By
BATI Akdeniz Ziraî Araştırmalar Enstitüsü’nün (BATEM) Antalya’da kesme çiçek üretimi ve ihracatçısı 2 firma ile 2012 yılında ortak başlattığı yerli karanfil ıslah çalışmaları olumlu sonuçlandı. 5 çeşit üretimi yapılan yerli karanfillerin yüzde 85’i ihraç ediliyor.
Türkiye’de kesme çiçek üreticilerinin her yıl anaç ve fideleri İsrail, Hollanda, İtalya ve İspanya’dan ithal edilen karanfile yönelik yerli ıslah çalışmaları, BATEM ve kesme çiçek üretici firmalarının iş birliğinde 2012 yılında başladı. Ana vatanı Türkiye olan, 1800’lü yıllardan itibaren Anadolu dağlarındaki kültürleri yabancı bilim adamları tarafından toplanarak Avrupa ve İsrail’e götürülen, yıllardır anaç, çelik ve fideleri ithal edilen karanfilin birinci yerli ıslah çalışmasının muvaffakiyetle sonuçlanmasının akabinde, üretimi yaygınlaşan yerli karanfillerin ihracatına başlandı.
İLK YERLİ KARANFİL LİKYA KAYA
Türkiye’de kesme çiçek üretimi ve ihracatının merkezi pozisyonundaki Antalya’da BATEM’den Ziraat Mühendisi Ayşe Kaya’nın proje liderliğinde Türkiye’nin birinci yerli karanfillerinin ıslahı gerçekleştirildi. Yerli karanfil ıslah çalışmalarında Türkiye’nin birinci yerli karanfiline ise ‘Likya Kaya’ ismi verildi. Likya Kaya’nın satışını Turkish Flower Group’a yaptıklarını anlatan Ayşe Kaya, “Yine ıslah çalışmalarımızın sonucu olarak geliştirdiğimiz 4 çeşidin, iki firmaya satışını gerçekleştirdik. Hala bu çeşitlerin yurt dışına ihracatı yapılmakta” dedi.
4 MİLYON YERLİ KARANFİL ÜRETİMİ
BATEM’in yerli karanfil çeşitleri ıslahında başarılı sonuçlar elde ettiğini belirten Antalya Ticaret Borsası Başkanı Ali Çandır, “Bir tanesi ticarileştirilerek tescillenmişti, Likya Kaya diye. Daha sonra BATEM’in ürettiği dört çeşidin de tescillerini alarak üretimine başladık. Üç yıldır üretiyoruz. Bu karanfillerimizin yapısı başkalarından daha farklı, daha olumlu. Bu doğrultuda yaklaşık son 3 yılda 4 milyonun üzerinde bu çiçeklerden ürettik. Bunların da yaklaşık yüzde 85’ini ihracat, yüzde 15’ini iç piyasada değerlendirdik” dedi.
SÜS BİTKİLERİ YÜKSELEN TREND
Bu çalışmaların değerli olduğunu lisana getiren Çandır, “Çünkü bizler ürettiğimiz eserlerin çoğunluğu için yurt dışında ‘royalty: telif’ bedelleri ödüyoruz. Bu eserlerin yerli ve ulusal olması, bu katma pahanın ülkemizde kalmasını sağlayacaktır. Bilhassa bu ıslah, çeşit geliştirme çalışmaları uzun soluklu işler. Bunları da BATEM’in özel sektörle iş birliği halinde yapıyor olması değerli. Kentleşmenin ağırlaştığı bu devirlerde bilhassa süs bitkileri yükselen bir trend. Dünyada hem peyzaj olarak hem iç yerde hem vazolarda çiçeklerle insanların natürelliği yakalanmaya çalışılıyor. Önü açık bir kesim. Türkiye de potansiyeli yüksek bir ülke. Bu çeşitler ne kadar artarsa biz de ülkemize daha çok katma kıymet yaratarak ihracata yönleniriz” diye konuştu.
40 MİLYON DOLARLIK İHRACAT
Türkiye’de kesme çiçek üretimi ve ihracatının merkezinin Antalya olduğunu tabir eden Çandır, “Antalya olarak yaklaşık 40 milyon dolarlık ihracatımız kelam konusu. 10 bin dekar alanda da süs bitkisi karanfil yetiştiriciliği yapıldığını görüyoruz. Sprey karanfil üretimi olarak da dünyada kelam sahibiyiz. Lakin son yıllarda bilhassa kamu kurumlarımızın ve şirketlerimizin, üreticilerimizin uğraşlarıyla biraz daha karanfil dışındaki çeşitlerle üretime başladık. Böylece pazar hissemizi da artırıyoruz. Daha yeni çeşitlerle hem iç piyasaya hem yurt dışına farklı çiçekler üretmenin peşindeyiz” dedi.
SAKSIDA YERLİ KARANFİLLER DE ÜRETİLDİ
Diğer yandan, BATEM’in yerli karanfil ıslah çalışmalarında, kesme çiçek tipi dışında, peyzaj çalışmalarında kullanılan saksıda karanfil olarak da iki yerli cins üretimi tamamlandı. Aura ve Nezahat ismi verilen iki tıp hakkında bilgi veren Ayşe Kaya, “Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ile ortaklaşa yürüttüğümüz her iki kurumun alanlarında ortaklaşa yürüttüğümüz TAGEM-ARGE takviyeli bir projeyle başladı ve günümüze kadar kesintisiz çalışmalarımız devam etti. Karanfilin saksılı kullanımı da var. Park bahçelerde, açık alanlarda, balkonlarda, peyzaj dizaynlarında geniş kullanımı olan bir cins. Çalışmalarımızda saksılı karanfil çeşit geliştirme kısmına da girdik. 2017 yılından itibaren 18 adaydan ikisinin, Aura ve Nezahat ismiyle 2024 aralık ayında tescil sürecini gerçekleştirdik. Şu anda özel kesime sunumu hazır bir formda, kesin müşterilerini bekliyor çeşitlerimiz” dedi.
