By Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi sonuçlarına nazaran, Türkiye’de 2008 yılında 4 kişi olan ortalama hanehalkı büyüklüğünün, azalma eğilimi göstererek 2024 yılında 3,11 bireye düştüğü görüldü. Erzincan’da ortalama hanehalkı büyüklüğü 2,79 oldu.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılı İstatistiklerle Aile bilgilerini paylaştı. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına nazaran, Türkiye’de 2008 yılında 4 kişi olan ortalama hanehalkı büyüklüğünün, azalma eğilimi göstererek 2024 yılında 3,11 şahsa düştüğü görüldü.
Ortalama hanehalkı büyüklüğünün en yüksek olduğu vilayet Şırnak oldu
Türkiye’de 2024 yılında ortalama hanehalkı büyüklüğünün en yüksek olduğu vilayet, 4,85 kişi ile Şırnak oldu. Şırnak vilayetini 4,63 kişi ile Şanlıurfa ve 4,50 kişi ile Batman izledi. Ortalama hanehalkı büyüklüğünün en düşük olduğu vilayetler ise 2,53 kişi ile Giresun ve Çanakkale oldu. Bu vilayetleri, 2,55 kişi ile Tunceli ve 2,59 kişi ile Eskişehir izledi.
Tek kişilik hanehalklarının oranı arttı
ADNKS sonuçlarına nazaran, 2016 yılında yüzde 14,9 olan yalnız yaşayan fertlerden oluşan tek kişilik hanehalklarının oranının 2024 yılında yüzde 20’ye yükseldiği görüldü.
Geniş aileden oluşan hanehalklarının oranı yüzde 13,3 oldu
Tek çekirdek aile olarak tabir edilen, sadece eşlerden yahut eşler ve çocuklarından yahut tek ebeveyn ve en az bir çocuktan oluşan hanehalklarının oranı, 2016 yılında yüzde 66,4 iken 2024 yılında yüzde 63,5’e geriledi. Öteki yandan, geniş aile olarak tanımlanan ve en az bir çekirdek aile ve öbür bireylerden oluşan hanehalklarının oranı 2016 yılında yüzde 16,3 iken 2024 yılında yüzde 13,3’e düştü.
Çekirdek aile bulunmayan birden fazla bireyden oluşan hanehalklarının oranı yüzde 3,2 oldu
Aralarında eş, anne-çocuk yahut baba-çocuk münasebeti olmayan fertleri içeren; öbür bir sözle çekirdek aile bulunmayan birden fazla bireyden oluşan hanehalklarının oranı 2016 yılında yüzde 2,4 iken 2024 yılında yüzde 3,2’ye yükseldi.
Tek kişilik hanehalklarının oranının en yüksek olduğu vilayet Gümüşhane oldu
İllere nazaran hanehalkı tipleri incelendiğinde, 2024 yılında tek kişilik hanehalklarının oranının en yüksek olduğu ilin yüzde 31,7 ile Gümüşhane olduğu görüldü. Gümüşhane vilayetini yüzde 29,8 ile Tunceli ve yüzde 29,7 ile Giresun izledi. Başka yandan tek kişilik hanehalklarının oranının en düşük olduğu vilayet ise yüzde 11,1 ile Batman oldu. Bu ili yüzde 11,9 ile Van ve yüzde 12,3 ile Diyarbakır izledi.
Tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının oranının en yüksek olduğu vilayet Gaziantep oldu
Tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının oranının en yüksek olduğu vilayet, 2024 yılında yüzde 71,4 ile Gaziantep oldu. Gaziantep vilayetini yüzde 70,8 ile Şanlıurfa ve yüzde 70,7 ile Diyarbakır takip etti. Tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının oranının en düşük olduğu vilayet ise yüzde 50,5 ile Tunceli oldu. Tunceli vilayetini yüzde 51,9 ile Gümüşhane ve yüzde 54,1 ile Artvin izledi.
Hanehalklarının yüzde 10,9’unu tek ebeveyn ve çocukları oluşturdu
Türkiye’de 2024 yılında toplam hanehalklarının yüzde 10,9’unu tek ebeveyn ve çocuklardan oluşan hanehalkları oluşturdu. Toplam hanehalklarının yüzde 2,6’sını baba ve çocuklardan oluşan, yüzde 8,4’ünü ise anne ve çocuklardan oluşan hanehalklarının oluşturduğu görüldü.
Tek ebeveyn ve çocuklardan oluşan hanehalklarının oranının en yüksek olduğu vilayet Bingöl oldu
Tek ebeveyn ve çocuklardan oluşan hanehalklarının oranının en yüksek olduğu vilayet, 2024 yılında yüzde 13,5 ile Bingöl oldu. Bu ili, yüzde 13,4 ile Elazığ ve yüzde 13,1 ile Adana vilayetleri izledi. Bu oranın en düşük olduğu vilayetler ise yüzde 8 ile Ardahan, yüzde 8,5 ile Yozgat ve yüzde 8,6 ile Burdur, Kars ve Bitlis oldu.
Toplam hanehalkları içinde anne ve çocuklardan oluşan hanehalklarının oranının en yüksek olduğu vilayetler, yüzde 10,6 ile Bingöl, yüzde 10,3 ile Elazığ ve yüzde 10,1 ile Adana olurken, bu oranın en düşük olduğu vilayetler ise yüzde 5,4 ile Ardahan, yüzde 6,3 ile Yozgat ve Burdur oldu.
Diğer yandan, baba ve çocuklardan oluşan hanehalklarının oranının en yüksek olduğu vilayetler, yüzde 3,9 ile Kilis, yüzde 3,7 ile Malatya ve yüzde 3,3 ile Hatay olurken, bu oranın en düşük olduğu vilayetler ise sırasıyla yüzde 2 ile Nevşehir ve Sinop, yüzde 2,1 ile Şırnak, Erzurum ve Bitlis oldu.
Geniş aileden oluşan hanehalklarının oranının en yüksek olduğu vilayet Hakkari oldu
Geniş aileden oluşan hanehalklarının oranının en yüksek olduğu vilayet, 2024 yılında yüzde 20,3 ile Hakkari oldu. Hakkari vilayetini yüzde 18,7 ile Batman, yüzde 17,9 ile Bartın izledi. Bu oranının en düşük olduğu vilayet ise yüzde 9,2 ile Eskişehir oldu. Eskişehir vilayetini yüzde 10,1 ile Ankara ve Çanakkale izledi.
Türkiye’de 0-17 yaş kümesinde en az bir çocuk bulunan hanehalkı oranı yüzde 42,8 oldu
ADNKS sonuçlarına nazaran 2024 yılında toplam hanehalkı sayısı 26 milyon 599 bin 261 oldu. Hanelerin yüzde 42,8’inde 0-17 yaş kümesinde en az bir çocuk bulunduğu görüldü. Bu hanelerin vilayetlere nazaran dağılımı incelendiğinde, 0-17 yaş kümesinde en az bir çocuk bulunan hanehalkı oranının en yüksek olduğu ilin yüzde 68,5 ile Şanlıurfa, en düşük olduğu ilin yüzde 28,2 ile Tunceli olduğu görüldü.
Hanelerin yüzde 19’unda 0-17 yaş kümesinde bir çocuk, yüzde 14,6’sında iki çocuk, yüzde 6’sında üç çocuk, yüzde 2’sinde dört çocuk, yüzde 1,1’inde ise beş ve daha fazla çocuk bulunduğu görüldü.
Yaklaşık her 4 haneden birinde en az bir yaşlı fert bulunduğu görüldü
Türkiye’de 2024 yılında toplam 26 milyon 599 bin 261 haneden 6 milyon 726 bin 583’ünde yaşlı nüfus olarak tanımlanan, 65 ve daha üst yaşta en az bir fert bulunduğu görüldü. Başka bir tabirle, hanelerin yüzde 25,3’ünde en az bir yaşlı fert yaşadığı görüldü. En az bir yaşlı fert bulunan 6 milyon 726 bin 583 hanenin 1 milyon 750 bin 900’ünü tek başına yaşayan yaşlı fertler oluşturdu.
Yaş kümesi 25-29 olup hiç evlenmeyenlerin yüzde 72,6’sının ebeveynleri ile yaşadığı görüldü
ADNKS sonuçlarına nazaran 2024 yılında, 25-29 yaş kümesinde ve hiç evlenmemiş olan 3 milyon 374 bin 686 bireyden 2 milyon 450 bin 869 kişinin anne ve/veya babası ile birlikte yaşadığı görüldü. Öbür bir tabirle, 25-29 yaş kümesinde hiç evlenmemiş olup ebeveynleri ile yaşayanların oranı toplamda yüzde 72,6 oldu. Bu oranın yüzde 44,8’ini erkekler, yüzde 27,9’unu ise bayanlar oluşturdu.
Toplam resmi evlilikler içinde son evliliğinde akraba evliliği yapanların oranı yüzde 8,1 oldu
ADNKS sonuçlarına nazaran, 2024 yılında toplam resmi evlilikler içinde, son evliliğinde birinci dereceden kuzenleri ile akraba evliliği yapmış bireylerin oranı yüzde 8,1 oldu. Akraba evlilikleri akrabalık çeşidine nazaran incelendiğinde, akraba evliliği yapmış bireylerin yüzde 46,4’ünün hala/dayı çocukları ile yüzde 27,2’sinin amca çocukları ile ve yüzde 26,4’ünün ise teyze çocukları ile evli olduğu görüldü.
Akrabasıyla evli olan bireylerin en fazla olduğu vilayet Mardin oldu
Toplam resmi evlenmeler içindeki akraba evlilikleri vilayetlere nazaran incelendiğinde, 2024 yılında toplam evli bireyler içinde son evliliğinde akraba evliliği yapmış bireylerin oranının en fazla olduğu vilayet yüzde 19,9 ile Mardin oldu. Bu ili yüzde 18,7 ile Şanlıurfa ve yüzde 16,7 ile Siirt izledi. Akraba evliliği yapmış bireylerin oranının en az olduğu vilayet ise yüzde 1,2 ile Edirne oldu. Bu ili yüzde 1,5 ile Kırklareli ve yüzde 2 ile Çanakkale izledi.
Akraba evliliği oranı 2024 yılında yüzde 3,3 oldu
Evlenme istatistikleri sonuçlarına nazaran, 2010 yılında gerçekleşen resmi evlenmelerin yüzde 5,9’unun akraba evliliği olduğu ve bu oranın sonraki yıllarda daima düşüş göstererek 2019 yılında yüzde 4, 2024 yılında ise yüzde 3,3 olduğu görüldü.
Akraba evliliği oranının en yüksek olduğu vilayet yüzde 16,9 ile Şanlıurfa oldu
Akraba evliliği oranı vilayetlere nazaran incelendiğinde, 2024 yılında akraba evliliği oranının en yüksek olduğu ilin yüzde 16,9 ile Şanlıurfa olduğu görüldü. Bu ili, yüzde 12,6 ile Siirt ve yüzde 12,4 ile Mardin izledi. Akraba evliliği oranının en düşük olduğu vilayet yüzde 0,2 ile Artvin oldu. Bu ili yüzde 0,5 ile Kırklareli ve Edirne izledi.
Bireylerin memnunluk kaynağı aileleri oldu
Yaşam Memnuniyeti Araştırması, 2024 sonuçlarına nazaran bireylerin memnunluk kaynağı olan şahıslar incelendiğinde, kendilerini en çok ailelerinin keyifli ettiğini belirtenlerin oranı yüzde 72,9 olurken, bunu sırasıyla yüzde 13,2 ile çocukları, yüzde 4,2 ile kendisi, yüzde 3,4 ile eşi, yüzde 3 ile anne/babası ve yüzde 1,9 ile torunları takip etti.
Babası vefat etmiş çocukların sayısı 258 bin 515 oldu
ADNKS sonuçlarına nazaran, 2024 yılında Türkiye’de toplam 21 milyon 817 bin 61 çocuk içinde, hem annesi hem babası vefat etmiş çocuk sayısının 5 bin 276, babası vefat etmiş çocuk sayısının 258 bin 515, annesi vefat etmiş çocuk sayısının ise 81 bin 373 olduğu görüldü.
Cinsiyete nazaran incelendiğinde, hem annesi hem babası vefat etmiş erkek çocuk sayısının 2 bin 740, kız çocuk sayısının 2 bin 536, babası vefat etmiş erkek çocuk sayısının 132 bin 301, kız çocuk sayısının 126 bin 214, annesi vefat etmiş erkek çocuk sayısının 41 bin 500, kız çocuk sayısının 39 bin 873 olduğu görüldü.
Koruyucu aile yanında bakımı sağlanan çocuk sayısı 10 bin 430 oldu
Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığının datalarına nazaran 2024 yılında Türkiye genelinde kuruluş bakımı altında bulunan çocuk sayısının 15 bin 135 olduğu görüldü. Mevcut gözetici aile sayısı 8 bin 719, kollayıcı aile yanında bakımı sağlanan çocuk sayısı ise 10 bin 430 oldu. Evlat edindirilen çocuk sayısı 2024 yılında 589 oldu.
Son bir yıl içindeki boşanma olaylarından 186 bin 536 çocuk etkilendi
Kesinleşen boşanma davaları sonucunda 2024 yılında 187 bin 343 çift boşanırken 186 bin 536 çocuk velayete verildi. Boşanma davaları sonucu, çocukların velayetinin çoğunlukla anneye verildiği görüldü. Çocukların velayetinin yüzde 74,4’ü anneye, yüzde 25,6’sı babaya verildi.
Taşınabilir bilgisayar bulunan hanelerin oranı yüzde 45,2 oldu
Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması sonuçlarına nazaran, konuttan İnternete erişim imkanına sahip olan hanelerin oranı 2004 yılında yüzde 7 iken 2024 yılında bu oran yüzde 96,4 oldu. Öteki yandan hanelerde dizüstü, tablet, netbook üzere taşınabilir bilgisayar bulunma oranı yüzde 0,9’dan yüzde 45,2’ye, cep telefonu/akıllı telefon bulunma oranı yüzde 53,7’den yüzde 99,6’ya yükseldi.
Geniş ailelerin yüzde 26,9’unun yoksulluk sonunun altında yaşadığı görüldü
Gelir ve ömür şartları araştırması sonuçlarına nazaran, muadil hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 60’ı dikkate alınarak belirlenen sona nazaran yoksulluk oranı 2024 yılında yüzde 21,2 olarak gerçekleşti.
Hanehalkı tipine nazaran yoksulluk oranı incelendiğinde ise tek kişilik hanehalklarının yüzde 11,7’sinin, tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının yüzde 20,9’unun, geniş ailelerden oluşan hanehalklarının yüzde 26,9’unun, çekirdek aile bulunmayan birden fazla bireyden oluşan hanehalklarının ise yüzde 15,3’ünün yoksulluk hududunun altında yaşadığı gözlendi.
Kendilerine ilişkin bir konutta yaşayanların oranı yüzde 56,1 oldu
Gelir ve hayat şartları araştırması sonuçlarına nazaran, 2024 yılında konutun mülkiyet durumları incelendiğinde, fertlerin yüzde 56,1’inin oturduğu konutun sahibi olduğu, yüzde 28’inin ise kiracı olduğu görüldü. Lojmanda oturanların oranı yüzde 0,9 olurken kendi konutunda oturmayıp kira ödemeyenlerin oranı ise yüzde 15 olarak gerçekleşti.
Sızdıran çatı, nemli duvar, çürümüş pencere çerçevesi en kıymetli konut ve etraf sorunu oldu
Gelir ve hayat şartları araştırması sonuçlarına nazaran; 2024 yılında nüfusun yüzde 31,3’ü konutunda sızdıran çatı, nemli duvarlar, çürümüş pencere çerçevesi vb. meseleyle karşılaştı.
Nüfusun yüzde 30,2’si izolasyondan ötürü ısınma sorunu yaşarken, yüzde 21,7’si trafik yahut sanayinin neden olduğu hava kirliliği, etraf kirliliği yahut öbür çevresel meseleler yaşadı. – ERZİNCAN
