By
TÜRK dünyasının ortak hukuk mirasını belirlemek, mevcut iş birliklerini güçlendirmek ve geleceğe yönelik türel ıslahatlara yer hazırlamak gayesiyle, TİKA iş birliğiyle düzenlenen ‘Türk Devletleri 1. Hukuk Kongresi’, Yeditepe Üniversitesi’nde gerçekleşti. Kongrede, Türk dünyasının ortak hukuk mirası, hukuk devleti prensibi ve geleceğe taraf veren iş birlikleri başta olmak üzere birçok bahis ele alındı.
Kongreye, Anayasa Mahkemesi Başkanı Kadir Özkaya, Türk Devletleri Teşkilatı Aksakallar Konseyi Başkanı Binali Yıldırım, Anayasa Mahkemesi Üyesi Doç. Dr. Metin Kıratlı, Yeditepe Üniversitesi Kurucu ve Onursal Başkanı Bedrettin Dalan, Türk Devletleri Teşkilatı Genel Sekreter Yardımcısı Ömer Kocaman, Türksoy Genel Sekreter Yardımcısı Sayit Yusuf, İstanbul İkinci Baro Lideri Av. Yasin Şamlı, Yeditepe Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Durman, Prof. Dr. Feridun Yenisey, Prof. Dr. h.c. Yener Ünver, Türk Kültür Araştırma Merkezi Koordinatörü Ecem Elif Ünal, Türk Devletleri Konsolosları, savcılar, akademisyenler ile yerli ve yabancı konuklar katıldı.
ÖZKAYA: ADALET YALNIZCA GAYE DEĞİL, TIPKI VAKİTTE YOLDUR
Kongrede konuşan Anayasa Mahkemesi Başkanı Kadir Özkaya, Türk dünyasının türel geçmişine ve geleceğine yönelik kıymetlendirme yaptı. Kadim Türk töresine dayanan hukuk geleneğinin, bugünkü anayasal sistemlerle güçlü bir bağ içinde olduğunu belirten Özkaya, bu mirasın çağdaş hukukla birleşerek ortak bir gelecek inşasında temel teşkil ettiğini lisana getirdi. Özkaya, “Sözlü gelenekten yazılı hukuk sistemlerine uzanan tarihi deneyimlerimizle çağdaş hukukun kurumları ortasında köprüler kurmak üzere bir sorumluluğumuz var” dedi.
Özkaya, hukuk devleti unsurunun sırf devletin kurallara bağlı olması manasına gelmediğini, bu prensibin tıpkı vakitte temel hakların korunması, yargı bağımsızlığı ve kamu gücünün sonlandırılması açısından da hayati bir prensip olduğunu söz etti.
Özkaya, konuşmasında, ortak hukuk eğitimi vizyonunun paylaşılması, tahkim merkezlerinin kurulması ve siber güvenlik mevzuatında ahenk sağlanması üzere alanlarda yapılacak iş birliklerinin, Türk Devletleri ortasında türel entegrasyonu güçlendireceğini söyledi. Özkaya, “Adalet, yalnızca bir gaye değil; tıpkı vakitte bir yoldur. Bu yolu birlikte yürümek, sırf Türk dünyası için değil, insanlık için de daha adil bir gelecek inşa etmenin teminatıdır” diye konuştu.
TÜRK DÜNYASINDA TÜREL İŞ BİRLİKLERİNE YENİ ADIM
Türk Devletleri Teşkilatı Aksakallar Konseyi Başkanı Binali Yıldırım ise Yeditepe Üniversitesi’nde düzenlenen kongrenin, Türk dünyasını kapsayan bu alandaki birinci milletlerarası hukuk buluşması olmasına dikkat çekerek, aktifliğin hem sembolik hem stratejik ehemmiyet taşıdığını tabir etti.
Yıldırım, “Taşa, toprağa yapılan yatırımların bir ömrü vardır. Örneğin bina yaparsınız; 40–50 sene, bilemediniz 100 yıl masraf. Ancak beşere yapılan yatırım jenerasyondan nesile devam eder. İşte bu yüzden her şeyin başı eğitim, eğitim, eğitim. Yeditepe Üniversitesi de bunu yapıyor. Genç jenerasyonlara yatırım yapıyor. ve bugün de Türk Devletlerini kapsayan bir hukuk kongresine mesken sahipliği yapıyor” dedi.
Yıldırım, konuşmasında hukukun kozmik yapısına dikkat çekerek, adaletin olmadığı bir toplumda hiçbir alanın sürdürülebilir olmayacağını vurgulayarak “Hukuk kozmik bir bedeldir. Benim için, senin için farklı olmaz. Hukukun emeli, bir ülkeyi adaletle yaşatmaktır. Adalet yıkılırsa devlet yıkılır. İktisat, siyaset, kültür; hepsi buna bağlıdır” diye konuştu.
Yıldırım, konuşmasında Yeditepe Üniversitesi’nin parmakla gösterilecek bir üniversite olduğunu belirterek “Yeditepe Üniversitesi, 1996 yılında sayın Bedrettin Dalan başkanımız tarafından kurulmuştur. Vakıf üniversiteleri ortasında Türkiye’de birinci 3 üniversite ortasında yer alıyor. Yaklaşık 30 yıllık bir geçmişi var. 30 yıl bir üniversite için uzun bir müddet değil. Fakat Yeditepe Üniversitesi çok kısa bir müddette büyük başarılara imza atmış. Bu muvaffakiyetler yalnızca yerelde değil, dünya üniversiteleri içerisinde yer alıyor. Hem öğrenci hem de çok varlıklı akademisyen takımıyla parmakla gösterilecek bir üniversitemizdir. Bu türlü bir üniversiteye sahip olmaktan hepimizin gurur duyması lazım” tabirlerini kullandı.
‘ORTAK TÜZEL LİSAN, TÜRK DÜNYASININ ORTAK GELECEĞİNİ ŞEKİLLENDİRECEK’
Yıldırım, Türk devletleri ortasında tüzel uygulamaların uyumlaştırılmasına yönelik son devir adımların ehemmiyetine de dikkat çekti. Yıldırım, geçtiğimiz hafta Antalya’da gerçekleştirilen yüksek yargı tepesine atıf yaparak, türel iştiraklerin artık teoriden uygulamaya geçtiğini şu sözlerle tabir ederek “Bundan bir hafta evvel Antalya’da yüksek yargı liderleri bir ortaya geldi. ‘Antalya Doktrini’ ismiyle ortak bir evrak kabul edildi. Noterler birlik kuruyor, savcılar bir ortaya geliyor, anayasa mahkemeleri liderleri sistemli olarak fikir alışverişinde bulunuyor. Gaye, hukuk uygulamalarındaki farklılıkları birbirine yaklaştırmak. Ortak hukuk lisanı geliştirmek, yalnızca hukuk alanında değil; siyaset, iktisat ve toplumsal hayatın her alanında entegrasyonun temelidir. Yeditepe Üniversitesi’nde düzenlenen Türk Devletleri 1. Hukuk Kongresi ile bugün burada çok kıymetli bir temel atıldı” dedi.
BEDRETTİN DALAN’DAN ADALET VURGUSU
Yeditepe Üniversitesi Kurucu ve Onursal Başkanı Bedrettin Dalan, konuşmasında hukukun sadece devletin değil, tüm kurumların varlık yeri olduğunu vurguladı. Dalan, “Atalarımızın bir kelamı vardır: ‘Adalet mülkün temelidir.’ Bu yalnızca devletin değil, tüm kurumların temelidir. Hiçbir kurum yoktur ki adaletsiz yönetilsin; o kurum ayakta kalamaz” diye konuştu.
Dalan, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nin misyonunun sadece meslek sahibi bireyler yetiştirmek olmadığını, düşünmeyi bilen, hukuk mantığını özümseyen, tahlil yeteneği gelişmiş bireyler kazandırmak olduğunu lisana getirdi.
Dalan, “Genç hukukçularımızı ezberci değil, düşünen bireyler olarak yetiştiriyoruz. Hukuku sırf kanun metinleriyle değil, akılla, vicdanla ve tarihi birikimle yorumlayan bireyler olmaları için çalışıyoruz” tabirlerini kullandı.
‘DİLDE, FİKİRDE, İŞTE BİRLİK’
Konuşmasında Türk dünyasında tüzel birliğin sadece akademik seviyede değil, devletlerarası düzlemde de sağlanması gerektiğinin altını çizen Dalan, Gaspıralı İsmail’in ‘Dilde, fikirde, işte birlik’ unsurunu hatırlatarak şu değerlendirmelerde bulundu:
“Fikrin içinde elbette hukuk da olacak. Hukuk olmayan yerde fikir olmaz, kurum olmaz, devlet olmaz. Münasebetiyle Türk dünyasının birliğinin sağlanması için sadece üniversiteler değil, devletlerarasında da iş birliği tesis edilmelidir.”
Dalan, Türk milletinin geçmişte olduğu üzere bugün de hukuksal dayanışma temelinde yükselmesi gerektiğini belirterek şöyle devam etti:
“Türk milleti tarih boyunca asırlarca hukuk içinde yaşamış, birçok devlet kurmuş bir millettir. Artık de dünyanın dört bir yanına yayılmış Türk halkları olarak, ortak kültürümüzü ve hukukumuzu yine yapılandırmakla yükümlüyüz. Hukukun olduğu yerde toplum huzur içinde yaşar ve ileriye masraf. En büyük zenginlik hukuk içinde yaşamaktır. Bu hukuksal iş birliği ve ortak bedeller, Türk milletinin dünyanın neresinde olursa olsun daha memnun ve güçlü yaşamasını sağlayacaktır.”
KOCAMAN: HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜNE DAYALI İŞ BİRLİĞİ DERİNLEŞİYOR
Türk Devletleri Teşkilatı Genel Sekreter Yardımcısı Ömer Kocaman da konuşmasında teşkilatın çok boyutlu iş birliği faaliyetlerine dikkat çekerek, hukuk alanındaki kurumsal adımların Türk dünyasının istikrar ve refahına katkı sağladığını belirti. Kocaman, “Kurucu evrakımız olan Nahçıvan Mutabakatı ve öbür temel dokümanlarımız, hukukun üstünlüğüne bağlılık, karşılıklı hukuksal yardım ve yargı alanında iş birliği üzere değerli vazifeleri ortaya koymaktadır” dedi.
Kocaman, Türk Devletleri Başsavcılar Kurulu, Türk Yargı Eğitim Ağı, TDT Yüksek Mahkemeler Konferansı, Türk Dünyası Noterler Birliği ve Adalet Bakanları Toplantısı ve bunun üzere oluşumlarla yargı alanında somut ve sürdürülebilir adımlar atıldığını belirtti. Ayrıyeten, yakın vakitte Azerbaycan’da düzenlenecek TDT Yargıçlar Kurulu Liderleri 3. Toplantısı ile bu sürecin daha da ivme kazanacağına dikkat çekti.
Kocaman, “İnanıyorum ki bu kongre, Türk Devletleri ortasında işbirliklerini güçlendirecek, güzel uygulamaların paylaşımını sağlayacak; ortak projelerin, milletlerarası aktifliklerin ve ortak hukuk eğitimlerinin önünü açacaktır” diye konuştu.
TİKA iş birliğiyle düzenlenen Türk Devletleri 1. Hukuk Kongresi, Türk dünyasında hukukun üstünlüğüne dayalı ortak bir gelecek inşasında kıymetli bir başlangıç noktası olarak kayıtlara geçti. İştirakçi kurumlar arasındaki iş birliği potansiyelinin artırılması, yeni projelerin geliştirilmesi ve ortak hukuk eğitimleriyle entegrasyonun güçlendirilmesi hedefleniyor.
