By Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, “Büyük Kur Şokları ve Kur Geçişkenliğinde Doğrusal Olmayan Etkiler” başlıklı bir bildiri yayımlayarak, döviz kurundan tüketici fiyatlarına geçişin her periyotta tıpkı etkiyi yaratmadığını ortaya koydu.
Ekonomistler Fethi Öğünç ve Orhun Özel tarafından hazırlanan çalışmada, büyük çaplı kur dalgalanmalarının enflasyona geçiş oranını artırdığı lakin sonraki aylarda bu tesirin süratle azaldığı belirtildi.
KUR ŞOKLARI VE ENFLASYON İLİŞKİSİ
Çalışmada, firmaların fiyatlama davranışlarının kur dalgalanmalarına bağlı olarak değiştiği ve büyük kur şoklarının enflasyon üzerindeki tesirinin daha güçlü olduğu vurgulandı. Raporda şu sözlere yer verildi:
“Döviz kurundan fiyatlara geçişkenlik, firmaların fiyat değiştirme kararlarıyla direkt alakalıdır. Kurun ölçülü dalgalandığı devirlerde fiyat geçişkenliği yüzde 38-40 düzeylerinde olurken, büyük kur şoklarında bu oran daha yüksek seyretmektedir.”
BÜYÜK ŞOKLARDA GEÇİŞKENLİK ARTIYOR
Araştırmaya nazaran, büyük çaplı kur dalgalanmaları enflasyonu olağanın üzerinde artırırken, takip eden süreçte enflasyonun beklenenden daha süratli bir formda düştüğü gözlemleniyor. Bunun nedeni, yüksek şok devirlerinde oluşan fiyat artışlarının vakitle dengelenmesi olarak açıklanıyor.
MODELLERİN GÜCÜ VE ALDATICI ETKİLER
TCMB çalışmasında, enflasyon modelleme süreçlerinde doğrusal olmayan münasebetlerin dikkate alınması gerektiğine dikkat çekildi. Raporda, sadece standart modellerin kullanılması durumunda kur geçişkenliğinin olduğundan daha yüksek ölçülebileceği ve ekonomik tahlillerin aldatıcı sonuçlar verebileceği uyarısı yapıldı.
Bu araştırma, döviz kuru şoklarının enflasyon üzerindeki tesirlerini daha âlâ anlamak için değerli bir data sunarken, Merkez Bankası’nın enflasyon iddiaları ve para siyaseti kararlarına taraf verecek ögelerden biri olarak bedellendiriliyor.
