By Yıldız Dağları’ndan doğup, 283 kilometre yol katederek Meriç Irmağı ile birleştikten sonra Ege Denizi’ne dökülen Ergene Irmağı, kimyasal ve evsel atıklar nedeniyle yıllardır kirli akıyor.
Edirne’de Uzunköprü Belediyesi, Ergene Irmağı’nın muhakkak noktalarından geçen yıl haziran ayı ve bu yıl şubat aylarında su aldırıp tahlil yaptırdı. Irmakla ilgili hazırlanan çevresel endüstriyel tahlil raporunda, suyun kalitesi geçen yıl haziran ayında kimyasal oksijen muhtaçlığı, azot ve fosfor ölçüsü açısından 2’nci derece olarak belirlendi. Raporda, suyun şubat ayında ise bu pahaların sonun üzerine çıkmasıyla, 3’üncü derece kirli su düzeyine yükseldiği tabir edildi.
“İÇ AÇICI DEĞİL”
NKÜ Çorlu Mühendislik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Hakan Tecer, bilhassa ırmakta yüzey suyuyla ilgili şubat ayına ait kıymetlerin iç açıcı olmadığını belirtti. Tecer, “Şubat ayında yapılan tahlil sonuçlarına baktığımız vakit Ergene Irmağı’nda yüzeysel su kalitesi açısından iç açıcı bir tabloyla karşı karşıya olmadığımızı anlıyoruz. Zira kimyasal oksijen muhtaçlığı üzere kıymetlerde ve toplam azot ve fosfor ölçülerinde yönetmelik hudut kıymetlerinin üzerinde bir bilginin olduğunu gözlemliyoruz. Buna nazaran yönetmeliğin sınıflandırmasına nazaran 3’üncü derecede kirli bir ırmak suyu özelliğini taşıdığını anlıyoruz. Bilhassa şubat ayında yapılan ölçümlerden ki burada kimyasal oksijen muhtaçlığı 127 miligram/metreküp düzeyinde, azot, fosfor tekrar hudut bedellerinin üzerinde bir ölçüm sonucu gösteriyor bize. Yani kış periyodunda daha çok bu türlü azot fosforun fazla olması bizde burada bir ziraî ya da evsel atık sularla kirlenmiş olabileceği riskini gösteriyor” dedi.
“SULAMA KALİTESİNDE OLMADIĞINI GÖRÜYORUZ”
Değerlerde, haziran ayında yaşanan düşüşe dikkat çeken Prof. Dr. Tecer, “Haziran ayında, yaza hakikat bu bedellerde biraz düşüş var. Orada 2’nci sınıf bir su kalitesinin olduğunu görüyoruz. 3’üncü sınıftan akan su biraz daha seyrelmeyle, debinin artmasıyla ya da kirlilik kaynaklarında azalmayla 2’nci sınıfa kadar düşmüş durumda. Fakat yeniden de sulama ve içme suyu direk olarak direkt kullanılabilecek bir su kalitesinde olmadığını görüyoruz” diye konuştu.
“AĞIR METAL KİRLİLİĞİ HUDUT PAHALARIN ALTINDA”
Nehirde ağır metal varlığında, evvelki yıllara nazaran düşüş yaşandığını lisana getiren Prof. Dr. Tecer, “Geçtiğimiz yıllarda ağır metal kirliliğine ait bulgular vardı. Bu iki ölçüm sonucunda da ağır metal kirliliği açısından hudut bedellerinin altında olduğunu görüyoruz. Ancak kimyasal oksijen gereksinimi ve azot ve fosfor prestijiyle 3’üncü sınıf yani kirlenmiş su özelliğinde olduğunu da gözlemliyoruz. Bu ziraî atıklarla kirlenmeyi ya da evsel atık sularla kirlenmeyi işaret ediyor bize. Münasebetiyle bu ırmak üzerindeki yerleşim yerlerinden gelebilecek bu deşarjların daha bir denetim edilmesi ve bu deşarjların önüne geçilmesi gerekiyor. Bir evvelki yıllara nazaran nispeten daha pak akıyor. En azından ikinci sınıf kalitede bir akarsu, yüzeysel su olduğunu görüyoruz. Bu da evet besin kesiminde değil ancak bir arıtma projesinden geçirilerek endüstride ve sulama suyu olarak kullanabilecek nitelikleri kazanmış gözüküyor” dedi.
“SANAYİ VE EVSEL ATIK DEŞARJININ ÖNÜNE GEÇMELİYİZ”
Sanayi ve evsel atıkların ırmağa deşarjının önüne geçilerek, biyolojik ya da mekanik arıtma yapılması gerektiğini söyleyen Prof. Dr. Tecer, “Öncelikle bunların kirletilmemesi gerekiyor. Sanayi atık sularının, evsel atık sularının bilhassa bu sulara deşarjının kesinlikle önüne geçilmesi lazım. Öne geçildikten sonra da arıtma tesisleriyle gerek mekanik gerek biyolojik arıtmayla bu daha fazla kullanılabilir hale gelebilir. Bilhassa sulama gayeli bu akarsularımızı kullanabiliriz, şayet bu derece bir kirlenme olmazsa. Buna dikkat etmemiz gerekiyor. Bu suyu ziraî sulamada direkt kullanamayız. Yani üçüncü sınıf kalitede bir su olduğunu gözlemliyoruz. Bunun arıtılarak, bu kirliğinden mekanik arıtmayla da olsa uzaklaştırarak aşikâr bir kaliteye indirmemiz gerekiyor. Bilhassa kimyasal oksijen gereksinimini giderilmesi, azot ve fosforun azaltılması gerekiyor. Lakin bir arıtma sonrasında kullanılabilir nitelikte olabilir bu sularımız, sulama suyu maksadıyla kullanacaksak” sözlerini kullandı.
SU KALİTE ÖZELLİKLERİ
Su kalite özellikleri şöyle:
1’inci sınıf: Yüksek kaliteli su. İçme suyu olma potansiyeli yüksek olan yüzeysel sulardır. Yüzme üzere beden teması gerektirenler dahil rekreasyonel amaçlar, alabalık ve öteki hayvan üretimi ile çiftlik muhtaçlığı için kullanılabilir niteliktedir.
2’nci sınıf: Az kirlenmiş su. İçme suyu olma potansiyeli olan yüzeysel sulardır. Rekreasyonel amaçlar ve alabalık dışında balık üretimi için kullanılabilir. Mer’i mevzuat ile tespit edilmiş yahut kalite kriterlerini sağlamak kaidesiyle sulama suyu olarak kullanılabilir.
3’üncü sınıf: Kirlenmiş su. Besin, dokumacılık üzere nitelikli su gerektiren tesisler hariç olmak üzere, uygun bir arıtmadan sonra su eserleri yetiştiriciliği için kullanılabilir nitelikte su ve sanayi suyu.
4’üncü sınıf: Çok kirlenmiş su. Sınıf 3 için verilen kalite parametrelerinden daha düşük kalitede olan ve üst kalite sınıfına lakin uygunlaştırılarak ulaşabilecek yüzeysel sulardır.
