By PKK’ya karşı güvenlik işbirliği konusunda son periyotta ilerlemeler kaydeden Türkiye ve Irak, Suriye’deki IŞİD kamplarından kaynaklanan sıkıntıların çözülmesi için de ortak komite kurma kararı aldılar.
Suriye’nin kuzeyyaklaşık 10 bin Irak- Şam İslam Devleti (IŞİD) mensubu cezaevlerinde tutuluyor.
Bunların sayıları yaklaşık 50 bine varan aile mensuplarının birden fazla da farklı kamplarda nezarette bulunuyorlar.
Irak’ın, Suriye’nin kuzeydoğusundaki El Hol ve Roj kampında bulunan Irak vatandaşı IŞİD tutuklu yakınlarını geri alması anlayışı üzerine kurulan mutabakat, faaliyetlerinin kıymetli ayaklarından birini oluşturması açısından da ehemmiyet taşıyor.
IŞİD kamplarıyla ilgili kıymetli gelişme, 13 Nisan’da Antalya’da düzenlenen Türkiye-Irak Yüksek Seviyeli Güvenlik Mekanizması toplantısında yaşandı.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve Irak Dışişleri Bakanı Fuat Hüseyin’in başkanlığında ve iki ülkenin içişleri, savunma bakanlıklarıyla istihbarat yetkililerinin katıldığı toplantıya, Irak’tan Haşdi Şabi ile Irak Kürdistan Bölgesel İdaresi (IKBY) temsilcileri de yer aldı.
Toplantının Suriye, Türkiye, Irak, Ürdün ve Lübnan’ın oluşturduğu “Beşli Mekanizmanın” çalışmalarını ilerlettiği ve IŞİD ile uğraş için Suriye topraklarında ortak operasyon merkezi kurma basamağına gelindiği bir süreçte gerçekleşmesi de kıymetli bir adım olarak görüldü.
Toplantıda alınan kararlar, ortak bir bildiriyle kamuoyuna duyuruldu.
Bu kararlar ortasında Suriye’deki IŞİD kamplarıyla ilgili olarak “Suriye’deki el-Hol, Roj ve başka kamplara bir tahlil bulunmasının aciliyeti nedeniyle, taraflar sorunu ele almak niyetiyle ortak bir komite kurmanın gerekliliğini teyit etmiştir” sözlerine yer verildi.
Cezaevlerinin ve kampların denetimi, ABD ile paydaşlık alakası içinde olan ve yükünü Halk Savunma Birlikleri’nin (YPG) oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri (SDG) tarafından sağlanıyor.
Türkiye, ABD’ye uzun müddettir “terör örgütü” olarak tanımladığı YPG ile işbirliğini kesmesi ve IŞİD ile çaba konusunda farklı bir prosedür izlenmesi davetinde bulunuyor.
Irak vatandaşlarını geri alıyor
YPG’nin Şam idaresi ile vardığı mutabakat kapsamında Suriye askeri güçlerine katılmayı kabul etmesi sürecini de yakından takip eden Türkiye, bölge ülkeleriyle geliştirdiği “Beşli Mekanizma” aracılığıyla IŞİD ile uğraşın sekteye uğramaması ve bu örgütün ülkedeki geçiş sürecinden yararlanmaması gerekçesiyle uygun bir platform yaratma arayışında.
Bu sürecin birinci basamaklarından birini IŞİD cezaevleri ve kamplarıyla ilgili sorunun nasıl çözüleceği oluşturuyor.
Tutuklu bulunan IŞİD üyeleri ve aile mensuplarının yüzde 80 kadarının Irak ve Suriye vatandaşı olduğu kaydediliyor.
Bu iki ülkenin vatandaşlarıyla ilgili süreçleri yönetebilmeleri, hem kamplar hem de tutuklu bulunan IŞİD mensupları açısından süreci kolaylaştırabilecek bir öge olarak görülüyor.
Türkiye, bu süreçte her iki ülkeye takviye sağlayabileceğini kaydediyor.
Antalya Diplomasi Forumu’na (ADF) katılan Irak Dışişleri Bakanı Hüseyin, NTV’ye yaptığı açıklamalarda, Bağdat idaresinin kendi vatandaşlarıyla ilgili adım atmasıyla ilgili bir sorun olmadığı iletisini verdi.
Hüseyin, ailelerin tutulduğu kampların çocuklar ve gençler için “IŞİD eğitim merkezi” olarak fonksiyon gördüğünü, buna müsaade verilmesinin imkanlı olmadığını kaydetti ve ekledi:
“El-Hol kampını çözmek için milletlerarası toplumla işbirliği yapmaya çalışıyoruz. Iraklılara gelince, Iraklı ailelerin birçoklarını Irak’a geri getirmeye başladık.”
Bu kamplarda Suriye ve Irak dışında bilhassa Avrupa ülkelerinden de beşerler bulunuyor ve Türkiye, herkesin kendi ülke vatandaşlarını alması konusunda davetlerine devam ediyor.
Oluşturulacak komite aracılığıyla hem kampların boşaltılması hem de tutuklu bulunan lakin rastgele bir yasal soruşturmadan geçmeyen IŞİD mensuplarıyla ilgili süreçlerin hızlandırılması amaçlanıyor.
Bulunacak tahlil, cezaevlerindeki IŞİD’lilerin burada tutulmaları fakat bunların denetiminin başta Suriye olmak üzere bölge ülkelerinin kontrolünde olmasını içeriyor.
Ortak operasyon merkezi kurulacak
Antalya’da yapılan Türkiye-Irak görüşmelerinde “Beşli Mekanizma” konusundaki çalışmaların da gözden geçirildiği kaydedildi.
Ortak açıklamada, bu hususla ilgili olarak “Terörizmle uğraşa ait olarak Suriye ve komşularınca 9 Mart 2025 tarihinde Amman’da başlatılan ‘Beşli Mekanizma’ bağlamında, Taraflar, Ortak Operasyon Merkezi’nin kurulmasına dair kararlılıklarının altını çizmiştir” tabirlerine yer verildi.
Amman’da bakanlar seviyesinde yapılan toplantıda kararı verilen Ortak Operasyon Merkezi’nin kuruluşuna ve nasıl işleyeceğine ait teknik görüşmelerin geçen hafta içinde Ankara’da yapıldığı bilgisini Dışişleri Bakanı Fidan 13 Nisan’da ADF kapanış basın toplantısında verdi.
Bu merkezin en kısa vakitte faaliyete geçeceğini belirten Fidan, terörizmin tüm bölge ülkeleri için ortak tehdit ögesi olduğu iletisini da yineledi.
Bu operasyon merkezinin nerede ve nasıl kurulacağına ait şimdi resmi bilgi verilmedi.
Beş ülkenin askeri ve istihbarat ünitelerince çalıştırılacak merkezin, daha ileri basamaklarda IŞİD’e karşı operasyonel faaliyetlerde de bulunması öngörülüyor.
Türkiye ve Ürdün’ün askeri ve istihbari kapasite ve yeteneklerinin bu süreçte kritik rol oynayacağı öngörülüyor.
Ancak “Beşli Mekanizmanın” işlerlik kazanması için ABD ve öbür Batı ülkeleriyle eşgüdüm içinde bulunulması kıymetli bir kademe olarak bedellendiriliyor.
Suriye iç savaşının çıktığı 2011’den sonraki süreçte El Esas’tan kopan bir kümenin Suriye ve Irak’ta başlattığı IŞİD, kısa müddette Irak’ın batı ve Suriye’nin doğu bölgelerinde toprak hakimiyeti sağlamış ve terör akınlarını Avrupa ülkelerine de genişletmişti.
ABD liderliğinde kurulan IŞİD’le gayret koalisyonu 2014’ten bu yana IŞİD’e karşı kıymetli bir kazanım elde etmiş ve örgüte büyük darbe indirmişti.
Örgütün hala kimi ögelerinin Suriye’de varlık gösterdiği biliniyor.
