By
ÇANAKKALE Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Atatürk ve Çanakkale Savaşlarını Araştırma Merkezi (AÇASAM) Müdür Yardımcısı Dr. İsmail Sabah, 27’nci Alay Kumandanı Alay Komutanı Şefik Bey’in çok kritik bir kıymetlendirme ile 57’nci Alay’ın başarısına taban hazırladığını söyledi. Dr. Sabah, “25 Nisan 1915 tarihinde günümüzden 110 yıl evvel Mustafa Kemal Bey komutasındaki 57’nci Alay’a çok kritik vakti kazandırmakla kalmamış, adeta bir mıknatıs üzere karaya çıkan Anzak birliklerini üzerine çekerek 57’nci Alay’ın karşısına olması gerekenden daha az bir kuvvetin çıkmasını sağlayarak o gün elde edilen zaferde kıymetli rol oynamıştır” dedi.
Çanakkale Kara Savaşları’nın 110’uncu yıl dönümü yaklaşırken, savaşa dair yeni ayrıntılar ortaya çıkıyor. 27’nci Alay Komutanı Şefik Bey taarruza ait yaptığı değerlendirmeler, Kara Savaşları’nın kahraman birliği olarak bilinen 57’nci Alay’ın başarılı olmasına ve muharebenin mukadderatına olumlu tesir etti. ÇOMÜ Atatürk ve Çanakkale Savaşlarını Araştırma Merkezi (AÇASAM) Müdür Yardımcısı Dr. İsmail Sabah, bu durumun 57’nci Alay’ın başarısına taban hazırladığını söyledi.
Anzak Kolordusu 25 Nisan 1915 sabahında Arıburnu’na çıktığında 27’nci Piyade Alayı’nın Eceabat Topzeytinlik’te bulunduğunu söyleyen Dr. İsmail Sabah, “27’nci Alay askerleri 24-25 Nisan’a bağlayan gece Kabatepe-Palamutluk Sırtı bölgesinde bir tatbikat gerçekleştirmiş ve askerler ordugaha yani çadırlarına yorgun bir formda dönmüştü. Lakin saat 04.30’da çıkartmanın başlamasıyla ortaya çıkan tüfek ve bomba sesleri Alay Komutanı Şefik Bey’i uyaran birinci ikaz olmuş ve çadırında dinlenmekte olan asker çabucak kaldırılmıştır. Bunun üzerine 27’nci Alay Komutanı Şefik Bey hareket için buyruk beklemişti. Beklediği buyruğun gelmemesi üzerine bağlı bulunduğu 98’inci Tümen’in Kurmay Başkanı Hulusi Bey ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirmiş ve Hulusi Bey’e harekete hazır olduğunu bildirmiştir” sözlerini kullandı.
HIZLI BİR HALDE HAREKETE GEÇTİ
Dr. İsmail Sabah, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Ancak Tümen Kurmay Başkanı Hulusi Bey, Arıburnu’na gerçekleşen çıkarmanın şimdi gerçek mi yoksa aldatma emelli olduğu tereddüdünü yaşadıklarından 27’nci Alay’a beklediği hareket buyruğunu verememiştir. Fırsattan istifade uyanmış olan askere çorbalarını içmesini emreden 27’nci Alay Kumandanı o anları anılarına; ‘Arıburnu’nda derinden derine tüfek sesleri gelmekteydi. Anlıyordum ki asker evlatlarım güç durumdaydı’ kelamlarıyla yansıtmıştı. 27’nci Alay Kumandanı Yarbay Şefik Bey’e beklediği hareket buyruğu saat 05.45’te gelmişti. Zati yürüyüşe hazır bulunan 27’nci Alay askerlerini 5 dakika içerisinde harekete geçiren Şefik Bey, saat 05.50’de Eceabat Topzeytinlik’te bulunan alay karargahından harekete geçmişti. Şefik Bey’in süratli bir halde harekete geçmesi 25 Nisan gününün en değerli kararlarından biri olmuştu. Çamburnu’ndaki Cebel Bataryası’nın dahi gelmesini beklemeden harekete geçen Şefik Bey, Arıburnu’nda karaya çıkan Anzak Kolordusu’na bir an evvel çatmak ve mümkünse geriye atmak niyetindeydi.”
‘ÇOK KRİTİK BİR DEĞERLENDİRMEDE BULUNDU’
Arıburnu’na gerçek harekete geçen 27’nci Alay’ın saat 07.00 civarında Kavaktepe’ye ulaştığını söyleyen Dr. Sabah, “Buraya gelen Şefik Bey yanına tabur kumandanlarını da alarak bir keşif müşahedesi yapmıştır. Bu müşahede esnasında karaya çıkan Anzak birliklerinin sağ yanlarının Kanlısırt’a dayandığını görmüştür. Şefik Bey tam 110 yıl evvel burada saat 07.00 sularında 25 Nisan gününün en kritik ve muharebenin de seyrini tesir edecek çok kritik bir değerlendirmede bulunmuştur. Şefik Bey, buradan taarruza geçmenin düşmana bir an evvel çatmak için en kısa yol olduğunu, fakat bulundukları Kavaktepe’nin ardımızdaki Kanlısırt’a nazaran daha alçakta kalma sebebiyle taarruz etmeleri halinde mahkum bir pozisyonda kalacaklarını değerlendirmiştir. Tıpkı vakitte buradan taarruza geçilmesi halinde, sol taraftaki Ege Denizi’nde bulunan düşman filosu tarafından bombardımana tutulacağını düşünmüştür” dedi.
‘DÜŞMANA MERKEZDEN SALDIRMAYA KARAR VERDİ’
Şefik Bey’i bu noktadan taarruz etmekten vazgeçiren asıl sebep hakkında da bilgi veren Dr. Sabah, “27’nci Alay’ın buradan taarruza geçmesi halinde Anzak Birlikleri, Kanlısırt’ta bulunduracakları kâfi bir kuvvetle 27’nci Alayı tutacak ve kalan kuvvetleriyle bölgenin hakim ve kritik arazi kısmı olan Conkbayırı ve Kocaçimen’e hakikat ilerleyeceklerdi ve burayı ele geçirdikten sonra 27’nci Alayı kuşatma ihtimaliydi. Yani Şefik Bey buradan taarruza geçmesi halinde Anzak Kolordusu’nu kendi eliyle hakim arazi modülüne yanlışsız itmiş olacaktı. Şefik Bey yapmış olduğu bu kritik kıymetlendirme sonucunda buradan taarruz etme fikrinden vazgeçmiş ve düşmana merkezden saldırmak için daha kuzeye yanlışsız yürüyüşüne devam etmiştir. 19’uncu Tümen Kumandanı Mustafa Kemal Bey’in ismiyle anılacak olan Kemalyeri’ne geldiğinde ve saat 08.30 olduğunda 27’nci Alay’ın taarruzu başlamış böylelikle Conkbayırı ve ondan ayrılarak güneye yanlışsız inen Topçularsırtı üzerine, yani 3’üncü Sırt dediğimiz noktalar üzerine Anzak Kolordusu’nun yerleşmesini engellemiştir” tabirlerini kullandı.
‘MUHAREBELERİN SEYRİNİ DEĞİŞTİRDİ’
Aldığı kararlarla Şefik Bey’in vakit kazandırdığını da tabir eden Dr. Sabah, “27’nci Alay’ın bu hareketi karaya çıkan Anzak birliklerinin üzerlerine gerçek çekilmesine neden olmuş ve böylelikle inisiyatif kullanarak 57’nci Alay’la birlikte Conkbayırı’na hakikat yetişmek üzere olan Mustafa Kemal Bey’e de çok değerli vakti kazandırmıştır. Yani 25 Nisan 1915 tarihinde günümüzden 110 yıl evvel Mustafa Kemal Bey komutasındaki 57’nci Alay’a çok kritik vakti kazandırmakla kalmamış adeta bir mıknatıs üzere karaya çıkan Anzak birliklerini üzerine çekerek 57’nci Alay’ın karşısına olması gerekenden daha az bir kuvvetin çıkmasını sağlayarak o gün elde edilen zaferde kıymetli bir rol oynamıştır. Özetle 19. Tümen Kumandanı Mustafa Kemal Bey ve 27. Alay Komutanı Şefik Bey’in kritik değerlendirmeleri ve ona nazaran hareket etmeleri Çanakkale muharebelerinin seyrini değiştirmiştir” diye konuştu.
