By Papa Francis’in vefatının akabinde Papa seçilen ABD’li kardinal Robert Prevost ’14. Leo’, Vatikan’da St. Peter Meydanı’nda düzenlenen sade bir ayinle resmen vazifesine başladı.
Dünya önderlerini bir ortaya getiren merasim, bir diplomasi sahnesine dönüştü.
TöreneUkrayna lideri Vladimir Zelensky’nin yanı sıra, ABD’yi temsilen Senatör JD Vance ile eşi Usha Vance ve Dışişleri Bakanı Marco Rubio katıldı.
EL SIKIŞTILAR
Beyaz Saray’da ettikleri arbedenin akabinde kıymetli madenler mutabakatını imzalayan Zelensky, JD Vance ile el sıkıştı.
İkili, Zelensky’nin 23 Şubat’ta muahedeyi imzalamak için Beyaz Saray’da bulunduğu gün birtakım kaideler üzerine tartıştı ve birbirine girdi.
Bu görüşme, Vance ve Zelensky’nin yaşananlardan sonra birinci defa karşı karşıya geldiği andı.
ANLAŞMA İMZALANINCA BUZLAR ERİDİ
Tüm dünyanın gözü önünde Donald Trump ve JD Vance tarafından aşağılanan Zelensky, ikiliyle muahedeyi imzalamalaya razı olunca ortasını düzeltti.
Kavga ettikleri gün Zelensky’ye aşağılayıcı bakışlar atan JD’nin bakışlarındaki değişiklik gözlerden kaçmadı.
ANLAŞMANIN DETAYLARI
ABD idaresinin Ukrayna’ya karşı tavrını büsbütün değiştiren kıymetli maden mutabakatı, 30 Nisan 2025’te imzalandı.
Nadir toprak elementleri (lityum, titanyum, neodimyum, seryum vb.), petrol, doğal gaz ve başka kritik mineralleri kapsıyor. Emel, Ukrayna’nın savaş sonrası tekrar inşasını finanse etmek, Batı yatırımı çekmek ve ABD’nin Çin’in ender toprak pazarındaki hakimiyetine karşı alternatif tedarik zinciri kurmasını sağlamak. Ukrayna, Avrupa’nın kritik 34 mineralinin 22’sine sahip, global rezervlerin yüzde5’ini elinde tutuyor.
Anlaşma, Ukrayna ve ABD’nin eşit kelam hakkına sahip olacağı bir Tekrar Yapılanma Yatırım Fonu kuruyor. Yeni projelerden elde edilen karın yüzde 50’si bu fona gidecek. Ukrayna, kaynakların mülkiyetini ve çıkarma kararlarını koruyor, mevcut projeler (Naftogaz, Ukrnafta) kapsam dışı.
Anlaşma borç yükümlülüğü getirmiyor, geçmiş ABD yardımlarının (350 milyar dolar) geri ödenmesini talep etmiyor. Hava savunma sistemleri üzere yeni askeri yardımlar içeriyor fakat güvenlik garantisi sunmuyor. ABD, Çin’in yüzde 60-70 üretim ve %90 sürece kapasitesine sahip olduğu ender toprak pazarında avantaj hedefliyor.
Ukrayna’nın lityum (450 bin ton), titanyum, grafit, uranyum, kömür, gaz ve petrol rezervleri var, lakin birçok Rus işgali altındaki Donetsk ve Luhansk’ta. Madencilik, savaş ve mayınlı yerler nedeniyle güç ve maliyetli.
Anlaşma, aylarca gergin müzakerelerle hazırlandı. Trump, evvel kaynak gelirlerinin yüzde 50’sini ve 500 milyar dolar hisse istedi, Ukrayna bunu “kabul edilemez” buldu.
Şubat 2025’te Beyaz Saray’da uzlaşıldı.
Ukrayna Parlamentosu, 8 Mayıs 2025’te muahedeyi oybirliğiyle onayladı. AB, Amerikan şirketlerine ayrıcalık tanıdığı için muahedeyi incelemeye aldı, zira bu, Ukrayna’nın AB üyelik sürecindeki rekabet kurallarıyla çelişebilir.
