By Tüm dünya bu çatışmayı yakından takip ediyor…
Hindistan’ın Cammu Keşmir bölgesindeki Pahalgam’da 22 Nisan günü 26 turistin öldüğü terör saldırısı, iki ülke ortasındaki tansiyonu tırmandırdı.
Hindistan, saldırıyı Pakistan takviyeli kümelere bağlarken, Pakistan suçlamaları reddetti.
Bu olay, karşılıklı hava alanlarının kapatılmasına ve sonda çatışmalara yol açarken, Hindistan akşam saatlerinde Pakistan ve Pakistan denetimindeki Keşmir’e füze taarruzları düzenledi.
“ALENİ BİR SAVAŞ İLANI”
Bu atılım, nükleer silahlara sahip iki Güney Asya komşusu ortasında tam ölçekli bir askeri çatışma riskini artırarak memleketler arası toplumda önemli kaygılara yol açtı.
Pakistan yetkilileri, akınlarda ortalarında bir çocuğun da bulunduğu en az 19 kişinin öldüğünü açıkladı ve bu hareketi “aleni bir savaş ilanı” olarak nitelendirdi.
Hindistan ise taarruzlarının “odaklanmış, ölçülü ve tırmandırıcı olmayan” nitelikte olduğunu savundu, Pakistan’ın askeri tesislerinin gaye alınmadığını vurguladı.
Ancak, Hindistan denetimindeki Keşmir’de polis, Pakistan’ın misilleme bombardımanı sonucu en az 10 kişinin öldüğünü bildirdi.
“HİNDİSTAN GERİ ADIM ATARSA SIKINTIYI SONLANDIRIRIZ”
Pakistan Başbakanı Shehbaz Sharif, toplumsal medyada yaptığı açıklamada, “Hain düşman, Pakistan’daki beş bölgeye korkakça bir hücum düzenledi. Bu iğrenç saldırganlık yanıtsız kalmayacak. Pakistan, buna kararlılıkla karşılık verme hakkını gizli tutar.” dedi.
Pakistan Savunma Bakanı Khawaja Asif, beş Hindistan uçağının düşürüldüğünü ve Hint askerlerinin esir alındığını sav etti.
Asif, Bloomberg TV’ye yaptığı açıklamada, Hindistan’ın vurduğu bölgelerde terörist eğitim kampları olmadığını, sadece sivillerin ziyan gördüğünü savundu. “Bu, Hindistan tarafından başlatıldı. Şayet Hindistan geri adım atarsa, biz de bu sıkıntıyı sonlandırırız. Lakin ataklar devam ettiği sürece kendimizi savunmak zorundayız.” diye ekledi.
BU ÇATIŞMALAR TEKRAR EDEN BİR DÖNGÜ MÜ?
Keşmir, Müslüman çoğunluklu bir bölge olup hem Hindistan hem de Pakistan tarafından argüman ediliyor. İki ülke, bölgenin denetimini Fiili Denetim Çizgisi (Line of Control) ismi verilen sonla paylaşıyor.
Taraflar, 1947-48, 1965, 1971 ve 1999 yıllarında savaşlar dahil olmak üzere Keşmir’de çok sayıda çatışmaya girişti.
Washington merkezli Hudson Enstitüsü Hindistan İnisiyatifi Yöneticisi Aparna Pande, “Bu sineması daha evvel izledik.” diyerek durumu özetledi:
“Her birkaç yılda bir, Hindistan’da, çoklukla Pakistan merkezli bir terör kümesine bağlanan bir terör saldırısı oluyor, gerginlik tırmanıyor. 2016’dan beri Hindistan kendini kısıtlamayıp hücumlar düzenliyor, Pakistan karşılık veriyor ve çoklukla milletlerarası toplum devreye girerek gerginliği düşürüyor. Akabinde iki ülke bir müddet sonra diyalog kuruyor, ta ki yeni bir terör saldırısı gerçekleşene kadar. Bu, tekrar eden bir döngü.”
SAVAŞ ÇIKAR MI
Uzmanlar, çatışmanın seyrinin Pakistan’ın karşılığının ölçeğine ve niteliğine bağlı olduğunu belirtiyor. RAND Corporation savunma analisti Derek Grossman, hava saldırılarının “Hindistan-Pakistan tansiyonunda çok önemli bir tırmanış” olduğunu ve “en uç noktada nükleer savaşa yol açabileceğini” söyledi.
Grossman, “Pakistan’ın yansısı, şayet kelamlarında dururlarsa, hayli güçlü ve tırmandırıcı olabilir. Çatışmanın ne kadar süreceği meçhul, fakat her iki tarafın da durumun denetimden çıkmasını ve nükleer düzeye ulaşmasını engellemek için açık bir çıkarı var.” dedi.
“ÇATIŞMANIN NÜKLEER DÜZEYE TIRMANMAMASI GEREKTİĞİNİ İKİ ÜLKE DE BİLİYOR”
Uzmanlar, çatışmanın seyrinin Pakistan’ın cevabının ölçeğine ve niteliğine bağlı olduğunu belirtiyor. RAND Corporation savunma analisti Derek Grossman, hava saldırılarının “Hindistan-Pakistan tansiyonunda çok önemli bir tırmanış” olduğunu ve “en uç noktada nükleer savaşa yol açabileceğini” söyledi.
Grossman, “Pakistan’ın yansısı, şayet kelamlarında dururlarsa, epey güçlü ve tırmandırıcı olabilir. Çatışmanın ne kadar süreceği bilinmeyen, fakat her iki tarafın da durumun denetimden çıkmasını ve nükleer düzeye ulaşmasını engellemek için açık bir çıkarı var.” dedi.
Avustralya Stratejik Siyaset Enstitüsü’nden Raji Pillai Rajagopalan, Pakistan liderliğinin geçmişte çatışmayı hudutlu tutma konusunda “makul bir olgunluk” gösterdiğini belirtti.
Rajagopalan, “Pakistan’dan kimi misilleme hücumları beklenebilir, lakin hem Hindistan hem de Pakistan başkanları, bu çatışmanın nükleer düzeye tırmanmaması gerektiğini biliyor.” dedi.
BÖLGESEL VE GLOBAL RİSKLER
Hindistan’ın 172, Pakistan’ın ise 170 nükleer savaş başlığına sahip olduğu biliniyor. Grossman, tırmanan bir savaşın, düşük bir ihtimal de olsa, büyük güçleri vekalet yoluyla çatışmaya çekebileceği ikazında bulundu.
Grossman, “Hindistan, Rusya’dan savunma silahları, bilhassa son periyotta yeni füzeler alıyor. Birebir vakitte ABD ile güçlü bir bağlantısı var ve ABD de takviye kelamı verdi. Pakistan’ın en yakın stratejik ortağı ise Çin.” dedi.
Pakistan’ın ekonomik zorlukları da konvansiyonel bir savaş uğraşlarını sınırlayabilir.
Moody’s Ratings, 5 Mayıs 2025’te yaptığı açıklamada, Hindistan ile uzun müddetli bir çatışmanın Pakistan’ın ekonomik büyümesini olumsuz etkileyeceğini belirtti. Hindistan için ise, artan savunma harcamalarının hükümetin mali durumunu etkileyebileceği dışında kıymetli bir ekonomik sonuç öngörülmedi.
