By Üsküdar Üniversitesi’nce düzenlenen “2. Ulusal Beslenme ve Diyetetikte Aktüel Yaklaşımlar Kongresi”, Üsküdar Üniversitesi NP Sıhhat Yerleşkesi İbni Sina Oditoryumu’nda başladı. Bu yılki teması “Kansere Bütüncül Yaklaşımda Beslenmenin Gücü” olarak belirlenen kongrede, uzman akademisyenler kansere karşı kollayıcı beslenme yaklaşımlarını ve bu alandaki en son bilimsel bulguları paylaşıyor.
Kongre açılış konuşmalarını, Kongre başkanı aynı zamanda da Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Kısım Lideri Doç. Dr. Müge Arslan, Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Arif Aktuğ Ertekin ve Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü ve Yönetim Üst Kurulu Lideri Prof. Dr. Nevzat Tarhan gerçekleştirdi.
Prof. Dr. Nevzat Tarhan: “Yediğimiz şeyler kişiliğimizi, davranışlarımızı da etkiliyor”
Prof. Dr. Nevzat Tarhan, geçen yılki kongrenin verimliliğine değinerek, bu yılki kongrenin de yeni yaklaşımları ele alacağını ve bilhassa “kansere bütüncül yaklaşım” temasının kıymetini vurguladı.
Kanserin istatistiksel olarak arttığını ve bunun sebeplerinden birinin beslenme alışkanlıkları olduğunu belirten Tarhan, kendi alanı olan psikiyatri perspektifinden beyin-beden aksı ve beslenmenin bağışıklık sistemi üzerindeki tesirlerine değindi. Farelerde kiraz çiçeği kokusu ve elektroşok kullanılarak yapılan bir deneyi örnek veren Prof. Dr. Tarhan, öğrenilmiş davranışların ve çevresel tesirlerin genetik yapıda değişikliklere yol açabildiğini ve bu durumun “epigenetik” olarak isimlendirildiğini söyledi. Bu cins değişikliklerin mikro DNA’lar aracılığıyla yeni kuşaklara aktarılabileceğini ve öğrenme devam ederse bu tesirlerin sürebileceğini belirtti. Solucanlarda yapılan benzeri bir deneyi de aktaran Prof. Dr. Tarhan, “Yediğimiz şeyler aslında yalnızca midemizi etkilemiyor. Kişiliğimizi, davranışlarımızı da etkiliyor.” dedi.
Gıdaların DNA hasarı yapıp yapmayacağı üzere bahisler tartışılmalı
İşlenmiş besinlerin yaygınlaştığı ve ne yediğimizin tam olarak bilinmediği bir dünyada bu hususun ciddiye alınması gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Tarhan, gıdaların DNA hasarı yapıp yapmayacağı üzere mevzuların tartışılması gerektiğini söz etti. İnsanın yemekle de bir ilgisi olduğunu belirten Prof. Dr. Tarhan, Gaziantepli bir hastasının “Yemek yemeyeceksem niçin yaşayayım ki?” kelamlarını hatırlatarak, yemeğe yüklenen mananın değerine dikkat çekti. Bu çeşit durumlarda yemek farkındalığının ve şuurlu yemek yemenin ortadan kalktığını ve bunun da birçok hastalığa davetiye çıkardığını, bu bağlamda “mindful eating” (bilinçli yemek yeme) programlarının kıymetine değindi.
İnsanların hasta olmaması için neler yapılabilir?
Sağlıkçıların öncelikli misyonunun birincil müdafaa olduğunu, yani insanların hasta olmaması için neler yapılabileceğini belirlemek olduğunu tabir eden Prof. Dr. Tarhan, “İnsanların hasta olmaması için neler yapılabilir? Bunun başında gerçek ve istikrarlı beslenme geliyor. Prebiyotikler, probiyotikler ve gibisi tüm ögeler, hastalıkların önlenmesiyle direkt ilgilidir. Mikrobiyotayı nasıl muhafazamız gerektiği konusu da bu bağlamda kıymetli bir yere sahip. Tüm bunlar, esirgeyici hekimlik açısından ele alınması gereken temel başlıklardır.” diye konuştu.
Özellikle besin ile kimya ortasındaki bağlantının, besinin insan ruh sıhhati ve beyin sıhhati üzerindeki tesirlerinin üzerine daha çok araştırma yapılması gerektiğini kaydeden Prof. Dr. Tarhan, “Bu noktada genç iştirakçilerin ilgisini görmek beni sevindiriyor. Onların bu hususlara ilgi duyması ve ehemmiyet vermesi büyük kıymet taşıyor.” tabirinde bulundu.
Yaşam biçimi, hastalıkların yüzde 60-70’inde belirleyici rol oynuyor
Kolon kanserinin günümüzde epey yaygın olduğunu lisana getiren Prof. Dr. Tarhan, şöyle devam etti:
“Bu hastalık ile beslenme ortasında çok yakın bir bağ bulunuyor. Beslenme biçimiyle bağırsak mikrobiyotası ortasındaki münasebet ise bir o kadar güçlü. Şayet bir kişinin ailesinde kolon kanseri hikayesi varsa, yani genetik bir yatkınlık kelam mevzusuysa, bu kişinin kolon kanserine yakalanma riski artıyor. Lakin genetik yatkınlık oranı sanıldığından çok daha düşük; sadece yaklaşık yüzde 5 civarında. Bu noktada kıymetli bir detay var. Şayet bireyde kolon kanserine yatkınlık geni varsa ancak kişi sağlıklı beslenirse, bu gen etkin hale geçmeyebilir; yani ‘sessiz’ kalır. Lakin kişi sıhhatsiz beslendiğinde bu gen aktive olabilir ve kanserli hücrelerin oluşum süreci başlayabilir. Bu nedenle hayat biçimi, hastalıkların yüzde 60-70’inde belirleyici rol oynar. Sağlıklı beslenememek ve sağlıklı davranış geliştirememek, birçok hastalığın temel nedenidir.”
Prof. Dr. Arif Aktuğ Ertekin: “Günümüzde birçok ülkede artık 70’li, 80’li, 90’lı 100’lü yaşlılar var”
Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Arif Aktuğ Ertekin, kongrenin temasının değerine vurgu yaptı.
Kanser gelişimindeki etkenlere bakıldığında, genetik özellikler üzerinde bugünkü bilgilerle çok fazla değişiklik yapılamadığını fakat bu alanda çalışmaların süratle devam ettiğini belirten Prof. Dr. Ertekin, çevresel faktörlerin ise bir kısmına müdahale edilebildiğini, iklim değişiklikleri ve hava kirliliği üzere faktörlere direkt tesir edilemese de ferdî olarak yapılabileceklerin başında beslenmenin geldiğini vurguladı.
Dünyada vefat sebepleri ortasında kanserler başta geliyor
Dünyada mevt sebepleri ortasında başta gelen kanserlerin, insan hayatının uzamasıyla birlikte hem Türkiye’de hem de dünyada daha büyük bir toplumsal sorun haline geleceğini tabir eden Prof. Dr. Ertekin, “Günümüzde birçok ülkede artık 70’li, 80’li, 90’lı 100’lü yaşlılar var. Kanser gelişimindeki en kıymetli riskler ortasında da ömür müddetinin uzaması geliyor. Uzadıkça hücrelerdeki genetik yapılar bozuluyor, mutasyona uğruyor ve kanserojen etkenler ortaya çıkıyor.” dedi.
Bu noktada devletlerin ve ülkelerin tedbirler alması gerektiğini belirten Prof. Dr. Ertekin, bilgilendirme, farkındalık yaratma ve tarama programlarının geliştirilmesinin kıymetine işaret etti.
Bireysel olarak yapılabileceklerin ise vücudu çok kilolardan korumak ve hareketli, faal bir ömür sürmek olduğunu söyleyen Prof. Dr. Ertekin, bu iki faktörün tüm kanser cinsleri için en değerli risk faktörleri ortasında yer aldığını vurguladı.
Doç. Dr. Müge Arslan: “Kanser yalnızca Türkiye’de değil, global ölçekte de değerli bir sağlık yükü oluşturuyor”
Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölüm Başkanı, Kongre Başkanı Doç. Dr. Müge Arslan, kanserle mücadelede beslenmenin kritik rolüne dikkat çekti.
Bu yılki kongrenin ana temasının ‘Kansere Bütüncül Yaklaşımda Beslenmenin Rolü’ olarak belirlendiğini söz eden Doç. Dr. Arslan, “Kanser yalnızca Türkiye’de değil, global ölçekte de kıymetli bir sıhhat yükü oluşturuyor. Sıklık ve prevalansındaki artışa paralel olarak mortalite oranları da yükseliyor. Kanser yalnızca teşhis alan kişiyi değil, yakın etrafını ve ailesini hem ruhsal hem de hayat kalitesi açısından etkileyen çok temelli bir sorun. Bu nedenden dolayı biz de bu bağlamda multidisipliner yaklaşımla ele alarak beslenmenin gücünü ve beslenme uygulamalarını konuşmak istedik.” dedi.
Kongreye olan ağır ilgiden duyduğu memnuniyeti lisana getiren Doç. Dr. Arslan, “Buradaki kalabalık beni nitekim çok umutlandırıyor.” sözlerini kullandı.
Konuşmaların akabinde konuşmacılarla iştirakçiler toplu fotoğraf çektirdi.
“Kanserden Korunmada Beslenme Yaklaşımları” oturumu
Açılış konuşmalarının akabinde kongrenin birinci oturumuna geçildi. Doç. Dr. Müge Arslan ve Prof. Dr. Yasemin Akdevelioğlu’nun oturum başkanlıklarını üstlendiği “Kanserden Korunmada Beslenme Yaklaşımları” başlıklı oturumda, alanında uzman isimler değerli bilgiler paylaştı.
Oturumda birinci olarak İstanbul Aydın Üniversitesi’nden Dr. Öğr. Üyesi Begüm Kalyoncu, “Kanserin Önlenmesinde Beslenmenin Genetik Kodları: Epigenetik ve Nutrigenetik”, Yüksek İhtisas Üniversitesi’nden Dr. Öğr. Üyesi Sevan Çetin Özbek, “Antioksidanlar ve Fitokimyasallar: Doğal Koruyucuların Rolü”, Gazi Üniversitesi’nden Prof. Dr. Yasemin Akdevelioğlu, “Kanserden Korunmada Yeni Yaklaşımlar: D Vitamini ve Omega-3”, özel klinikten Prof. Dr. Tarkan Karakan ise “Bağırsak Mikrobiyomu ve Kanser: Fermante Besinler” bahisli sunumunu gerçekleştirdi.
Kanserle gayrette beslenme stratejileri
Kongrede öğlenden sonraki oturumlarda da kanserle gayrette beslenmenin rolünü çok taraflı biçimde değerlendirmeye devam edecek. Prof. Dr. Çetin Kaymak ve Prof. Dr. Bülent Saka’nın başkanlığında gerçekleştirilecek olan ikinci oturumda, “Kanserde Gayeye Yönelik Tedavi Yöntemleri” konusu ele alınacak. Amerikan Hastanesi’nden Prof. Dr. Perran Fulden Yumuk, “Malnütrisyon, Sarkopeni, Kaşeksi: Klinik Uygulamaları”, tıpkı hastaneden Dr. Dyt. Tuğçe Aytulu ise “Kanser Hastalarında Şahsileştirilmiş Beslenme Tedavisi” başlıklı sunum gerçekleştirecek.
Kanserde amaca yönelik tedavi metotları masaya yatırılacak
Kongrede üçüncü oturum, Prof. Dr. Perran Fulden Yumuk ve Prof. Dr. Yasemin Akdevelioğlu’nun oturum başkanlığında yürütülecek. Bu oturumda da “Kanserde Gayeye Yönelik Tedavi Yöntemleri” teması kapsamında İstanbul Üniversitesi’nden Prof. Dr. Bülent Saka “Kanser Tedavisinde Beslenme ve İlaç Etkileşimleri”, İstanbul Kent Üniversitesi’nden Prof. Dr. Gamze Akbulut “Kanser Hücrelerini Aç Bırakmak: Metabolik Stratejiler ve Tedavi Potansiyeli”, Lokman Doktor Üniversitesi Uzm. Dyt. Birgül Dağ “Kanser Hastalarının Beslenme Protokollerinde Diyetisyenin Rolü” ve İstanbul Medipol Üniversitesi’nden Doç. Dr. Nihal Zekiye Erdem “Ketojenik Diyetler: Kanserle Çabada Faal Bir Strateji mi?” konusunu ele alacak.
Kanser sonrası güzelleşme süreci ve palyatif bakım bahisleri ele alınacak
Kongrede ikinci günde de birinci oturum Doç. Dr. Müge Arslan ve Dr. Dyt. Tuğçe Aytulu’nun oturum başkanlıklarında başlayacak. Üsküdar Üniversitesi’nden Dr. Çisem Uzun, “Remisyon Periyodunda Toplumsal Hayata Yine Adaptasyon: Psiko-Sosyal Takviye ve Düzgünleşme Süreci”, Adana Kent Hastanesi’nden Uzm. Dyt. Dilek Doğan “Remisyon Periyodunda Beslenme Müdahalesi: İnançlı ve Tesirli Yaklaşımlar”, Bakırköy Sadri Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nden Doç. Dr. Mehmet Yürüyen de “Palyatif Bakımda Hayat Kalitesinin Artırılması ve Semptom Yönetimi” başlıklı sunum gerçekleştirecek.
“Kanser Hastalarında Olgu Sunumu” başlıklı özel kısımda Amerikan Hastanesi’nden Uzm. Dyt. Handan Doğan Kavuştu, Koç Üniversitesi Hastanesi’nden Uzm. Dyt. Ceren Ergüden Soytürk ve Kanser Derneği’nden Dyt. Selin Zingil Türk, pratikten örneklerle kanser hastalarının beslenme süreçlerini ve karşılaşılan durumları iştirakçilerle paylaşacak. Kongre Doç. Dr. Müge Arslan ve Dr. Öğr. Üyesi Sevan Çetin Özbek’in sözel bildiri ve poster sunumları ile sona erecek
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
