 düzeyinde sabit tutmasını bekliyor.
Ekonomistlerin yıl sonu siyaset faizi beklentilerinin medyanı da yüzde 34,50 oldu.
Cari süreçler hesabının ise şubat ayında 4 milyar 325 milyon dolar açık verdiğini iddia eden ekonomistler, cari süreçler açığının 2025 yılında 21 milyar 970 milyon dolar olarak gerçekleşeceğini varsayım etti.
Bununla birlikte dolar/TL, haftalık bazda yüzde 0,3 düşüşle cuma gününü 37,8690’dan kapattı.
Yurt içinde gelecek hafta pazartesi ödemeler istikrarı, salı günü bütçe istikrarı, çarşamba konut satış istatistikleri, perşembe TCMB’nin faiz kararı ve konut fiyat endeksi, cuma kısa vadeli dış borç istatistikleri takip edilecek.
