By New York Üniversitesi Langone Sıhhat Merkezi’nden Prof. Dr. Leonardo Trasande, birçok mağaza ve markette kullanılan fişlerin termal kâğıttan üretildiğini, bu kâğıtların ise plastik bazlı, kimyasal kaplamalar taşıdığını belirtti. “Parlak yüzeyleriyle saf üzere görünen bu fişler, aslında cilt yoluyla emilebilen toksinler içeriyor” diyen Trasande, bu unsurların hormonal bozukluklardan kansere kadar uzanan sıhhat meselelerine yol açabileceğini vurguladı.
Kansere ve Kısırlığa Neden Olabiliyor
Termal fişler, ısıya hassas mürekkeplerle baskı yapılan özel bir kâğıt çeşidi. Lakin düşük maliyetli olmaları, sıhhat açısından büyük bir riski beraberinde getiriyor. Bilhassa bisfenol-A (BPA) ve yerine kullanılan bisfenol-S (BPS) üzere hususlar, endokrin sistemi etkileyerek kalp-damar hastalıkları, kısırlık ve birtakım kanser tipleri ile ilişkilendiriliyor.
Avrupa Birliği, BPS’nin besin ambalajlarında kullanımını yasaklamış durumda. ABD’nin Kaliforniya eyaleti ise bu kimyasalı üreme sıhhati açısından tehlikeli olarak sınıflandırıyor. 2024 yılında Etraf Sıhhati Merkezi tarafından yapılan bir çalışmada, zincir mağazalardan toplanan 32 fiş tahlil edildi ve sırf 10 saniyelik temasla yasal sıhhat uyarısı hududunu aşan seviyede kimyasal geçişi saptandı.
Plastik Kaplama Mikroplastiklere Dönüşüyor
T24’ün derlediği habere nazaran, termal fişlerin riskleri sırf kimyasallarla hudutlu değil. Üzerlerindeki plastik kaplama, vakitle parçalanarak mikro ve nano plastiklere dönüşüyor. Bu parçacıklar; beyin, damarlar ve sindirim sistemi başta olmak üzere birçok dokuda tespit edildi. Uzmanlar, bu hususların uzun vadede kronik iltihap, kalp rahatsızlıkları, doğurganlık sorunları ve kansere yol açabileceği ihtarında bulunuyor.
Uzmanlardan Dijital Fiş Çağrısı
Prof. Dr. Trasande, dijital fiş uygulamalarına geçişin ferdî seviyede kıymetli bir tedbir olabileceğini belirtiyor. E-fiş, SMS ya da e-posta yoluyla fiş almak, bu cins kimyasallara maruziyeti önemli oranda azaltabiliyor. Fakat kalıcı tahlilin, plastik üretiminin global ölçekte sonlandırılması ile mümkün olacağını vurgulayan uzman, bu mevzuda kararlı adımlar atılması gerektiğini tabir etti.
BM Plastik Muahedesi Yolda
Birleşmiş Milletler Etraf Programı’nın datalarına nazaran, mevcut süratle devam edilirse global plastik üretiminin 2060 yılına kadar üç katına çıkması bekleniyor. Bu öngörü doğrultusunda, Birleşmiş Milletler’in global plastik muahedesi için yine müzakere masasına oturması gündemde.
