By 
Bu yılın başında Beyaz Saray’a geri dönen Donald Trump, bu yeni periyotta 100. günü geride bıraktı. Daha birinci günden bir dizi kararname imzalayarak radikal değişiklikler yapan Trump, sonraki haftalarda da sürat kesmedi. Bir yandan Çin ile ticaret savaşına giren, öbür yandan iklim odaklı siyasetleri rafa kaldıran Trump, bu birinci 100 günde teknoloji dünyası için istikrarları değiştirecek pek çok karara imza attı. Bu kararlardan bazıları Silikon Vadisi için yeni fırsatlar yaratırken, kimileri ise kesimi belirsizliğe sürükledi. Hatırlarsanız teknoloji dünyasının önde gelen isimleri Trump’ın yemin merasiminde yan yana dizilmiş, bu yeni idareyle âlâ geçinme niyetinde olduklarını göstermişlerdi. Hakikaten o denli de oldu. Seçim sürecinde kendisine karşı çalışan Google ve Meta üzere şirketlere karşı rövanşist bir yaklaşım sergilemeyen Donald Trump, tersine Amerikalı şirketleri güçlendirme odaklı bir siyaset izledi. Hatta Trump ile Silikon Vadisi ortasındaki bu yakınlık reaksiyon bile topladı; bilhassa de Trump’ın Elon Musk ile olan yakınlığı. Ne var ki bu yakınlık teknoloji başkanlarına umdukları kadar büyük bir nüfuz sağlamadı. Gerçekten başta Elon Musk’ın Tesla’sı olmak üzere, pek çok teknoloji şirketi bugün Trump’ın öngörülemez kararları yüzünden belgisiz bir gelecekle karşı karşıya.
Çin ile Girilen Ticaret Savaşı, Teknoloji Şirketlerinin Tedarik Zincirini Tehdit Ediyor
Bu belirsizliğin en büyük müsebbibi, Trump devrinde artık tam manasıyla başlamış olan ticaret savaşı. Bu savaşta gümrük vergisi tarifelerini en önemli silahı olarak kullanan Trump, birinci başta tüm dünyaya çevirdiği bu silahı, şu anda özel olarak Çin’e doğrultmuş durumda. O denli ki Çin’den ABD’ye giden eserlere uygulanan gümrük vergisi yüzde 145’e kadar çıktı. Donald Trump’ın hem Çin’i ekonomik olarak zayıflatmak hem de üretimi ABD’ye geri taşımak için attığı bu adım, en çok da teknoloji şirketlerini zora soktu. Zira Apple, Nvidia, Google üzere şirketlerin tedarik zincirinde Çin kritik bir rol oynuyor. Başta yarı iletkenler olmak üzere, bu şirketler için elzem olan pek çok materyal Çin’den geliyor. Ayrıyeten üretimin kıymetli bir kısmı de Çin’de yapılıyor. Bu yüzden Trump’ın bu tarifeleri teknoloji dünyasında kaygıya sebep oldu. Bu kaygı piyasalara da yansıyınca, Trump’ın geri adım atmaktan öbür devası kalmadı. Hakikaten akıllı telefon, laptop, ekran kartı gibi teknolojik eserlerin bu tarifelerden muaf tutulacağı açıklandı. Geçtiğimiz günlerde alınan bu karar teknoloji şirketlerini bir nebze rahatlattı rahatlatmasına ancak bu muafiyet kalıcı olmayacak üzere görünüyor. Çünkü Trump idaresinin şu sıralar teknoloji bölümüne özel bir düzenleme hazırladığı ve yüzde 145 olmasa da bu eserlere de bir tarife uygulanacağı konuşuluyor. Zati sorun da bu “konuşuluyor” kısmından çıkıyor. Trump’ın kararları gün çok değişebildiği için teknoloji dünyası geleceğe dair plan yapmakta zorlanıyor. Bu belirsizliğin en net göstergelerinden biri bu hafta karşımıza çıktı. ABD’de faaliyet gösteren araba üreticileri, her an düşebilecek ya da büsbütün ortadan kalkabilecek tarifelerden ziyan görmemek için ABD’ye araç sokmayı bıraktı. Bu da binlerce aracın ABD limanlarında bekletildiği tuhaf bir tablo ortaya çıkardı. Araba dünyasında ortaya çıkan bu tablo, Trump’ın yarattığı belirsizliğin adeta vesikası oldu.
Trump’ın İkinci Periyodu Tesla’ya Uygun Gelmedi
Elon Musk’ın Donald Trump hükûmetinde etkin bir rol üstlenmesi Musk’a pek çok değerli kapıyı açtı açmasına lakin tıpkı vakitte Musk’ı ve şirketlerini maksat tahtasına koydu. Musk’ın yalnızca ABD’de değil Avrupa’da da toksik bir figür olarak görülmeye başlanması, bilhassa Tesla’ya büyük ziyan verdi. Tesla almak isteyenlerin sayısı giderek azalırken, Tesla araçlarını satılığa çıkaranların sayısında da kayda bedel bir artış yaşandı. Ortaya çıkan bu tablo, şirketin paylarını süratle aşağı çekmeye devam ediyor. Diğer yandan Musk, ABD’nin teknoloji dalındaki stratejilerine istikamet verme konusunda da umduğu ayrıcalığı bulamadı. Elektrikli arabalara yönelik teşvikleri kesip, karbon yakıtlı araçlara yönelik kısıtlamaları kaldıran Trump, bu atılımıyla direkt Musk’a ziyan verecek bir adım atmış oldu. Öteki yandan Trump, yapay zeka konusunda da OpenAI ve Oracle‘ı yanına alarak direkt Musk’ın rakipleriyle iş tuttu.
ABD’nin İçine Kapanması, Bilhassa Avrupa’da Teknoloji Şirketlerinin Önünü Açtı
Trump’ın birinci 100 günü daha çok Çin ve İran ile yaşadığı tansiyonlar üzerinden şekillenmiş olsa da aslında kendisi Avrupa’yla da ortasına uzaklık koydu. ABD’nin eski kıtayla olan bağı Trump periyodunda epey zayıflarken, Avrupa Birliği de kendi içinde tahliller aramak zorunda kaldı. Bu da özellikle Avrupalı teknoloji şirketleri için kıymetli fırsatlar yarattı. Uydu teknolojileri, yapay zeka ve savunma sanayii üzere alanlarda faaliyet gösteren Avrupalı şirketler, son devirde çok daha fazla yatırım almaya başladı.
Diğer yandan Trump’ın başa gelmesi, Amerika’nın esaslı araba üreticilerine de yaradı. Karbon yakıtlı araçlara yönelik kısıtlamaların neredeyse büsbütün ortadan kalkması GM, Ford, Chrysler üzere şirketlerin yükselişe geçmesini sağladı.
