By VakıfBank Kültür Yayınları (VBKY), “Türk Tarihinin Dağları, Gölleri ve Nehirleri” adlı kitabı okurlarıyla buluşturuyor. Okan Yeşilot’un editörlüğünde hazırlanan bu çalışma, Türk dünyasının tarihî coğrafyasına odaklanarak, Türklerin kültür ve medeniyetinin şekillenmesinde değerli bir rol oynayan doğal ögeleri inceliyor. Kitap, Ötüken’den Tuna Irmağı’na kadar uzanan geniş bir coğrafyada yer alan dağlar, göller ve ırmakları uzmanların kaleminden ayrıntılı bir biçimde ele alıyor.
VBKY’nin tarih kitaplığı, “Türk Tarihinin Dağları, Gölleri ve Nehirleri” kitabıyla genişlemeye devam ediyor. Türk halklarının göç yollarını belirleyen ögeler, birebir vakitte toplumsal örgütlenme, yerleşim tertibi ve ziraî faaliyetler üzere alanlarda da değerli rol oynamıştır. Türk tarihindeki dağlar, doğal birer hudut oluşturarak hem savunma stratejilerini etkilemiş hem de belli bölgelerin kültürel kimliğini şekillendirmiştir. Irmaklar, Türk toplumları için yalnızca su kaynağı olmakla kalmamış, ticaret, ulaşım ve hudut belirleme açısından da stratejik kıymet taşımıştır. Göller ise yerleşim alanlarının seçiminde ve ekonomik faaliyetlerde değerli rol oynamıştır. Türkler; Sibirya, Mançurya, Moğolistan, Kuzey Çin, Gansu, Doğu Türkistan, Tibet, Kuzey Hindistan, Afganistan, Batı Türkistan, Kafkasya, İran, Anadolu, Balkanlar, Karadeniz’in kuzeyi, Doğu Avrupa, Arabistan Yarımadası ve Kuzey Afrika üzere birçok coğrafyada devletler kurdu. Birebir vakitte da bu bölgelerdeki medeniyetlere katkı sağladı. Bu geniş coğrafyanın sonları içerisinde yer alan dağlar, göller ve ırmaklar üzere doğal ögeler, sadece fizikî coğrafyanın belirleyici özellikleri olmakla kalmamış, birebir vakitte Türklerin siyasi, askerî, ekonomik ve kültürel yönelimlerini de derinden etkilemiştir.
Bu kitapta Türk Dünyasının kültür ve medeniyetinin şekillenmesinde rol oynayan Türk Dünyasının tarihî coğrafyası ele alınmış, devamında ise Orhun Irmağı ve Ötüken, Sarı Irmak, Selenge Irmağı, Baykal Gölü, İlah Dağları, Isık Göl, Altay Dağları, Talas Irmağı, Yenisey Irmağı, İrtiş Irmağı, Tobol Irmağı, Aral Gölü, Sır Derya, Ceyhun Irmağı, İdil Irmağı, Hayber Geçidi ve Hindukuş Dağları, Zayenderud Irmağı, Kafkas Dağları, Hazar Denizi, Aras Irmağı, Derbent, Kuban, Nil Irmağı, Meriç Irmağı, Tuna Irmağı ve Sakarya Irmağı alanının uzmanları tarafından kaleme alınmıştır.
Kitaptan:
“Binlerce yıllık Türk tarihini çok geniş alanlarda inceleme imkânımız bulunmaktadır. Kuzey Kore’den Macaristan ovalarına kadar uzanan coğrafik jenerasyon üzerinde Türk kökenli halkların bıraktıkları izlere rastlarız. Bu çok uzun jenerasyonda dikkat edilirse, ırmakların bir öteki söz ile su uzunluklarının değerli olduğunu görüyoruz. Bu açıdan bozkırlardaki Türk hayatı su uzunluklarında oluşmuş ve yükselmiştir tabiri yanlış olmaz. Gerçek manada en doğuda Kerulen, en batıda Tuna ırmakları Türklerin kültürel sonları olarak kabul edilebilir. Bu ortada doğudan batıya sayısız su kaynağını da yeri geldiğince lisana getirmek gerekir: Sır Derya, Yenisey, İrtiş, İdil (Volga), Don, Dnyeper, Dnyester, Prut, Sakarya, Fırat, Dicle, Aras, Çoruh, Kızılırmak, Seyhan ve Ceyhan üzere. Her birinin kıyılarında Türk kökenli bir topluluğun yükseldiğini görürüz. Hasebiyle Avrasya Türk tarihi bir manada “su uzunlukları medeniyeti” olarak tanımlanabilir. Bunların içinde Türk tarih ve kültürüne damga vurmuş ırmaklardan birisi de Orhun Irmağı’dır. Orhun Irmağı, yakınında bulunan Türk tarihinin eşsiz anıtları Kül Tegin ve Bilge Kağan yazıtları hasebiyle 1890’larda ünlenmiş; bilhassa ülkemizde duygusal olarak yaygın bir kullanıma kavuşmuştur. Yazıtlarda geçen Ötüken bölge ismi ile birlikte anılmaya başlayan Orhun Irmağı havalisinin tamamı Ötüken’i temsil etmez. Ötüken daha geniş bir bölgenin ismidir.”
Yazar Hakkında;
Giresun’un Piraziz ilçesinde doğdu. İlkokulu Gökçeali’de, ortaokul ve liseyi Samsun Ladik Akpınar Öğretmen Lisesi’nde bitirdi. 1988 yılında kazandığı Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Tarih Öğretmenliği Kısmından 1992 yılında mezun oldu. Yüksek lisansını Prof. Dr. Nesrin Sarıahmetoğlu danışmanlığında “Hacı Zeynelabidin Tagiyev’in Hayatı ve Faaliyetleri” isimli teziyle yaptı. Doktorasını Prof. Dr. Abdülkadir Donuk danışmanlığında “Hasan Melikzade Zerdabi’nin Hayatı ve Faaliyetleri” isimli teziyle tamamladı. 1995-96 yıllarında Azerbaycan Bakü Devlet Üniversitesi’nde konuk öğretim elemanı olarak bulundu. 1997-98 yıllarında Memleketler arası Türk-Kazak Hoca Ahmet Yesevi Üniversitesi’nde öğretim görevliliği yaptı. 2008 yılında Marmara Üniversitesi’nde doçent unvanı aldı, 2014 yılında da tıpkı üniversitede profesörlüğe atandı. Hâlen Marmara Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Kısmı Kafkasya Tarihi Anabilim Kolunda öğretim üyesi ve Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü müdürü olarak görev yapmaktadır. Yayımlanmış kitaplarından kimileri şunlardır: Şah’ın Ülkesinde (2014), Hacı Zeynelabidin Tagiyev (2015), Ateş Çemberinde Azerbaycan (2022)
KÜNYE
Yayınevi: VBKY
Kategori: Tarih
Kitabın ismi: Türk Tarihinin Dağları, Gölleri ve Nehirleri
Editör: Okan Yeşilot
Son Okuma: Ali Kılıç
Proje Editörü: Ömer Uzunağaç
Sayfa sayısı: 592
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
