By Devlet Opera ve Balesi dramaturgu Gülümden Alev Karaman ile Devlet Tiyatroları sanatkarı Şevki Çepa’nın kaleme aldığı “Schubert ile Pijama Partisi” yapıtı dünya prömiyerini yaptı.
CSO Ada Ankara Mavi Salonda çocuklarla buluşan oyun, klasik müziği çocukların dünyasına taşıyan özgün yapısıyla hem eğlenceli hem de öğretici interaktif bir sahne deneyimi sunuyor.
Eserin yönetmeni ve müellifi Şevki Çepa, yapıtın prömiyeri öncesi AA muhabirine yaptığı açıklamada, oyunda 19. yüzyıl bestekarı Franz Schubert’in baştan sona hayat kıssasını anlatmak yerine onun bir çocuğa nasıl yardım edebileceğini eğlenceli bir halde göstermek istediklerini söyledi.
Çepa, klasik müziği mahallî kültürle buluşturdukları bu özel projede çocuklara, yardım istemenin bir zayıflık değil, güç olduğunu anlattıklarını belirtti.
Çocuklara hitap eden sahne oyunlarının, sadece anlatmakla değil yaşatmakla daha tesirli olduğunu vurgulayan Şevki Çepa, bu nedenle anlatı lisanı yerine tecrübeye dayalı, yani interaktif bir yaklaşımı tercih ettiklerini kaydetti.
“Müzikle dolan gücümüzle ritmi kulaklarının içine bırakıyoruz.” diyen Çepa, çocuklara müzikle dinlenmenin, düşünmenin ve gereksinim duyduklarında yardım istemenin ehemmiyetini hatırlatmak istediklerini vurguladı.
“Çocuklara, yardım istemeyi ve talep etmeyi öğrettik karakterimiz üzerinden”
Şevki Çepa, karakterler aracılığıyla çocukların karşılaştıkları sorumlulukları ve vakit zaman yapmak istemedikleri şeyleri nasıl ele alabileceklerini irdelediklerini de belirterek, “Çocuklara, yardım istemeyi ve talep etmeyi öğrettik karakterimiz üzerinden. Zira bazen çocuklar da istemedikleri şeyleri yapmak zorunda kalıyor. Bunun üstesinden gelebilmenin yolu yardım istemekten geçiyor.” dedi.
Klasik müzik Türk kültürüyle harmanlanıyor
Oyunun isminin neden “pijama partisi” olduğuna ait de konuşan Çepa, bu tercihin altında samimi bir atmosfer yaratma isteğinin yattığını belirterek, “Kendi kızım ‘pijama partisi yapmak istiyorum’ dediğinde çok sıcak geldi bana. Bu fikir de oradan çıktı.” diye konuştu.
Oyun boyunca klasik müzik yapıtlarının lokal ögelerle harmanlandığını anlatan Çepa, ‘misafire kolonya tutma’, ‘suyu konuğa altında örtüsü olan tabakla sunma’ üzere kültürel geleneklere de gönderme yapıldığını söyledi. Çepa, bu yaklaşımın, kültürler ortası bağ kurmak açısından değerli olduğunu vurguladı.
Çepa, “Klasik müzik çok bedelli bir sanat kısmı. Yerele yabancılaşmamak da kıymetli. Bize ilişkin olanı neden itelim. Kültürler kaynaşırken, özellikleriyle yoğrulduğunda yeni bir şey çıkıyor. ‘Kolonya ile karşılama’ üzere ayrıntılarla da seyirciye ‘bizden’ bir tecrübe sunuyoruz. Ben de çocukları ve aileleri kolonya tutarak karşılıyorum.” diye konuştu.
“Amacımız, çocuklara müziği duymayı öğretmek”
Eserin muharriri ve oyunda “anne” rolünde oynayan Gülümden Alev Karaman ise “Bu Ne Biçim Mozart”, “Hay Aksi Beethoven”, “Çaykovski’nin Bale Dünyası”, “Vivaldi ile Mevsimler”in akabinde beşinci besteciyi de sahneye müzikli bir oyunla taşıdıklarını söyledi.
Çocukların hayatında aslında klasik müziğin var olduğunu, çizgi sinemalarda duyduklarını, okulun teneffüs zillerinde çaldığını lakin bunun birçok vakit farkında olmadıklarını belirten Karaman, şunları söz etti:
“Çocuk oyunlarını çok önemsiyoruz. Emelimiz, çocuklara müziği duymayı öğretmek. ‘Nasıl dinliyoruz?’ sorusuyla başlıyoruz. Mesela kemanın sesinde ‘Ağaçlardaki kuşları duyuyor musunuz?’ diyoruz. Vivaldi’de bunu yaptık. Çocukları işin içine çekiyoruz, bazen küçük tablolar çiziyoruz, bazen bestekarları tanıtıyoruz. Güya bir arkadaşlarını anlatır üzere ve sahiden merak ediyorlar. ‘Aa bu, bizim okulun zilinde çalan müzik’ diyen çocuklar oluyor. Bu bağ çok değerli.”
“Aileler, çocuklarıyla klasik müzik de dinlesinler ve üzerinde konuşsunlar”
Besteci Schubert’i de ilgi cazip bir formda anlattıklarını belirten Karaman, bestekarın çok bilinen, gösterişli bir hayatı olmadığını lakin çekingenliğini ve içe dönüklüğünü müziğe nasıl taşıdığını çocuklara bir öykü üzerinden gösterdiklerini söyledi.
Karaman, şunları kaydetti:
“Schubert’i ona mektup yazan bir çocuk karakter üzerinden anlattık. Bestekarın müziklerinden yola çıkarak his dünyasını, kendi karamsarlığını müziğe sığınarak nasıl aktardığını da anlatıyoruz. Eğlensinler, öğrensinler, sıkılmasınlar ve unutmasınlar istiyoruz. Dinleyiciyi yetiştirmeye çalışıyoruz ve müziğin onların hayatlarının bir kesimi olmasını amaçlıyoruz. Aileler, çocuklarıyla klasik müzik de dinlesinler ve üzerinde konuşsunlar. Daima birlikte dinlemenin keyfine varalım.”
“Gözlerinde canlandırabilecekleri bir tecrübe yaşıyor çocuklar”
Schubert’i canlandıran Efe Kıncal da besteciyi oynamanın kendisi için özel olduğunu belirterek, “Bestecinin utangaçlığı, içine kapanıklığı lakin bunu kendini müziğiyle tabir edişi bana çok tanıdık geliyor. Ben de o denli bir çocuktum. Bu yüzden rol bana çok yakın.” dedi.
Çalışırken çok eğlendiklerini ve keyifle çalıştıklarını belirten Kıncal, “Klasik müziği bu türlü sahneye taşımak, çocuklara göstermek çok değerli. Zira bu bestekarlar kitaplarda yazılan bilgilerle kalıyor, cümlelerin çocuklara ulaşabilmesi bir oyun kadar başarılı olmuyor. Çocuklar oyun ile gözlerinde canlandırabilecekleri bir tecrübe yaşıyor.” diye konuştu.
“Yaşımız ne olursa olsun, kendimizi söz etmekte zorlandığımız anlar yaşıyoruz”
“Çocuk” rolünü canlandıran Seyit Ali Çelik de kederlerini anlatamayan, sınıfta arkadaşlarıyla bağlantı kurmakta zorluk yaşayan ve Schubert’e bir mektup yazarak ondan yardım isteyen bir çocuğu oynadığını söyledi.
Çelik, şunları anlattı:
“Yaşımız ne olursa olsun, hepimiz utangaç olduğumuz, kendimizi tabir etmekte zorlandığımız anlar yaşıyoruz. Çocuklar da bunu çok düzgün biliyor ve ileride de utanacakları anlar olacak. Fakat bu hisle ne kadar erken tanışırlarsa, onunla baş etmeyi o kadar erken öğrenirler. Bence bu, hayat için bir rehber olabilir. Projelerimizde çocuklara klasik müziği sevdirmeyi amaçlıyoruz. Çocuklar, klasik müziği dinlerlerse ilerde kaliteli müziği daha uygun ayırt edebilir diye düşünüyoruz.”
Bir saat süren aktiflikte oyunculara, viyolonsel, keman ve piyano üçlüsü eşlik etti.
Programa aileleriyle katılan küçük sanatseverler oyunu ilgiyle izledi.
