By Akademisyenler, Türkiye’de yerli imkanlarla üretilebildiği için maliyeti düşen, sarsıntıda can ve mal kaybının önüne geçen sismik izolatörlerin ülke genelindeki kullanımının yaygınlaştırılması davetinde bulunuyor.
Dünyada son 20 yıldır yaygınlaşan, Türkiye’de Kahramanmaraş merkezli zelzelelerin akabinde değeri daha da gündeme gelen sismik izolatörler, binayı iki modüle ayırarak zelzelenin dinamik yüklerinin üst yapıya daha az iletilmesini sağlıyor.
Bursa Teknik Üniversitesi (BTÜ) Sarsıntı Mühendisliği Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Beyhan Bayhan, AA muhabirine, bu sistemin yaygınlaştırılmasının Türkiye için yararlı olacağını söyledi.
Daha evvelce sismik izolatörlerin yurt dışından gelmesi ve testlerinin de yurt dışında yapılması sebebiyle daha masraflı olduğunu belirten Beyhan, “Şu anda bu izolatörler Türkiye’de yerli ve ulusal olarak üretiliyor. Testleri de tekrar yerli olarak yapılabiliyor. O yüzden bunların maliyeti de ucuzlamışken bilhassa de çabucak kullanım muhtaçlığı olan, sarsıntıdan sonra kesintisiz formda kullanım muhtaçlığı olan binalarda neden kullanılmıyor?” diye konuştu.
Bayhan, “Bu sistemin maliyeti, inşaat maliyetinin şayet inşaat büyükse kapasite olarak yüzde 5-6 üzere yahut daha ferdi bir konut blokuysa yüzde 10 civarındayken neden bu yapılmasın? Bence ülke olarak biz bu güce sahibiz. Biz de açıkçası bu farkındalığı, şuuru oluşturmaya çalışıyoruz.” sözünü kullandı.
Özellikle okullar, yurt binaları, toksik patlayıcı özelliği olan depolar, cezaevleri, kışlalar, polis merkezleri, afet idaresi merkezleri ve kamu binalarının sismik izolatörle inşa edilmesi gerektiğini söz eden Bayhan, mümkün bir afet sonrasında da bu alanların barınma yeri olarak kullanılabileceğini vurguladı.
Bayhan, ülkede 100 yatak ve üzeri hastane inşaatlarında bu sistemin kullanıldığını, Türkiye’nin sismik izolasyon konusunda birinci 5 ülkeden biri olduğunu belirterek, “Kahramanmaraş’ta, Hatay’da, Malatya’da, Battalgazi’de bütün kent aslında elektrik kaybetmişken, bu hastaneler faal bir formda çalışıyordu. 7 büyüklüğünün üzerinde iki büyük zelzelesi atlatan binalarda bu izolatörler kullanıldı. Bu sistem muvaffakiyetle testten geçmiş oldu aslında.” diye konuştu.
“Dünyadaki en büyük sismik izolatörlü 10 yapının 9’u Türkiye’de”
Eskişehir Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gökhan Özdemir de zelzeleler nedeniyle ülkenin iktisadının ziyan gördüğünü anlattı.
Özdemir, sarsıntılarda hasar alan binalarda güçlendirme maliyetinin yüksek olduğunu belirten Özdemir, temelden yüzde 10’luk bir farkla sismik izolatör kullanımının her türlü avantajlı olduğunu vurguladı.
Deprem açısından Türkiye’nin en çok Japonya ile kıyaslandığını aktaran Özdemir, şöyle konuştu:
“Japonya’da 10 binin üzerinde sismik izolasyon uygulanan yapı var. Konut binaları, köprüler, hastaneler yani çok çeşitli tip yapılarda bu iş kullanılıyor. Türkiye’de ise son 20 yıllık dönemde toplamda 350 üzere bir sayıya erişmiş durumdayız. Yani nereden nereye gideceğimiz noktasında çok önemli bir ipucu var burada. Er ya da geç biz de oraya gideceğiz lakin ülke olarak bunu ne kadar süratli yapacağımız biraz da bu türlü karar vericilerin üzerine düşen bir misyon olarak karşımıza çıkıyor. Türkiye’de Kahramanmaraş sarsıntılarına kadar konut projesi olarak inşa edilen ve sismik izolasyon kullanılan yapı sayısı yalnızca ve yalnızca ikiydi.”
Özdemir, Türkiye’nin sismik izolatörlü yapı inşasında dünya rekorları kıran bir ülke olduğunu vurgulayarak, “Dünyadaki en büyük sismik izolatörlü yapıların birinci 10’daki listede 9 tane Türkiye’den yapı var. Birinci de dahil olmak üzere bizde. Çam ve Sakura Şehir Hastanesi dünyanın en büyük sismik izolatörlü binası. Bunu niçin söylüyorum? Biz çok uzman bir devlet haline geldik artık. Yerli olarak üretiyoruz ve yetmiyor bunları dünya rekorları kırarak yapıyoruz. Bunlar çok değerli işler.”
Gökhan Özdemir, Kahramanmaraş sarsıntılarından sonra sismik izolatörlü hastanelerin bölgede gösterdiği üstün performans nedeniyle vatandaşların da bu bahiste daha talepkar olduğunu kelamlarına ekledi.
