By Ukrayna, doğal kaynaklardan elde edeceği gelecekteki gelirlerin bir kısmı üzerinde Amerika Birleşik Devletleri’ne denetim hakkı tanıyan bir muahedeye imza attı.
Kiev idaresi, uzun müddettir beklenen bu mutabakatla birlikte Washington’dan gelen dayanağın süreceğini ve Rusya’yla bir ateşkes tabanı oluşacağını umuyor.
Hazine Bakanı Scott Bessent Perşembe günü verdiği bir demeçte, ABD-Ukrayna mineral mutabakatının tam bir ekonomik paydaşlık olduğunu ve Lider Donald Trump’ın Rusya ile daha güçlü bir temelde müzakere etmesine imkan sağlayacağını söyledi.
Fox Business Network’e verdiği mülakatta Bessent, muahedenin “Rus liderliğine Ukrayna halkı ile Amerikan halkı ortasında, amaçlarımız ortasında bir açıklık olmadığını göstereceğinin” altını çizdi
Çarşamba gecesi geç saatlerde yapılan açıklamada, muahedenin nihayet imzalandığı duyurulmuştu.
Sürece, Beyaz Saray’da yaşanan gergin tartışmalar da dahil olmak üzere, aylar süren şiddetli müzakereler damga vurdu.
Trump idaresi, üç yıldır devam eden Ukrayna-Rusya savaşına son verecek bir düzenleme üzerinde çalışıyordu.
Şimdiyse akıllardaki soru, imzadan sonra ne olacağı. Mutabakat, Ukrayna’ya Rusya’ya karşı bir avantaj verecek mi? Mutabakatın unsurları neler? Ukrayna, tüm kaynaklarını ABD’ye mi verdi? Bu sıkıntıların karşılıklar, iddia edildiği kadar kolay olmayabilir.
UKRAYNA ‘YARDIMLARIN’ BEDELİNİ ÖDÜYOR
İki ülke ortasında ortak bir yatırım fonu kurulmasını öngören bu muahede, Lider Trump’a Ukrayna’nın geleceği üzerinde direkt bir çıkar sağlamayı hedefliyor. Birebir vakitte, ABD’nin Kiev’e “açık çek” verdiği istikametindeki tenkitleri de bertaraf etmeyi amaçlıyor.
Zira müzakerelerdeki en güçlü husus, Şubat 2022’de başlayan Rus işgalinden bu yana Ukrayna’ya verilen Amerikan yardımının borç sayılıp sayılmayacağıydı.
Anlaşmanın birinci taslakları, kimi eleştirmenler tarafından Ukrayna’ya karşı açık bir şantaj olarak nitelendirilmişti.
Diğer versiyonlar ise Kiev’in güvenlik garantilerine dair beklentilerini içeriyordu. Ukrayna, bu garantiler olmadan Rusya’nın bir ateşkesi basitçe ihlal edebileceğini ve savaşın yine başlayabileceğini savunuyordu. Trump ise güvenlik garantilerinin Avrupa’dan gelmesi gerektiğini söylüyordu.
MUALLAK BİR GARANTİ
Perşembe günü kamuoyuna açıklanan metne nazaran, doğal kaynaklara ait muahede kapsamında, ABD denetiminde bir fon oluşturulacak.
Anlaşma, ABD’nin askeri takviyesi ve mümkün bir ateşkesin şartları üzerine daha kapsamlı görüşmelerin önünü açabilir.
Ukrayna, savaş boyunca aldığı yardımı borç olarak ödemekten kurtuldu lakin muahedede güvenlik garantisine dair bir husus yer almadı.
Bununla birlikte, Ukrayna’nın ileride Avrupa Birliği’ne katılmasının önünü kapatacak bir söz de kullanılmadı.
Ukrayna Meclisi’nin muahedeyi önümüzdeki iki hafta içinde onaylaması bekleniyor. Kiev İktisat Okulu’nun yaptığı bir çalışmaya nazaran Ukrayna, 100’den fazla kritik mineral yatağına sahip.
Bunlar ortasında titanyum, uranyum, lityum, ender toprak elementleri, manganez, zirkonyum ve grafit üzere birçok stratejik maden bulunuyor. Ülke tıpkı vakitte az ölçüde petrol ve doğalgaz rezervi de barındırıyor.
