By Türkiye Yazma Eserler Kurumu (TYEK) Yazma Mushaflar Dairesi Başkanlığının düzenlediği “Kur’an-ı Kerim’in Kitabeti” programına hattat Hüseyin Kutlu konuk oldu.
Rami Kütüphanesi’ndeki aktiflikte konuşan Kutlu, son 50 yılda Kur’an-ı Kerim tilavetiyle ilgili hayli tatmin edici işlerin yapıldığını lakin kitabetle ilgili çalışmaların kuvvetli süreçlerden geçtiğini söyledi.
Kutlu, Tayyar Altıkulaç’ın Diyanet İşleri Başkanlığı devrinde kıraat ilimleriyle ilgili çalışmalarını anımsatarak, “Bu kurslarla kıraat konusunu yaygın hale getirmiş, Haseki merkezleri ile tahminen kurumsallaştırmış diyebiliriz. Ama alışılmış kitabet mevzuu bu türlü olmadı. Her ne kadar muhakkak devirlerde bu aziz topraklarda Kur’an’ın hem kitabeti hem tilaveti yasaklanmış olsa da tilavetin nakli daha kolay lakin kitabetin çok güç ve çileli bir serüveni var. Kitabet konusu önemli inkıtaya uğradı. O kadar ki merhum İbnülemin Mahmud Kemal, ‘Son Hattatlar’ diye bir kitap yazdı, artık bu iş bitti diye. Tahminen artık kitabetinden ümit kesilmişti ancak işte bugünleri yaşıyoruz. Bu da Kur’an’ın mucizesidir. Zira Cenabıhak onu koruyacağını kendisi beyan buyuruyor.” sözlerini kullandı.
Kur’an-ı Kerim’in kitabetine ve imla eklenmesine de değinen Kutlu, şöyle devam etti:
“İslam coğrafyası genişlemiş, İran fethedilmiş, Arapça konuşmuyor. Rum diyarı fethedilmiş, Türkler Müslüman olmuş. Bunların hiçbiri Arapça bilmiyor. Nasıl okuyacak mushafı? Kur’an-ı Kerim’in kitabetindeki imla, ulema ortasında çok önemli görüş farklılıklarıyla müzakere edilmiş. Gaye ne? Gaye, Kur’an-ı Kerim’in her bir harekesine, bir noktasına dahi halel gelmemeli. Ona hiçbir şey karışmamalı. Bir kısım ulemanın, ‘Tıpkı Hz. Osman vaktinde nasıl yazılmışsa hiçbir ek yapılmayacak. Allah tarafından bu türlü gönderilmiş. Buna hiç kimsenin ek yapma hakkı yok.’ halinde görüşleri var ve bunlar çok önemli büyük alimler.”
“Bizim okullarımızda İslam sanat tarihi teğet geçilir”
İmam-ı Gazali’nin olumlu görüşüne de değinen Kutlu, “Bunlar Kur’an-ı Kerim’e ek değil, Kur’an-ı Kerim’i daha gerçek okumak ve güzelleştirmek için yapılmış şeylerdir. Bu Kur’an’a ek sayılmaz. Allah razı olsun, İmam-ı Gazali şayet o denli demeseydi biz artık bu yapıtları bedene getiremeyecektik.” dedi.
Hattat Hüseyin Kutlu, birinci kere “İstanbul Mushafı” ile ‘mushaf sanatları tarihi’ diye bir cümle kurulduğunu aktararak, “Sanat tarihinde, bizim okullarımızda İslam sanat tarihi aşağı üst teğet geçilir. İslam sanat tarihi içerisinde mushaf sanatları diye bir şeyden bahsedilmez. Ama, İstanbul Mushafı ile biz bunu elle tutulur, gözle görülür bir biçimde ortaya koymuş olduk. İslam tarihine baktığımız vakit İslam sanatları içerisinde en kutsi hislerle en çok itina gösterilen sanat şubesi Kur’an-ı Kerim çizgileridir. Yani yazma mushaflar. Bu ümmet bundan yoksun. Niye? Zira bunların her biri talan edilmiş. Ümmet sahip çıkamamış. Kimi Fransa’da, kimi İngiltere’de, kimi Amerika’da, kimi şurada, kimi burada müzelerde. Çalınmış, götürülmüş. Güzel ki koruma ediyorlar.” diye konuştu.
Öncülük ettiği “İstanbul Mushafı” projesiyle 15 asırlık mushaf kitabeti geleneğini 10 ciltlik yapıtta bir ortaya getiren Kutlu, “Ciddi bir saha taraması yaparken neyin nerede, nasıl koruma edildiğini gördük. Bu ümmet işte ‘mushaf sanatları tarihi’ dediğimiz o muazzam medeniyeti maalesef bilmiyor, tanımıyor, tanıma talihi da yok. Zira kim dünyanın bütün müzelerini gezebilir? Oradaki mushafları bir açın ben bakayım falan diyebilir. ‘Ömrü buna kâfi mi?’ O bakımdan vakit içerisinde hakikaten bir mushaf medeniyetinin bedene geldiğini bakın ben rahatlıkla söylüyorum.” açıklamasını yaptı.
Kutlu, imzası sanat yapıtı olan devlet liderlerinin yalnızca Osmanlı padişahları olduğunu belirterek, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Tuğralar, padişahın imzası müzayedelerde bir sürü paraya satılıyor. Herkes götürüyor meskenine, salonuna, şuraya, buraya bunları sanat yapıtı diye asıyor. Muazzam bir form. Sanat yapıtı olmuş. Padişahın şahane imzası, genelgeler, hangi devletin, dünya kuruldu kurulalı hangi devlet liderinin yahut başbakanın yahut bakanın yayınladığı genelgeler bir sanat yapıtı diyebilirsiniz. Fakat Osmanlı devrinin fermanları sanat yapıtı. İbaresinin ne olduğuna bakmıyor adam. Bu türlü süsleyici bir dekoratif öge üzere de düşünse salonun en hoş yerine asıyor. Altı üstü genelge, ‘filanı tayin ettim’ diyor, bu durumdan ibaret. Artık bu aşk, Kur’an-ı Kerim’in insanlara feyzi rahmetiyle gönüllerde coşan bu aşk bakın neyi nerelere kadar getiriyor.”
Soru-cevap aktifliğiyle sona eren programın akabinde uzmanlar nezaretinde Osmanlı sultanlarının koleksiyonlarında yer alan ve vakfettikleri mushaflardan oluşan “Sultanların Mushafları” standı gezildi.
