By Türkiye’nin en fazla ve kaliteli nohut üretiminin yapıldığı vilayetler ortasında birinci sıralarda yer alan Yozgat’ta, artan maliyetler leblebi imalatını da etkiledi. Yozgat’ta leblebi imalatçısı Orhan Dolangez, “Geçen yılki fiyat biz perakende 75- 85 lira bandına satıyorduk, bu sene fiyatımız 130- 140 üzere fiyatlara satıyoruz” dedi.
Ankara’dan sonra en fazla nohut üretiminin yapıldığı Yozgat’ta, Tarım ve Orman İl Müdürlüğü ile birlikte özel kesim de leblebinin ham unsuru olan nohut üreminde daha kaliteli ve bol eser alabilmeye yönelik çalışmalar yürütüyor. Yozgat Tarım ve Orman İl Müdürlüğü, nohut üretiminde verimliliği artırmak maksadıyla yeni çeşitlerin deneme ekimlerini tamamladı.
İl genelinde 5 ilçe ve 11 köyde 12 çiftçi ile demonstrasyon çalışması yürütülüyor. Yemeklik dane baklagiller üretiminde Türkiye genelinde ikinci sırada yer alan Yozgat’ta Tarım ve Orman İl Müdürlüğü, bu potansiyeli daha da artırmak gayesiyle araştırma kuruluşları tarafından geliştirilen, mevcut çeşitlere alternatif olabilecek daha verimli ve hastalığa güçlü yeni nohut çeşitlerinin ekim ve üretimini yaygınlaştırmaya çalışıyor. Yozgat’ta özel bölüm de değişen iklim şartlarına uygun, kuraklığa ve soğuk havaya sağlam nohut çeşitlerinin adaptasyon çalışmalarına yük verdi.
Yozgat’ta leblebi imalatçısı Orhan Dolangez, Türkiye’nin en kaliteli leblebisinin nohudunun Yozgat’ta yetiştirildiğini belirterek, şöyle konuştu:
“Türkiye’deki en bedelli nohutlardan bir tanesi bu civarda yetişen nohut. Yozgat, Sorgun, Sarıkaya bu civarda yetişen nohutlar çok değerli, çok bedelli. Leblebi kalitesi en yüksek olan nohutlar buralarda yetişiyor. Bunda iklim, toprağın yapısı, rüzgar, su kaliteli olmasını sağlıyor fakat Yozgat’ın öbür ilçelerinde bu randımanı elde etmek pek mümkün olmuyor. Nohut bu hale gelmeden evvel yani Yozgat’ta üretildikten sonra süreç görmek ismine Denizli’ye gidiyor, süreç görüyor, bu halini alıyor. Sonrasında leblebi olmak için son etabına gelmiş oluyor ve Çorum’da, Yozgat’ta leblebi işletmeciler de son halini vererek bunun leblebi haline getiriyor. Bu civar, Yozgat, bilhassa Osmanlı’dan beri sarayın hububatını tedarik eden en değerli vilayetlerde bir tanesi. Bugün de Türkiye’nin nohut, mercimek üzere ziraî eserlerinin en çok üretildiği, kalite oranının en yüksek olduğu vilayetlerden bir tanesi.”
“BU SENE 130-140 TL’ye SATIYORUZ”
Girdi maliyetlerini leblebiye de yansıdığını aktaran Dolangez, “Geçen sene leblebiyi 75-80 lira, bu civarda perakende olarak satıyorduk. Bu sene nohudu 105 lira, 100 lira civarında satın alıyoruz, ham haliyle satın alıyoruz. Geçen yılki fiyat biz perakende 75-85 lira bandına satıyorduk, bu sene fiyatımız 130-140 üzere fiyatlara satıyoruz. Üretimle alakalı, köylünün maliyeti ile alakalı. Köylü geçen sene bunu tohumluk olarak 50 liraya alıyordu, bu sene kaç lira olacak onu bilmiyoruz. Üretim maliyetleri artıkça bizim maliyetlerimiz de maalesef artıyor. Geçen sene biz 45-50 lira, azamî 60 lira üzere fiyatla leblebi alıyorduk. Dönemin başlangıcı ile sonlarına gerçek fiyatlar değişebiliyor, değişkenlik gösterebiliyor. Fakat bu bantlarda alıyorduk, artık tabi ki, onun iki katına alış fiyatımız” diye konuştu.
“KURAKLIĞA KARŞI ÇALIŞMALARIMIZ VAR”
Yozgat’ın Sorgun ilçesinde tarım kesiminde faaliyet gösteren şirkette misyon yapan ziraat mühendisi Mustafa Türkmen, iklim değişikliği nedeniyle mevcut çeşitlerinin de olumsuz istikamette etkilendiğini, kuraklığa, hastalığa ve soğuk havaya sağlam çeşitlerin adaptasyonuna yönelik çalışmalar yaptıklarını söyledi, şöyle konuştu:
“Buğdayda, arpada, nohutta biz bu bölgeye uygun, hem yüksek verimli birebir vakitte kuraklığa sağlam bir çalışmamız var. Nohut olağanda nisan ayı üzere ekilir, mart sonu, nisanın başı yahut mayısın başı üzere ekilir. Trakya’da özel araştırmacı bir kuruluşla bir arada yapıyoruz, kıştan ekilen bir nohutla ilgili görüşmemiz var. Onu bu bölgeye adapte edebilirsek, kuraklık sorunu de olmayacak. Bitkinin hastalık sorunu de olmayacak. Nohudun en büyük hastalıklardan bir tanesi ‘Andropoz’ dediğimiz bir hastalık, bahçe bitkilerindeki kara leke üzere düşünün, bitkinin en değerli hastalıklardan bir tanesi, bununla ilgili bir çalışmamız var. Kireçle ilgili, güçlü çeşit geliştirme istikametinde çalışmalarımız var. Bu bölgede biz kendi markamızı çıkarıyoruz. Kendi markanızı, kendiniz çeşidimizi çıkarıyoruz. Bunu da ilerleyen yıllarda ihracatta kıymetlendirmek istiyoruz. Hem iç pazarda hem dışarıda, ihracatta düşünüyoruz.”
Türkmen kelamlarını şöyle noktaladı:
“Çorum’da leblebi yapıyor ancak herkes Çorum olarak bilir ancak biz eserleri Denizli’ye gönderiyoruz, Denizli vilayetinde süreç yapılıyor oradan Çorum’a getirilip, yalnızca kavurma süreci yapıyorlar. Herkes Çorum bilir fakat temel leblebinin yeri Çorum değildir. Bu bölgede, bilhassa bu Yozgat’ın ilçeleri olsun, Yozgat merkez olsun, Sorgun olsun nohutta çok büyük bir tedarikçidir, yani üretim alanları çok fazladır Yozgat’ta ve mercimek konusunda bilhassa yeşil mercimek konusunda da Türkiye’de sayılı vilayetlerden bir tanesidir”
