By TÜRK Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) eğitimli köpekleri, Bursa’daki Askeri Veteriner Okulu ve Eğitim Merkezi Komutanlığı Köpek Üretim ve Eğitim Tabur Komutanlığı’nda yetiştiriliyor. 8 farklı branşta eğitilen köpekler, yurt içi ve hudut ötesi operasyonlarda aktif rol oynuyor. 3 aylıkken başlayan ve 2 yıl süren eğitimleri tamamlanan köpekler, timleriyle birlikte başta komando birlikleri olmak üzere TSK’nın çeşitli birliklerine sevk ediliyor.
Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesinde, Askeri Veteriner Okulu ve Eğitim Merkez Komutanlığı’nda vazife yapan Köpek Üretim ve Eğitim Tabur Komutanlığı’nda, nitelikli eğitilmiş askeri köpek gereksinimini karşılamak için, 1963 yılından bu yana köpek üretim ve eğitimi yapılıyor. Gemlik’teki merkezde üretilen ve yetiştirilen zerdava, akbaş, Kangal, Kars çobanı, Aksaray malaklısı ve Türk tazısının ortalarında olduğu 6’sı yerli, 12 farklı ırktan köpek, 8 branşta şiddetli eğitim alıyor. Köpeklerin 3 aylıkken başlayan eğitim süreci ortalama 2 yıl sürüyor. ‘Bomba arama’, ‘mayın arama’, ‘narkotik unsur arama’, ‘devriye’, ‘iz takip’, ‘keşif’, ‘arama’ ve ‘ceset arama’ branşlarında eğitilen köpeklerin hangi eğitimi alacağına ise bir heyet tarafından karar veriliyor.
MİZAÇLARI VE İLGİ ALANLARI BRANŞ SEÇİMİNDE TESİRLİ OLUYOR
Irk, cinsiyet, mizaç, yürek, ilgi alanı üzere genel konularda pek çok kritere nazaran bedellendirilen köpeklerin, hangi branşta eğitileceğinde karakteristik özellikleri tesirli oluyor. ‘Bomba’ ve ‘narkotik husus arama’ için meraklı, araştırmacı ve oyuncaklarla oynamayı seven, ‘devriye’ ve ‘keşif’ için saldırganlık ve müdafaa içgüdüsüne sahip, ‘iz takip’ ve ‘mayın arama’ köpekleri için araştırma ve odaklanma duyusu yüksek, sakin mizaçlı köpekler tercih edilirken, ‘arama’ için yükseklik korkusu ve öteki hayvanlar ile insanlara agresyonu bulunmayan, maksada odaklanma içgüdüsü yüksek, atletik yapıdaki köpekler seçiliyor.
TÜRK ÇOBAN VE AKBAŞ, GÜÇLÜ MUHAFAZA İÇ GÜDÜSÜYLE ÖNE ÇIKIYOR
12 farklı ırktan köpeğin bulunduğu Köpek Üretim ve Eğitim Tabur Komutanlığı’nda, askeri vazifelere yönelik olarak ise 3’ü yabancı, 2’si yerli olmak üzere 5 farklı ırkın üretim ve eğitimine yük veriliyor. Belçika malinois, Alman çoban ve Labrador ırkı köpekler, bilhassa koku temelli branşlar olan ‘mayın arama’, ‘bomba arama’, ‘narkotik unsur arama’ üzere misyonlarda tercih edilirken, yerli ırklar Türk çoban ve akbaş ırkı köpekler ise güçlü müdafaa içgüdüleri sayesinde, cephanelik ve hudut sınırlarında devriye köpeği olarak görevlendiriliyor.
DÜNYA STANDARTLARINDA KÖPEK DOĞUMHANESİ
Mehmetçiğin alandaki en büyük yardımcısı olan askeri köpeklerin yalnızca eğitimine değil, üretimine de özel değer veriliyor. TSK’nın muhtaçlığı doğrultusunda, en uygun ırk özelliklerini gösteren damızlık köpekler, bilimsel datalar ışığında, uygun halde çiftleştirilerek, üstün özelliklere sahip yavruların üretimi yapılıyor. Taburda bulunan Köpek Doğumhanesi, alttan ısıtma sistemi, klima ile iklimlendirmesi, ısı geri kazanımlı havalandırması ve köpeklere özel bakım ve sıhhat yapı ve ekipmanlarıyla dünya standartlarında hizmet veriyor.
ANNELER VE YAVRULARI 24 SAAT KAMERAYLA İZLENİYOR
Doğumu yaklaşan köpekler, 24 saat aslına dayalı olarak kameralarla gözlenecekleri doğumhaneye alındıktan sonra, uygun kaidelerde doğum yapmaları sağlanarak hem anne köpeklerin hem de yavruların sıhhat durumları yakından takip ediliyor. 2 ay boyunca doğumhanede anneleri ile birlikte kalan yavruların özel bakımları Askeri Veteriner Doktorlar tarafından titizlikle yapılırken, yükleri da muhakkak dönemlerle takip ediliyor. Muhtaçlık duyulması halinde de anne sütünün yanı sıra özel olarak hazırlanan süt tozları ile yavru köpeklerin beslenme takviyesi sağlanıyor.
Erken doğum yahut sezaryen sonucu özel bakım ihtiyacı olan yavrular yenidoğan kuvözüne alınırken, doğum sonrası birinci 3 aylık süreçte anne ve yavruların tartı takipleri, aşılama ve iç-dış antiparaziter uygulamaları ile süt tozu ve bağışıklık destekleyici uygulamalar üzere esirgeyici hekimlik uygulamaları da yakından takip ediliyor.
60 GÜNLÜKKEN SOSYALİZASYON EĞİTİMİ BAŞLIYOR
Doğumdan 60 gün sonra annelerinden ayrılan köpekler, özel hazırlanan parkurlarda sosyalizasyon eğitimine tabi tutulup, etraf şartlarına ve insanlara alıştırılıyor. Bu sayede özgüven de kazanan köpekler, 3 aylıkken eğitim alacakları branşlara has testlere alışılmış tutuluyor. Bu sayede köpeklerin fizikî ve karakter özelliklerine uygun branşlarda eğitim alması sağlanıyor.
Henüz yavruyken, karakter özelliklerine nazaran seçilen köpeklere, 3 aylıkken toplumsal hayata alıştırma parkurlarında ortalama 6 ay mühletle eğitim veriliyor. Bu eğitim devrinde yavru köpekler, beşere, buyruk almaya, etraf ve arazi şartlarına alıştırılıyor. Yürek ve kondisyon parkurlarında ise öz inanç oluşturulması, av dürtülerinin ve koku alma duyularının geliştirilmesi, yaradılışında var olan araştırma güdüsünün güçlendirilerek branş eğitimine hazır hale gelmeleri sağlanıyor. ‘Sosyalizasyon’ ve ‘branş’ eğitimleri alan köpeklere, ayrıntılı bir ‘itaat’ eğitimi de veriliyor. Askeri disiplinin temelini oluşturan, 2 ay süren temel ve ileri itaat eğitiminde, komut almayı ve davranışlarını eğiticisinin buyrukları doğrultusunda denetim etmeyi öğrenen köpeklerin kullanımı böylelikle büsbütün eğiticisinin denetimi altına giriyor.
AÇILAN KURSLARDA KULLANICI İŞÇİ İLE EŞLEŞTİRİLİYORLAR
Eğitimleri tamamlanan köpekler, açılan kurslarda kullanıcı işçisiyle eşleştirilip, askeri köpek timi olarak başta komando birlikleri olmak üzere, TSK’nın çeşitli birliklerindeki birinci misyon yerlerine sevk edilmeden evvel, eğiticileriyle, yerde gerçeğe yakın eğitim faaliyeti de gerçekleştiriyor. Her türlü hava, arazi ve muharebe şartlarında vazife yapabilecek üstün nitelikli eğitilmiş köpekler, bu faaliyetlerde, ‘arama’, ‘mayın arama’, ‘bomba arama’ ve ‘keşif’ vazifelerini birebir icra edip, eğitimlerini pekiştiriyor.
‘KEŞİF’ KÖPEKLERİ GÜÇ VE YÜREKLERİYLE ÖNE ÇIKIYOR
‘Mayın arama’ ve ‘bomba arama’ branşlarında kokuyu ayırt etme duyuları yüksek Alman çoban, Labrador ve Belçika malinois ırkı köpekler tercih ediliyor. Güç, yürek ve çeviklikleriyle ön plana çıkan genelde Belçika malinois ve Alman çoban köpeklerinden seçilen ‘keşif’ köpekleri ise yurt içi ve hudut ötesi operasyonlarda aktif rol oynuyor. Son yıllarda Türk Silahlı Kuvvetleri’nin gerçekleştirdiği mağara ve tünel harekatlarında, sahip oldukları yeteneklerle ön plana çıkan ‘keşif’ köpekleri düşman ögelerle temasın kaçınılmaz olduğu operasyonlarda, teröristleri etkisiz hale getirmek için kullanılıyor. ‘Keşif’ köpekleri, ‘Duruma Dayalı Eğitim’de, senaryo gereği, bir mağarada saklanan terörist ya da düşman ögelerini etkisiz hale getirirken, eğiticisinin komuta ve denetiminde girdiği mağarada, saklanan teröristi de yakalıyor.
UKKS İLE OPERASYONLARDA DAHA AKTİF KULLANILIYORLAR
Askeri köpekler için özel olarak üretilen ve TSK envanterine giren Uzaktan Komuta Denetim Sistemi (UKKS) ile de Mehmetçik’in terörle uğraş operasyonlarındaki muvaffakiyetinin artması hedefleniyor. ‘Keşif’, ‘mayın arama’ ve ‘bomba arama’ köpekleri için gözlük ve kask olarak tasarlanan sistem, sinyali sağlayan haberleşme ünitelerinin taşınmasında kullanılan yeleğin de köpeğe giydirilmesi ile tabletle uzaktan denetim edilebiliyor. Mehmetçik, terör ögelerinin bulunduğu mağaraya önden gönderdiği köpekten hem ses hem imaj kaydı alabilirken, birebir vakitte köpeğe komut verebiliyor. UKKS ile risk barındıran ve dışarıdan manzara alınamayan ortamlardan anlık data akışı sağlanabilirken, askeri köpekler operasyonlarda daha faal kullanılabiliyor.
