By Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Coğrafya Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Muhammet Bahadır, 13 Nisan’da Amasya’nın Taşova ilçesinde meydana gelen 4,6 büyüklüğündeki zelzelenin Kuzey Anadolu Fay Sınırı üzerinde gerçekleştiğini belirtti.
“Deprem dirençli kentler kurmak zorundayız”
Doç. Dr. Bahadır, Türkiye’nin dünyanın en etkin fay sınırlarından biri olan Kuzey Anadolu Fay Zonu üzerinde bulunduğuna dikkat çekerek şu ikazlarda bulundu:
“Deprem dirençli kentler oluşturmak zorundayız, sarsıntı dirençli yerleşmeler kurmak zorundayız ve bunu da devlet millet el ele yapmak zorundayız.”
Bahadır, fay çizgisi boyunca küçük ve orta ölçekli sarsıntıların sıkça yaşandığını, bunun doğal bir süreç olduğunu belirtti. Lakin bu sarsıntıların büyük yıkımların habercisi olabileceğini hatırlattı.
“Risk düzeyi yükseliyor”
Fay sınırlarının muhakkak aralıklarla güç boşalttığını söz eden Bahadır, bu sürecin kronolojik ipuçları verdiğini fakat kesin zamanlamanın mümkün olmadığını lisana getirdi. Kuzey Anadolu Fayı üzerinde geçmişte yaşanan büyük sarsıntıları hatırlatan Bahadır, şu tabirleri kullandı:
“Kuzey Anadolu Fayı vakit zaman 7 ve üzeri çok büyük sarsıntılar üretmektedir. Erzincan’da olduğu üzere 7,9’a kadar varabilen büyüklükte sarsıntılar üretebilen bir fay çizgisi. 1943 yılında Ladik merkezini de etkileyen çok büyük bir zelzele yaşanmış. Orta Karadeniz’de yaşayanlar bu büyük zelzeleden çok önemli derecede ziyan görmüşlerdir.”
Doç. Dr. Bahadır, Ladik ve etrafındaki fay çizgisinde riskin giderek arttığını vurgulayarak, Kahramanmaraş’ta yaşanan zelzeleler sonrası güç boşalmasının bölgesel olduğunu ve öteki bölgelerdeki riskin hala önemli boyutta olduğunu söyledi.
“Atakum’da yer sorunu var”
Samsun, Amasya ve Tokat’ta yüksek nüfuslu alanlara dikkat çeken Bahadır, bilhassa Atakum ilçesinin yer yapısıyla ilgili tasa verici bir tablo çizdi:
“Benim buradaki en büyük telaşım ve korkum şuydu; Samsun, Amasya, Tokat etrafları bilhassa ağır nüfuslanmış alanlar. Kuzey Anadolu Fay çizgisi üzerindeki bir zelzeleden bu vilayet merkezleri de çok önemli derecede etkilenecektir. Bilhassa proje alanımız olan Samsun’un Atakum ilçesi özeline vurgu yapmıştık. Atakum’un kentleşme alanının yüzde 80’i alüvyon zemin üzerine kurulu ve buralara yüksek kat müsaadesi verilmiş. 5, 10 ve 15 katlı binalar var ve demiştik ki buralarda taban külfetli. Yani sağlam değil. Zelzele açısından sıvılaşma sorunu olan alanlar ve buralarda da bilhassa büyük bir zelzeleden sonra önemli hasarlar meydana gelebilir.”
Bahadır, zelzeleye hazırlığın her zamankinden daha değerli olduğunu belirterek, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Müteahhitlerimiz projesine uygun bina yapmak zorunda. Belediyemiz projeyi uygun denetlemek zorunda. Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığımız bu süreci takip etmek zorundadır. Hasebiyle bu cins tedbirleri aldığımız takdirde zelzelenin ortaya çıkaracağı hasar da azalacaktır ve biz zelzeleyle yaşamayı öğrenmiş olacağız.”
