By Bayanlarda son görülen adet döngüsü menopoz olarak tanımlanıyor. Bir yıl boyunca adet görmeyen bayanlar artık menopoz sonrası devir, yani postmenopozal periyotta oluyor. Ülkemizde bayanlar ortalama 48-49 yaşında son kere adet görüyor ve menopoz sonrası döneme giriyor. Acıbadem Fulya Hastanesi Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Selcen Bahadır, menopozun bazı toplumlarda ve ülkemizde kadınlığın bitmesi olarak algılandığını belirterek, “Aslında bu devir yalnızca artık hamile kalamayacağınızın bir göstergesidir. Yani, biten tek şey doğurganlık olup, hayatın yeni bir sayfası açılmıştır” diyor. Fakat, toplumda menopozla ilgili yanlışsız sanılan birtakım yanılgılı bilgiler kadınları “Artık yaşlandım” kanısıyla baş başa bırakabiliyor. Bayanlar, menopozun fizyolojik hormon değişiklikleri karşısında kendilerini çaresiz hissedip, birçok semptomla yaşamak zorunda olduklarını düşünüyorlar. Şu an için şimdiki olmayan bilgilerle, hormon yerine koyma tedavisi almaktan korkup, uzun devir kronik hastalıklara yatkın hale geliyorlar. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Selcen Bahadır, menopoz sonrasıyla ilgili yanlışsız sanılan 12 kusurlu bilgiyi anlattı; değerli teklifler ve ikazlarda bulundu!
Menopoza girdiğim için yaşlandım ve kadınlığım bitti. YANLIŞ!
DOĞRUSU: Menopoz kadının ömür döngüsünde ergenliğe girmek ve adetlerin başlaması üzere doğal bir olay. “Menopozu bir yaşlanma süreci olarak görmekten çok bir ömür evresi olarak görmeyi tercih etmenizi öneririm” diyen Dr. Selcen Bahadır, sözlerine şöyle devam ediyor: “Yaş almak da doğal fizyolojik bir süreç olup, nasıl yaşadığımız yahut yaşamaya devam ettiğimizle direkt bağlıdır. Münasebetiyle, menopoz tek başına yaşlanmanın ölçütü değildir. Menopoz sonrası periyot ise doğurganlığın bittiği, yani hamile kalamayacağınız bir devirdir. Öte yandan bayan kimliği ise son nefese kadar devam eder.”
Menopoz yalnızca 50’li yaşlardaki bayanlarda başlar. YANLIŞ!
DOĞRUSU: Her ne kadar dünyada ortalama menopoz yaşı 50-51 ve ülkemizde 48-49 olsa da menopoz kimi bayanlarda 45 yaşından evvel, hatta kimi bayanlarda 40 yaşından evvel başlayabiliyor. Erken yaşlarda başlayan menopoz ilerleyen yıllarda kalp ve damar hastalığı, osteoporoz ile demans üzere kronik hastalıklarla daha fazla bağlantılı olabiliyor. Bu nedenle erken yaşta menopoz süreci yaşayan bayanların tedavilerini aksatmamaları büyük bir ehemmiyet taşıyor.
Annem 50 yaşından sonra menopoza girmiş, ben de o yaşta girerim. YANLIŞ!
DOĞRUSU: Menopozal semptomlar (menopoz yaşı) genetik özellikler taşıyor ve kabaca annemize misal yaşta bu periyoda giriyoruz. Ancak bu kesin bir kural değildir! Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Selcen Bahadır, “Yaşam şartları, gerilim, sigara, alkol kullanımı, otoimmun hastalıklar ve geçirilmiş birtakım cerrahiler, menopozla daha erken tanışılmasına neden olabilmektedir” diyor.
Menopoz her bayan için birebirdir. YANLIŞ!
DOĞRUSU: Yeryüzündeki her bayan menopozu, semptomlarını ve bu semptomların ciddiyetini farklı biçimde yaşıyor. Kimi bayanlar çok önemli sıcak basması sorunu yaşarken, kimi bayanlarda ise bu bulguya hiç rastlanmıyor. Yine, vajinada kuruluk, kalp ve damar hastalıkları, demans üzere menopoz ve yaş almanın uzun periyot bulguları da bayandan bayana farklı düzeylerde ciddiyet gösterebiliyor.
Menopoz semptomları vakitle tabiatıyla geçer. YANLIŞ!
DOĞRUSU: Birçok bayan menopozla ilgili şikayetlerin birkaç yıl içerisinde resen geçeceğini düşünüyor. Lakin yaygın inanışın bilakis, bu semptomlar uzun müddet devam edebiliyor ve sizi kronik hastalıklarla baş başa bırakabiliyor. Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Selcen Bahadır, “Sıcak basması ve gece terlemesi genelde menopoz sürecinin erken periyot bulgusu olmakla birlikte, 10 yıla kadar devam eden hastalar gözlenmiştir. Yeniden hormonal değişiklikler süreç içerisinde osteoporoz (kemik erimesi), sarkopeni (kas kaybı), demans, kalp ve damar hastalıklarıyla ilişkilidir. Münasebetiyle, bu periyotta yaşadığınız semptomlar hayat kalitenizi bozuyorsa kesinlikle bir doktora başvurmanızı, hayat kalitenizi artıracak ve sizi kimi kronik hastalıklardan koruyacak tedaviler almanızı öneririm” diyor.
Menopoza girdim kesin kilo alacağım. YANLIŞ!
DOĞRUSU: Östrojen düzeyindeki düşüş bilhassa bel etrafının yağlanmasına yol açabiliyor. Bunun yanında, kilo almak tek başına menopoz ve menopoz sonrası periyotla değil, tıpkı vakitte yaş almakla ilişkili oluyor. Münasebetiyle bu yaş kümesindeki bayanların sağlıklı beslenmeye ve fizikî aktiviteye daha fazla değer vermeleri gerekiyor.
Menopozda kullanılan hormonlar göğüs kanseri yapıyor. YANLIŞ!
DOĞRUSU: Dünyada olduğu üzere ülkemizde de birçok bayan menopoz periyodunda hormon yerine koyma tedavisi ve kanser bağlantısı hakkında çok fazla tasa yaşıyor. Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Selcen Bahadır, yaygın inanışın tersine, menopoz sürecinde şahsa özel şekilde kullanılan hormonların göğüs kanserine yol açmadığına işaret ederek, “Bu bilgi, 2002 yılında yayınlanan ve yanlış yorumlanan bir çalışmanın menopozda hormon tedavisine bomba üzere düşmesiyle bağlantılıdır. Bu yanlış, tüm dünyada, tahminen de 20 yıl, hem tabiplerin hem de bayanların hormon tedavisinden uzak durmalarına neden olmuştur. Lakin yapılan bilimsel ve güncel çalışmalar; şahsa has, uygun yaşta, uygun dozda ve formda kullanılan hormon tedavisinin kanser, bilhassa de göğüs kanseriyle ilişkisinin olmadığını ortaya koymuştur” diyor.
Hormon tedavisi kilo aldırıyor. YANLIŞ!
DOĞRUSU: Yapılan çalışmalarda; menopozal hormon yerine koyma tedavisi alan bayanlar ve almayan bayanlar ortasında kilo açısından bir fark bulunamamış. Yaş almak, hayat şartları, öbür medikal faktörler, fizikî aktivite ve yeme alışkanlıklarımız kilo almakla daha çok bağlı oluyor.
Sıcak basması yaşamak olağandır. YANLIŞ!
DOĞRUSU: Sıcak basması, menopoz öncesi periyotta ve menopozun erken devirlerinde bayanların en sık yaşadıkları, en çok şikayetçi oldukları ve gerçek manada hayat kalitesini etkileyen semptomların başında geliyor. Sıcak basması özellikle kandaki östrojen düzeyinde azalma ve bu azalmanın beyindeki termoregulatuar merkez cevabını etkilemesiyle oluşuyor. Yapılan çalışmalar; sıcak basmasını sık ve ağır yaşayan bayanların ileriki yıllarda kalp damar hastalıkları ile Alzheimer’a (demans) daha fazla yakalandıklarını gösteriyor. Sıcak basması, hayat kalitesini bozan ve kalp damar hastalıkları ile Alzheimer üzere riskleri arttıran bir semptom olarak, dünyadaki tüm menopoz derneklerinin teklifiyle, menopozda hormon yerine koyma tedavisinin en kıymetli endikasyonudur. Kişiye mahsus uygun hormon yerine koyma tedavisiyle bu riskleri minimize etmek mümkün oluyor. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Selcen Bahadır, “Dolayısıyla sıcak basması sıkıntısında kesinlikle doktorun uygun gördüğü tedavinin alınması gerekmektedir” diyor.
Hormon yerine koyma tedavisi almadığım / alamadığım için yapacak öteki hiçbir şeyim yok. YANLIŞ!
DOĞRUSU: Bazı risk faktörlerinde bayanlar hormon yerine koyma tedavisi alamıyor yahut tercih etmiyorlar. Ancak bu durum menopoza karşı yapacak hiçbir şeyin olmadığı manasına gelmiyor. Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Selcen Bahadır, “Bu dönemde sigarayı ve alkolü bırakmak, kafein kullanımını kısıtlamak, sağlıklı beslenmek, kâfi fizikî aktivitede bulunmak, sağlıklı beden kitle indeksinde olmak üzere yaklaşımlar ve besin destekleri ile vitaminlerin kullanımı, kâfi ve kaliteli uyumanızı, kalp ve damar hastalıklarına, kemik ve kas kaybına karşı korunmanızı sağlayabilmektedir” diyor.
Menopoza girdim ve cinsel hayatım bitti. YANLIŞ!
DOĞRUSU: Menopoz sonrası periyotta kimi cinsel sıkıntılar (cinsel istekte azalma, vajinal ıslanmada zorluk ve ağrılı cinsel bağlantı gibi) görülse de cinsel hayat bitmiyor. Hekiminizle bu meseleleri paylaşmanız ve gerekiyorsa hormonal yahut hormon dışı prosedürlerden yararlanmanız kıymet taşıyor. Bilhassa ilerleyen devirlerde östrojen düzeyinin azalmasına bağlı olarak cinsel bağlantı sırasında vajinada önemli ağrı, yanma, hatta kanama üzere problemler gelişebiliyor. Cinsel ilgi sırasında yaşanan bu zorluklar vakitle bayanın cinsellikten kaçınmasına, cinsel isteksizlik yaşamasına ve cinsellikten haz almamasına neden olabiliyor. Dr. Selcen Bahadır, bu şikayetlerin tedaviden büyük ölçüde yarar gören semptomlar olduğunu belirterek, “Semptomlar hafifse, vajinal kayganlaştırıcıların cinsel bağ esnasında ve vajinal nemlendiricilerin cinsel münasebetten bağımsız olarak makul dönemlerle kullanımı, birinci basamak yaklaşımdır. Göğüs kanseri olmayan bayanların uygun formda östrojen içeren vajinal krem, jel yahut tabletlerini kullanmaları en başarılı ve bilimsel tedavidir. Pelvik taban idmanları de bu periyotta ehemmiyet arz etmektedir” bilgisini veriyor.
Artık gebe kalamayacağıma nazaran korunmama gerek yok. YANLIŞ!
DOĞRUSU: Son adet tarihinin üzerinden 12 ay geçtikten sonra gebeliğe karşı korunmanıza gerek kalmıyor. Yani, doğum denetim hapları yahut rahim içi araç (spiral) üzere formülleri artık kullanmayabilirsiniz. Öte yandan, cinsel bağda korunmak yalnızca gebeliğe karşı bir korunma değildir. Bu nedenle kondom kullanımı, cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar açısından, menopoz sonrası periyotta de çok kıymet taşıyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
