By Ticaret Bakanlığı tarafından önceki gün duyurulan ve dün yürürlüğe giren “Uzaktan Bağlantı Araçları Yoluyla Piyasaya Arz Edilen Eserlerin Piyasa Nezareti ve Kontrolü Yönetmeliği” sağladığı yararlar nedeniyle tüketici derneklerinden tam takviye alırken, dernek temsilcileri aktif yaptırımlar ve sıkı kontroller talep ediyor.
Yönetmeliğin kapsamına ait konuşan Tüketiciler Konfederasyonu (TÜKON) Genel Lider Vekili Aziz Koçal, bundan sonraki süreçte eser güvenliği ve şeffaflık açısından, tüketicilerin internetten satın aldıkları eserlerin emniyetli ve mevzuata uygun olup olmadığını daha net görebileceğini anlattı.
Koçal, yetkili kurumlar tarafından kontrol ve izlenebilirliği sağlamak için piyasa nezareti yapılarak inançsız eserlerin tespitinin yapılacağını ve piyasadan çekilmesinin sağlanacağını belirterek, şunları kaydetti:
“Tüketiciler, düzmece yahut inançsız eserler nedeniyle daha kolay şikayette bulunabilecek ve haklarını daha aktif bir biçimde arayabilecekler. Tüketicinin bilgilendirilmesi açısından eser güvenliği, satıcı bilgileri, üretici bilgileri üzere mevzularda daha açık ve erişilebilir bilgiler sağlanacak. Yönetmelik, piyasa nezareti ve kontrolü açısından olumlu bir adım olsa da, uygulanabilirliği ve yaptırımların aktifliği kritik değere sahip. E-ticaret platformları ve satıcıların yönetmelik kurallarına uyup uymadığı tertipli olarak denetlenmezse, tüketiciler uydurma yahut inançsız eserlerle müsabakaya devam edebilir. Yönetmeliğin ihlali durumunda caydırıcı cezalar uygulanmazsa, makûs niyetli satıcılar faaliyetlerine devam edebilir. Yönetmelik tüketici haklarını güçlendirme açısından olumlu bir adım olmakla birlikte, faal kontrol yapılmalı, yaptırımlar uygulanmalı ve tüketici farkındalığı sağlanmalı.”
“TÜKETİCİLERİN SÜRATLİ VE FAAL ŞİKAYET EDEBİLECEĞİ YENİ PLATFORMLAR OLMALI”
Koçal, yönetmeliğin uygulanmasını takip etmek için tüketicilerin süratli ve faal şikayet edebileceği yeni platform oluşturulması gerektiğine işaret ederek, oluşturulan platformların yaygınlaştırılması gerektiğini lisana getirdi.
“Ürünlerin güvenliği ve takibi için QR kod, blok zinciri tabanlı doğrulama sistemleri üzere teknolojik tahliller teşvik edilmelidir.” diyen Koçal, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Tüketici örgütleri ile iş birliği yapılarak tüketicilere, inançlı alışveriş konusunda şuur kazandıracak kampanyalar ve eğitimler düzenlenmeli, bunun için kâfi kapasiteye sahip tüketici örgütleri güçlendirilmeli ve kapasitesinin genişletilmesi için desteklenmelidir. Tüketicinin can güvenliği ve sıhhatini kıymetli derecede tehdit eden eserler açısından kesinlikle hürriyeti kısıtlayıcı cezalar ve ticaretten men cezaları üzere ek önlemler ve cezalar uygulanması için yeni düzenlemeler gerekebilir.”
“YEREL İDARELERLE İŞBİRLİĞİ YAPILMALI”
Koçal, piyasa nezareti gereğince sık ve tesirli yapılmazsa, tüketicilerin korunamayacağına dikkati çekerek, “Bu nedenle bağımsız kontrol kuruluşları, lokal idareler, odalar ve tüketici örgütleri ile iş birliği yapılmalıdır.” dedi.
Platformların, yönetmelik kurallarına uymayan satıcıları sistemlerinde barındırmaya devam edebileceğini söyleyen Koçal, “Bunu önlemek için platformlara önemli yaptırımlar uygulanmalı ve sorumlulukları netleştirilmelidir müteselsil sorumlulukları genişletilmelidir. Yönetmelik her ne kadar uygun olsa da, tüketiciler inançsız satıcılardan alışveriş yapmaya devam edebilir. Bunu önlemek için, kamu spotları, medya kampanyaları ve bilinçlendirme projeleri artırılmalıdır.” diye konuştu.
KÖTÜ NİYETLİ İŞLETMELER TÜKETİCİYİ YANILTIYOR
Tüketiciler Derneği (TÜDER) Genel Başkanı Levent Küçük ise, yönetmeliği tüketiciler açısından çok olumlu değerlendirdiklerini belirterek, yeni uygulamayla birlikte uzaktan satış olarak isimlendirilen tüketici ile satıcının karşı karşıya gelmediği alışverişlerde eserlere ait bilgilerde eksik ya da aldatıcı bilgilerin kelam konusu olabildiğini lisana getirdi.
Bazı makus niyetli işletmecilerin bu nedenle tüketiciyi yanıltabildiğine işaret eden Küçük, e-ticaretin üst taraflı ivmelendiği bir devirde bu yönetmeliğin hayata geçmesinin, yeni önlemlerin getirilmesinin epey değerli olduğunu söyledi.
Küçük, yönetmeliğin e-ticarette satışa sunulan eserlere ait daha detaylı bilgi verilmesini sağlayacağına dikkati çekerek, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Tüketici online alışverişten aldığı eserin tüm ayrıntılarına mağazaya gitmiş üzere erişecek, bu çok kıymetli. Eserle ilgili aldatıcı bir bilgi verildiğinde online pazaryerleri 24 saat içinde eseri kaldırmak zorunda kalacak. Yönetmeliğin en değerli kısmı, yurt dışından alışveriş yaptığımız sitelerin Türkiye’de temsilci bulundurma mecburiliği getirmesi. Ayıplı mal ve eserlerde tüketiciler muhatap bulamıyordu. Yurt dışından yapılan alışverişlerde tüketici ayıplı mal ile karşılaştığında yasal olarak nasıl hakkını arayacağı soru işaretiydi, bu düzenlemeden sonra Türkiye’de temsilciler yasal muhatap olabilir, bu çok önemli bir gelişme.”
Yönetmeliği, tüketiciler açısından çok sayıda avantaj barındırması münasebetiyle desteklediklerinin altını çizen Küçük, burada en değerli hususun kontrol olduğunu, tüketicilerin haklarının korunması için uygulamada sıkı kontrol istediklerini söyledi.
