By Yerli aşı TURKOVAC’ı geliştiren Prof. Dr. Aykut Özdarendeli, bundan sonra Türkiye’de üretilecek aşıların sayısının artarak devam edeceğini düşündüğünü söyledi.
Erciyes Üniversitesi (ERÜ) Aşı Araştırma ve Geliştirme Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Özdarendeli, bazı sıhhat örgütlerinin Kayseri Üniversitesi mesken sahipliğinde gerçekleştirdiği “Aşılar hakkında merak ettiğiniz her şey” isimli konferansa katıldı.
Burada aşı çalışmalarının sıkıntı bir süreçten geçtiğinden bahseden Özdarendeli, “2020 yılından evvel aşı çalışmaları yaklaşık 15 yıl sürüyordu ancak artık geliştirilen birtakım teknolojilerle 6-7 yıla indirilebileceği söyleniyor. Aşı sürecinde 10 bin monokülden yalnızca bir tanesi kullanım alabiliyor. Burada yapılacak en küçük yanlışta bütün yaptığınız çalışmalar çöp olabiliyor.” dedi.
Özdarendeli, aşı çalışmasının hem riskli hem kıymetli hem de muvaffakiyet oranının çok düşük bir süreç olduğunu kaydetti.
Aşı çalışmalarında denetimlerin değerine vurgu yapan Özdarendeli, şu bilgileri paylaştı:
“Sadece TURKOVAC aşısında 439 denetim yapıldı. Aşı sürecinde ortaya hem önemli maddi güç hem de disiplin koyulması gerekiyor. Kimi işlerde kar ziyan hesabı yapılmaz. Değerli ve stratejik işlerde kar ziyan hesabı güdülmez. Türkiye, son aşısını 1998 yılında üretmişti. Ben bunu üreten hocayla da konuştum. Bu aşı 2 yıl mühletle üretilmiş ve sonra bırakılmış. Aslında biz Osmanlı’dan gelen ve Cumhuriyet’le devam eden bir aşı kültürüne sahibiz. Cumhuriyet periyodunda çok aşı üretmişiz. İnanılmaz sayıda aşı üretmişiz. Çin’e ve Japonya’ya aşı yollamışız fakat 1998 yılında bırakmışız.”
Prof. Dr. Özdarendeli, insanın bu duruma üzüldüğünü lisana getirerek, “Paranız olduğu vakit aşı üretecek yerler yapabilirsiniz lakin insan gücünü de hazır tutmak gerekiyor. 1998 yılındaki bu karardan sonra aşı üretecek insan gücü kaybolmuş. Ülkemizde birtakım kurumlar bu hafızayı korumak için uğraş etti. Pandemi periyodunda ise bu bahiste uzman beşerler el ele vererek bir noktaya geldi. Aşının stratejik olduğunun anlaşıldığını düşünüyorum. Bundan sonra ülkemizde üretilecek aşıların sayısının artarak devam edeceğini düşünüyorum.” değerlendirmesinde bulundu.
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Dr. Öğr. Üyesi Zehra Kardaş ise aşı tarihçesi hakkında iştirakçilere bilgi verdi.
